4. Madde Türk diplomasinin zaferidir

2 Temmuz 2012 09:42 tsi
"Bu madde ilk kez işletiliyor. Sıradan bir şey gibi algılanıyor ama bence bu Türk diplomasisinin de zaferi."

Star gazetesinden Fadima Özkan'ın, Yıldız Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu ile yapmış olduğu röportajdan ilgili kısım:

Peki, Türk jetini Rusya’nın bilgisi dâhilinde mi vurmuştur Suriye?

Bunu bilebilmemiz mümkün değil ama pek sanmıyorum. Ben Suriye’nin Türk jetini daha ziyade kendi iradesiyle vurduğunu düşünüyorum. Esed rejimi hem dışarıyı etkilemek hem içerde yandaşlarını yanında tutmak için yaptı bunu.

İşin bu noktaya geleceğini de hesaplamıştır o halde?

Bunun limitlerini de biliyordu elbette. Olaydan sonra tansiyonu düşürmeye çalıştı. NATO’dan yapılan 4. madde açıklamasından sonra “Şu anda ciddi biçimde savaş halindeyiz” demesi alınan kararın taşıdığı mesajın yerini bulduğunun ifadesidir. Rasmussen’in “güvenliğin bölünmezliği prensibi geçerlidir” demesi çok önemliydi. “Bir müttefikin –Türkiye’nin- güvenliğinin tehdit altında olduğu tespit edilmiştir ve müttefikimizin güvenlik sorunu tüm üyelerin, 28 ülkenin güvenlik sorunudur” dediğiniz anda NATO nükleer caydırıcılığından söz ediyorsunuz demektir. Onun karşısında durmak kolay değildir.

NATO açıklamasının ardından Suriye’nin benzer bir saldırıda bulunma ihtimali hala var mı peki?

Bu soru, Rasmussen’e de yöneltildi, “bir daha olmayacak” dedi.

Nasıl bu kadar emin olunabilir?

Hiçbir zaman tam emin olmazsınız ama bu, NATO’nun caydırıcılık prensibinin güvenilir olarak işlemesinin işaretidir. Sadece Suriye için de değil, Ortadoğu’da bu tür olaylara karşı verilen genel bir uyarıdır aynı zamanda. Türkiye bunu 2003 senesinde ABD’nin tek taraflı Irak müdahalesinde denedi. Kendisinin tehdit altında olduğu yönünde müttefiklerine başvurdu, bunun için çalıştı ama başaramadı, 4. maddeyi çalıştırmakta zorlandı. Belçika, Fransa, Almanya gibi ülkeler Türkiye’nin tehdit altında olduğu fikrini kabul etmediler. En sonunda Patriot füzeleri getirildi ama epey zorlanıldı. Bu madde ilk kez işletiliyor. Sıradan bir şey gibi algılanıyor ama bence bu Türk diplomasisinin de zaferi.

Nasıl bir pazarlıktan bahsediyoruz?

Rusya soğuk savaş döneminde bu bölgede etkiliydi. Kendine yandaş ülkeler üzerinden Batı’ya karşı ideolojik bir mücadele sürdürüyordu. Soğuk savaştan sonra epey zemin kaybetti. Jeopolitik açıdan son kale Suriye’ydi. Orada bir üssü var ve yeni şekillenen Ortadoğu’da var olmak istiyor. Herkes bunu sadece jeopolitik kaygıyla yaptığını sanıyor ama hayır. Bugünün dünyası küresel bir dünya artık, iktisadi açıdan da Ortadoğu’da kendine yer aramak istiyor. Bu da çok doğal. Arap Baharı her ülkede farklı cereyan ediyor ama geçiş döneminden sonra bu ülkeler için yeniden inşa dönemi başlayacak. Bu halkların iktisadi taleplerinin karşılanması gerekecek. En basitinden inşaat sektörü canlanacak. Türkiye belki Libya’da Suriye’de kaybetti ama başka alanlar açılacak. Amerika ile Türkiye’nin ortaklık yapması söz konusu bu alanda Türkiye’nin de epey deneyimi var özellikle Kuzey Afrika ve Rusya coğrafyasında. Dolayısıyla bu yeni dönemde fırsatlar da var riskler de. Bununla ilgili olarak Türkiye nasıl yapıyorsa Rusya da kendi hesabını yapıyor. Amerika Rusya’nın bu taleplerine çok karşı durmuyor. Rusya zaten bu tür mevzularda önce epey geriyor süreci. Ama bir noktadan sonra pragmatik davranıp anlaşabiliyor. Ama bu “Rusya Esat’tan hemen vazgeçecek” anlamına da gelmiyor. Çünkü Esat da onun için bir pazarlık unsuru aslında.

Bu haber 1,253 defa okundu.