Şanghay'dan Türkiye'ye 'tampon bölge hakkı'

30 Temmuz 2012 13:57 tsi
Başbakan'ın geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladmir Putin'e söylediği "Avrupa kapısında olmamızı istemiyorsanız bizi Şangay toplantılarına alın" şakasının, önemli bir sebebi olabileceği ortaya çıktı.

Gazeteci Yazar Haşim Söylemez'in Haberler.com'a verdiği bilgilere göre Şangay'da yapılan Suriye zirvesinden federasyon kararı çıktı. Türkiye'nin kabul edilmediği Rusya, Amerika, Çin ve İran'ın da dâhil olduğu toplantıda Suriye'nin 5 parçaya bölünmesine karar verildi. Zirvede ayrıca Türkiye'ye tampon bölge için müdahale hakkı çıktı.

5 PARÇALI DEMOKRATİK SURİYE BİRLİĞİ

Zirvede oluşturulacak konfederasyonun adı 'Demokratik Suriye Birliği' olarak belirlenirken, sadece Kürtler için bir isim belirlendi; 'Demokratik Kürdistan Federasyonu' Baas iktidarı sahile çekiliyor. Gözler Şam yerine Halep'e çevrilmiş durumda.

Plana göre Suriye'deki gelişmeler bütün bölgeyi saracak. Çünkü Suriye Irak gibi değil, hamisi ve bekçisi çok olan bir ülke konumunda. Suriye üzerinden aynı zamanda Batı ile Doğu arasında artık değişmeye başlayan güç ve iktidar savaşı da veriliyor. Ne Afganistan ne de Irak için böyle bir durum yaşanmamıştı. Amerika'nın 1990'dan itibaren yanlış hamleleri, Afganistan ve Irak'a girip oradan zayiatla çıkması onun stratejisini zedeledi. Aynı hatayı Rusya Afganistan konusunda yapmış ve yıllarca burada verdiği güç dengesini Amerika'ya karşı kaybetmişti.

GÜÇ DOĞU'YA KAYDI

Şimdi Suriye'yi konuşurken aslında Yalın bir Esed despotluğu ya da faşizmi değil, yükselen Doğu'nun güç dengesinin neyi nasıl şekillendireceği üzerinde durmak daha önemli. İran ve Çin'i ise bu dengenin dışında tutmak mümkün değil. Amerika'nın planladığı Büyük Ortadoğu Projesi üzerinde Suriye değerlendirilmesi vahim bir hatadan başka bir şey değil. Zira güç artık aynı zamanda Doğu'ya kaymış durumda.

Yani Amerika Suriye'ye şekillendirmek için Rusya ve İran'a danışmadan ya da Çin'in onayın almadan hamle yapmayacağı artık kesin. Amerika artık ancak lokal alanlarda başarılı olabilir fakat genel manada misyonunu artık yitirmiş durumda. Irak'ta yaşananlar bunun en net örneği. Zaten son denemeler de yaşananlar da bu durumu ve güç dengelerinin çatışmasını doğruluyor.

Suriye krizi için Amerika, Rus yetkililerinde bulunduğu bir zirveyi 4 ay önce yaptığı belirtiliyor. Bu toplantıya Ulusal Güvenlik uzmanları danışmanlar ve ülkeler adına karar verecek kişilerin katıldığı belirtiliyor. Rusya'ya ile Amerika'nın Suriye konusunda bir araya geliyor olması ve müzakere yapması Putin'in Rusya'ya yeniden sahaya sürdüğü anlamına da geliyor.

AMERİKA VE İran VAR TÜRKİYE YOK

Çünkü belirleyici ülke olan Amerika tek güç olma vasfını yitirdiği ve Rusya'nın varlığını artık kabul ettiği anlamına geliyor. Toplantı'da Çinli güvenlik uzmanları ve İran'dan yetkililerinde bulunması oldukça manidar. Konu Suriye'de yaşanan gelişmeler, buluşma için seçilen yer ise Şangay. Rusya ve Çin'in başın çektiği ve Şangay beşlisi (Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan) olarak tanımlanan Şangay kavramı atık güç dengesinin merkezi olduğunun ilk adım oldu bu zirve.

Burada yapılan toplantılarda Suriye için kritik kararlar alındı. Suriye'nin yeni haritası burada karar bağlandı. Aynı zamanda Irak'ın mevcut durumda değerlendirildiği belirtiliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın kısa bir süre önce Rusya'ya gidip burada görüşmeler yapmasının altında yatan ana sebeplerinden biri de Şangay'da yapılan bu gizli zirvenin olduğu belirtiliyor. Erdoğan'ın zirveden ve alınan kararlardan dolayı Rusya'ya sitemde bulunduğu vurgulanıyor.

MERKEZİ YÖNETİM KALKIYOR

Yapılan zirvede ise alınan kararlar oldukça ilginç. Suriye artık merkezi bir yönetimle yönetilmeyecek, her kesime federasyon kurma hakkı tanınacak, bu durumda Suriye 4 ya da 5 federasyonda oluşacak ve adı kabul görürse 'Demokratik Suriye Birliği' olacak.

Beşar Esed'in durumu ise oluşan tabloya göre değerlendirilecek. Esed olmazsa da onun tebaasından gelenlerin bir federasyon hakkı olacak. Yeni bir nüfus sayımı, yeni bir yasa hazırlanacak. Her federasyonu nüfus dağılımına göre Konfederasyona katılma şansı bulunacak. Yani yapılacak seçimlere göre Konfederasyon Başkanı ve yardımcısı ve milletvekilleri seçilecek ve bu kişiler 'Demokrat Suriye Birliği'nin yöneticileri olacak.

HER FEDERASYONUN BAYRAĞI VE DİLİ AYRI OLACAK

Ama her federasyon kendi içinde bayrağını, dilini, dini, kültürel ve eğitim hakkını kullanabilecek. Resmi dil Arapça, Kürtçe olarak belirlenirken, diğer dillerde eğitim hakkı ve sosyal alanda kullanmasına da bir engel olmayacak. Ancak bütün bu yeni Suriye planı Amerika'da yapılacak olan seçimlerden sonra bütün dünyaya resmen açıklanacak. Şangay zirvesinde ilk başta planlanan Lübnan modeliydi, yani siyaset ile iktidar oluşturma ve nüfusu çokluğuna göre cumhurbaşkanın ve başbakanın seçilmesi düşünülmüştü.

Lakin bu modelin çok geçerli olmadığını ancak Lübnan'daki modelin federasyonlarla uygulanabileceğine karar verildiği öğrenildi. Örneğin Suriye'de nüfusları en az olan Dürziler bile bir Federasyona sahip olabilecekler. Bu federasyonlar sınırlarının komunda göre kendi Irak ve dindaşlarını kendilerine bağlayabilecek.

5 FEDERASYONLU SURİYE

Suriye'ye müdahale hakkı Rusya, Amerika ve İran'a bırakılıyor. Bu müdahale Suriye'nin şekillenmesine dair olacak. Zirveye göre federasyonlar 5 parçadan oluşacak; Kürt federasyon bölgesi, Sünni Federasyon bölgesi; bu iki federasyon şeklinde planlanıyor. Diğeri ise Baas federasyonu yani (Alevi-Nusayri )federasyonu.

Nüfusu en az olan ise Dürzîlerin kuracağı bir federasyon söz konusu muhtemelen Suriye'deki Hıristiyanlarda bu yapının içinde yer alacak gibi görünüyor.

Suriye bu nedenle Irak'tan çok Lübnan'a benziyor ve mezhepsel çatışmaların çıkması da muhtemel. Suriye şuanda tahminlere göre 25 ila 30 milyon nüfusa sahip. Bu nüfusun yüzde 70'ne yakını Sünnilerden oluşuyor. Ancak güç ve silah Baas iktidarı ve onun suçlu(genelde suça bulaşmış kişiler) savaşçıları Alevilerin elinde. Federasyonlar kurulsa bile Hıristiyanların varlığı, Dürzilerin hakimiyet de mezhepsel bir çatışmaya gebe. Çünkü durum etnik yapıdan çok mezhepsel olarak görülüyor Suriye'de. Söz konusu, bu durumu bozan tek unsur ise Kürtler. Ancak bu Kürtlerin önemli bir kısmı da Alevilerden oluşuyor, yani etnik durum ile birlikte mezhebi bir durum söz konusu.

...

TÜRKİYE'YE TAMPON BÖLGE HAKKI VERİLDİ

Şangay zirvesinde Türkiye'ye bir hak da veriliyor. Suriye'deki federasyonlara karşın Türkiye Suriye topraklarına girip burada bir kalıcı tampon bölge kurabilir. Bu durumda Türkiye sınıra yakın birçok yeri hâkimiyetine geçirebilir. Bu yüzden Başbakan'ın Genelkurmaya 'hazır olun' talimatın verdiği de kaydediliyor. Bunun üzerine orduda büyük bir hareketlilik başlamış durumda ve savaş konumuna geçildiği alınan bilgiler arasında. Bütün bu tartışmalar ve senaryolar ancak akılcı bir dış politika hamlesi ile çözülebilir ve soğukkanlı olmak gerektiği de bir gerçek. 

Haberler.com (İlgili kısım)

Bu haber 2,582 defa okundu.