Gıda krizi kapıda

21 Temmuz 2012 09:37 tsi
Dünyanın tahıl ambarı olarak bilinen Kuzey ABD'de son 50 yılın en büyük kuraklığının yaşanması tarımsal emtia fiyatlarının rekor seviyelere yükselmesine yol açtı. Özellikle buğday, mısır ve soyada görülen yükselişler 2008'de yaşanan gıda krizinin yenide

ABD'deki kuraklığın 50 yıldan uzun sürenin en yüksek düzeyine ulaşması, tarımsal emtia fiyatlarını rekor seviyelere çıkardı. Mısır ve soya fiyatları rekor kırarken, 30'dan fazla ülkede ayaklanmalara yol açan 2007-2008 krizindeki seviyelerin üzerine tırmandı. Dünyanı en büyük gıda hammaddesi olan buğday henüz rekor kırmış değil ancak son beş haftada yüzde 50'den fazla prim yaptı. 2010 yılında Rusya'nın koyduğu ihracat yasağında erişilen seviyelerin üzerine çıktı. Gıda fiyatlarındaki sert yükselişin yeni toplumsal çalkantılara ve siyasi krizlere yol açmasından korkuluyor. Şikago borsasında işlem gören buğdayın fiyatı, son bir ayda yüzde 40 artarak 925 dolarla son 2 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. İki haftada yüzde 10 prim yapan mısır ise Şikago borsasında şu sıralar700 dolarla işlem görüyor.

BUĞDAY YENİ REKORA YAKLAŞTI

Hava sıcaklığı ve yağış miktarı buğday ve mısır üretimi için kritik önem taşıyor. 2008 yazında yaşanan kuraklıkta buğdayın fiyatı ikiye katlanarak bin 100 dolara, 2010 yazında ise yüzde 75 yükselerek 700 dolara kadar tırmanmıştı. Hayvan yemi olarak kullanılan tahılların fiyatlarındaki aşırı oynaklıklar, canlı hayvan sektörünü de yakından ilgilendiriyor. Ünlü yatırımcı Jim Rogers, tarımsal emtia fiyatlarının 10 yılda daha da yükseleceğini söyledi. Rogers, son 10 yılda dünyanın ürettiğinden daha fazla tükettiğine dikkat çekerek stokların tarihin en düşük düzeylerine gerilediğini, böyle gitmesi halinde ise hem gelişen hem de gelişmekte olan ülkelerde herkesin aç kalacağını vurguladı.

Son kriz 2008'de yaşandı

2007 ve 2008 yıllarında dünya çapında gıda fiyatlarındaki yüksek artışlar bir küresel krize dönüşmüş, siyasi ve ekonomik istikrarsızlıklara, gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde sosyal huzursuzlara neden olmuştu. Bu krizin nedeni olarak tarım ürünleri üreten ülkelerdeki kuraklıklar ve petrol fiyatlarındaki artışlar gösterildi. İşte o dönem yaşananlar:

**Bangledeş'in başkenti Daka'da 10 bin işçi gıda fiyatlarındaki artışlar ve düşük ücretler nedeniyle protesto ettiler. Birçok işçi polisle çıkan olaylarda yaralandı. Şu an yeni bir gıda krizinin yaşanması durumunda 150 milyon nüfuslu ülkenin 30 milyonu açlık çekebilecek duruma düşebilir.

*** Brezilya'da Nisan 2008'de hükümet pirinç ihracını durdurdu. Bu durumun nedeni ise ülkedeki tüketicileri korumak olarak gösterildi.

*** 8 Nisan 2008'de Mısır'da gıda fiyatlarının artışına karşı yapılan protestoda polisin açtığı ateş sonucu bir gösterici öldü. Ülkede gıda fiyatları, özellikle ekmeğin fiyatı son aylarda katlandı.

*** Haiti'de artan gıda fiyatları yüzünden Başbakan görevinden alındı. 2007 sonlarından bu yana pirinç ve diğer gıda fiyatlarında yüzde 50 artış yaşandı. Ülkede pirinç fiyatları son durumda yüzde 15 düşürüldü.

Tüm dünyada üretim düşüyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımsal emtialarda üretim düşüklüğünü yaşanacağının ve bunun da dünyanın önde gelen kurum ve kuruluşlarınca rapor edildiğini belirtti. 2009-2010 döneminde 651 milyon ton olan dünya buğday üretiminin 2010-2011 döneminde 694,7 milyon tona yükseldiğini, Temmuz 2012 tahminlerine göre, 2011-2012 döneminde 665 milyon tona gerileyeceğinin tahmin edildiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti: "Buğday stoklarının da bu yıl 197 milyon tondan 182 milyon tona gerilemesi bekleniyor. Pirinçte, 2010'da 440 milyon ton olan üretimi 2012'de 15 milyon ton artışla 462 milyon tona yükselmesi bekleniyor. Pirinç stokları sırayla 2010'da 98,6, 2011'de 104 milyon ton olmuştu. 2012'de pirinç stokunun 102,5 milyon tona ineceği hesaplanıyor. 2010'da 829 olan dünya mısır üretiminin, 2012'de 900 milyon ton, 2010'da 144 milyon ton olan olan dünya mısır stoklarının da 2012'de 129 milyon ton düzeyinde olacağı öngörülüyor."

Bu haber 1,025 defa okundu.