Merkez Bankası CIA’yi işsiz bırakacak!

13 Temmuz 2007 17:16 tsi
Merkez Bankası firmaların ‘kişisel’ bilgilerini özel sektöre bırakma kararı verdi! Mazeret kredi verilecek şirketlerin olası risk durumlarını öğrenmek! Garip! Peki ya yabancılar bir firmanın bilgelerini almak isterse? Kolay. Parayı bastırıp öğ

Cümle basit ama gerekçelerini, nasıl işleyeceğini ve kimin fikri olduğunu tam öğrenmeden rahat etmek zor. Aslında şüphelenmek için de hayli sebep var.

1990’lı yılların bayında Sovyetler çökünce Soğuk Savaş yadigarı “meslekler” içinde boşta kalan en önemli sektör “istihbarat”tı. Dünya istihbarat örgütleri bu atıl potansiyeli, yeni küreselleşmeye göre adapte ettiler.

Böylece klasik istihbarat ilgisi azalıp yüksek teknoliye devredildi, “yeni istihbarat” mimarisi ise “ekonomik istihbarat”ın üzerine en çok de ülkeler ve firmalarla ilgili veriler için kuruldu.

Nereden çıktı bu karar?

Şimdi Merkez Bankası, şirketlerin kredi istihbarat bilgilerinin izlenmesini özel sektöre devretmeye hazırlanıyor. Anlaşıldığı kadarı ile sistem şöyle işleyecek; Bankalar Birliği’nin kuracağı bir “çok ortaklı” şirket, kurumsal istihbarat merkezi olarak çalışacak.

Sabah Gazetesi’de bu olayın haberini bugün duyurdu. Peki bu bilgiler neleri içeriyor. Bir kere rahatlıkla söyleyebiliriz ki, şirketler eğer insan olsaydı, denebilir ki tüm “özel” bilgileri burada olacaktı.

“Firmaların, mali sicil bilgilerine ve piyasadaki itibar derecesine ulaşmak kolaylaşacak” deniyor ama aslında söylenen bu.  İyi ama bu zaman kadar ne yapılıyordu? "Kredi Kayıt Bürosu" aracılığıyla bireysel müşteriler bazında oluşturulan mali itibar veri tabanı kullanılıyordu ve şimdi şirketler için Merkez Bankası dışında tutulacak.

Anladık da neden?

Şöyle deniyor… “Özellikle Basel 2 olarak adlandırılan yeni risk yönetim sürecinde, tüzel kişi müşterilerin gerçekçi bilanço yapısı ve nakit akış şeması daha fazla önem kazanacak.” Sebep? Çünkü “bankaların gözde müşterileri haline gelen KOBİ'lere kredi verilmeden önce mali yeterliliğinin belirlenmesi gerekecek.”

Basel 2 ne? Onu da bakın biz anlatalım… Basel, İsviçre'nin kuzeyinde bir kent. Dünya ekonomisi açısından son derece büyük önemi var. Çünkü “Bank For International Settlements” denen “BIS” adlı uluslararası kuruluş burada.

BIS gelişmiş ülkelerin Merkez Bankalarının katılımı ile görev yapıyor. BIS; Basel Komitesi' adında, uluslararası bir kurumsal yapı ile bankalar ve mali kuruluşların sermaye yeterliliği, denetim ve gözetimi ve bankalar üzerinde piyasa disiplini konusuna ilişkin bazı standartları gündeme getirip yayıyor.

Basel Komitesi 1975’de kurulmuş G-10 ülkelerinin Merkez Bankaları Başkanlarının toplandığı bir platform! 1976 yılında da ilk defa bankaların sermaye yeterliliğinde ortak standartlar uzlaşması tartışmaları gündeme gelmiş. 1988 yılında geliştirilen bankaların sermaye yeterliliği standartları, 1989 yılında da ülkemizde Bankalar Kanunu'na ek bir tebliğ halinde yayınlandı.

Şimdi, 1989 yılında kabul edilen sermaye standartlarının, globalleşen dünya ve hızla büyüyen finans sektörü kaynaklı yeni risk olguları karşısında, riskleri kontrol altında tutmak açısından değiştirilmesi gerekiyor ve 2004 yılında yayınlanan Basel 2 bu konuları yeniden düzenleniyor.

Bu nedenle de banka-müşteri kişi-şirket ilişkileri gündemdeki en önemli konu haline geliyor. Şimdi anlaşıldı mı? Teknik yönü ağır olsa bile şurası net; bu bizim fikrimiz değil!

Ne olabilir?

Deniz Gökçe olası gelişmeleri şöyle anlatıyor, “Farzedelim ki küçük bir şirketiniz var, 'KOBİ' diyelim! Bugüne kadar mali müşaviriniz tarafından 'bestelenmiş' malitablolar düzenlemişsiniz ve bir veya birkaç banka ile uzun süredir çalışmaktasınız. Banka ile ilişkileriniz iyi. Güvenilir bir iş insanı ve şirketsiniz. Perakendeden topladığınız vadeli çekleri kullanarak teminat sağlıyorsunuz, kredi kullanıyorsunuz, özetle banka ilişkileri çerçevesinde işlerinizi döndürüyor, kredileri de vaktinde geri ödüyorsunuz. Ancak 2007 yılından itibaren bankalara getirilecek bir takım uluslararası kurallar nedeni ile ülkemizde de işlerin böyle dönmesine artık izin verilmeyecek. Birden limitleriniz daralabilir, fiyatlar sizin için artabilir. Bu kurallar nedeni ile oluşacak baskı, sonunda bankaların müşterileri açısından bazı ciddi sorunlar yaratacak.”

Kimin finans sektörü?

Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz bu modele sıcak bakıyormuş. Risk yönetiminde finans sektörü temsilcilerini öne taşıyacakmış. Yani yüzde 45’i yabancıların elinde olan sektör!

“Kurulması düşünülen sistem sayesinde, kurumsal müşterilere ait mali bilgilerin, kredi kararı aşamasındaki risklerinin belirlenmesi, riskin en aza indirilmesi sağlanacak.” Nasıl? “Bedelini ödeyen”, finansal kurumun, ortak veri tabanından firma sorgulaması yapabilecek, bilgi edinebilecek.

Veri tabanındaki açık ve kapalı tüm kredi hesapları, kredi riski, hesap bazında ödeme performansı anında öğrenilebilecek. Kredi müşterisi bir firmaya yeni kredi limiti tahsis edilirken o gün itibariyle başka bankalarda taşıdığı toplam kredi riski ölçülebilecek. Kredi kullanan firmaya kefil olanlar ile firmanın kefil olduğu üçüncü kuruluşlara ilişkin yük görülebilecek.

Bakalım seiçim hengamesinde kaybolup gidecek mi yoksa çoktan iş işten geçti mi?

 

 

Bu haber 506 defa okundu.