AB direkten döndü

24 Haziran 2007 10:44 tsi
İki gün süren AB zirvesinde çetin pazarlıkların ardından AB anayasası yerine geçecek anlaşma üzerinde uzlaşma sağlandı. Zirveye, Polonya'yı dize getirmek için çabalayan Merkel damgasını vurdu.

Avrupa Birliği'nin (AB) genişlemiş yapısının sağlıklı işleyebilmesi amacıyla referandumlarla reddedilmiş anayasanın yerini alması için hazırlanan "basitleştirilmiş antlaşmanın" ele alındığı AB'nin devlet ve hükümet başkanlarını Brüksel'de bir araya getiren 2 günlük zirve, birliğin artık makyaj kaldırmayan derin görüş ayrılıklarının bir kez daha gözler önüne serilmesine yol açtı. Ulusal çıkarların "Birlik ruhundan" çok daha güçlü olduğunu ve AB'nin gerçekten işleyebilen bir kurumsal yapıya ihtiyacı olduğunu göstermesi açısından da önem taşıyan zirve, dün sabah saatlerinde uzlaşıyla sona erdi. Anlaşmanın sağlanmasında Dönem Başkanı Almanya'nın sonuna kadar mücadele etmesi etkili oldu.

Zirve, 2004'te üzerinde anlaşılan "Anayasal Antlaşma"yı onaylayan 18 ülkeyle, referandumda reddeden Fransa ile Hollanda ve gelişmeler üzerine onay sürecini askıya alan 7 ülke arasındaki çekişmeler ışığında şekillendi. Kaliteli gerilim filmlerinde olduğu gibi, son saniyeye kadar ne olacağının tahmin edilemediği toplantıda Merkel, itirazlarını veto tehdidine kadar götüren Polonya lideri Lech Kaczynski'yle yaptığı temaslara odaklandı.

Polonya'nın inadı

Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve Lüksemburg Başbakanı Jean Claude Juncker, Kaczynski'yi ikna edebilmek için saatlerce uğraştı. Nice Antlaşması'nda elde ettiği kazanımları korumak isteyen ve AB normlarına göre "orta boy" olmasına karşın 2000'de elde ettiği "büyük ülke" etiketinden vazgeçmek istemeyen Polonya lideri, bu yoğun diplomatik baskı sonucunda uzlaşma sinyali verdi. Ancak bu kez de Varşova'daki ikizi, Başbakan Jaroslaw Kaczynski devreye girerek olası bir uzlaşmayı bloke etti. Gece yarısından sonra Merkel, zirveyi kurtarmak için oldukça sert bir taktiğe başvurarak "Polonya'sız bir Hükümetlerarası Konferans toplama" önerisini getirdi. Bu yaklaşıma net şekilde itiraz eden Sarkozy ve İngiltere Başbakanı Tony Blair'in devreye girmesiyle Polonya, mevcut kazanımlarını 2014'e kadar korumak ve sonrasında 3 yıllık bir geçiş süreci uygulanması karşılığında uzlaşıya onay verdi. Blair de 4 kırmızı çizgiyle katıldığı son AB zirvesinden ülkesi adına başarıyla çıktı. Sarkozy de AB platformundaki ilk performansıyla olumlu puan alan bir lider profili çizdi.

Metne son şekli 23 Temmuz'da toplanması öngörülen Hükümetlerarası Konferans'ta verilecek. Belgenin üye ülkelerce nasıl onaylanacağı en önemli soru işaretlerinden biri. İrlanda'nın referanduma gideceği kesin. Fransa, bu kez bu yöntemden özenle kaçınma niyetinde. İngiltere'deki durum ise henüz net değil. "Basitleştirilmek" istenmesine karşın "anayasa"dan daha karmaşık ve anlaşılması zor bir hal alan belgenin 2009'da yürürlüğe girmesi gerekiyor.

 'Anahtarı size bırakacağız'

Derin görüş ayrılıkları yüzünden taktik savaşına dönüşen zirve, perşembe günü TSİ 17.30'da başlarken, dün sabah TSİ 04.47'de uzlaşma sağlanabildi. Sağlıklı bilgi akışının sıfıra yakın olduğu zirvede yaşanan diplomatik trafiğin yoğunluğu zirveyi izleyen yüzlerce gazetecinin işini de oldukça zorlaştırdı. Zirvenin sonuna doğru konuştuğumuz, uzun ve gergin toplantılara alışkın olmalarıyla tanınan Avrupa Birliği yetkililerinden birinin "Böyle giderse AB'yi kapatacağız, anahtarlarını ve bonus olarak da Polonya'yı siz Türklere bırakıp gideceğiz" demesi de zorlukların boyutunu gösterir nitelikteydi.

Anayasa değil reform antlaşması

Avrupa Birliği liderlerinin üzerinde anlaştıkları antlaşma metninin öne çıkan unsurları şunlar:

Antlaşma "anayasa" niteliği taşımayacak. Temmuzda toplanacak Hükümetlerarası Konferans'ta son hali verilecek olan belge mevcut antlaşmaları belli oranda değiştiren bir yapıda olacak.

Antlaşmada devlet çağrışımlı bayrak, marş gibi semboller yer almayacak.

Mevcut oy sistemi 2014'e dek korunacak. 2017'ye kadar geçiş süresi verilecek. Ardından çifte çoğunluk sistemine geçilecek.

Ulusal veto yetkisi dışişleri, savunma, mali konular, sosyal güvenlik ve kültür alanlarında korunacak.
İki buçuk yıllığına seçilecek olan AB Başkanı, Dönem Başkanı uygulamasının yerine geçecek.

AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi makamı oluşturulacak. Bu kişi AB Komisyonu Başkan Yardımcısı statüsüne sahip olacak.

2014'ten itibaren AB Komisyonu küçülecek, üyeleri rotasyonla seçilecek.

Kopenhag kriterlerine dolaylı atıf metinde yer alacak.

Üyeliğe hukuk vurgusu

AB zirvesi sırasında Hollanda'nın en ısrarcı olduğu konuların başını metinde Kopenhag kriterlerine atıf yapılması çekti. Varılan uzlaşı, doğrudan bir atıf yapmasa da bu vurguyu içeriyor. Belgenin "seçilebilirlik ve Birlik'e katılım prosedürü"yle ilgili 49. maddesine eklenen bir cümlede "AB Konseyi'nin seçilebilirlik şartlarıyla ilgili kararları dikkate alınacaktır" deniliyor. Bu vurgu, mevcut siyasi unsurlara ekstra bir hukuk öğesi katarak bir ülkenin adaylığının ve üyelik sürecinin Avrupa Adalet Divanı'na taşınabilmesinin yolunu açıyor. İfade, Kopenhag kriterlerine ek olarak her alandaki üyelik koşullarını da içeren bir şekilde yorumlanabilecek bir yapıya sahip. Ankara, metinle ilgili olarak yaptığı ilk değerlendirmelerde bu vurgudan rahatsız olduğunu hissettirmişti.

milliyet

Bu haber 265 defa okundu.