Çinliler'in yeni hedefi 'Devrek bastonu'

17 Ocak 2012 11:37 tsi
Zonguldak'ın Devrek ilçesinde kızılcık ağacı dalını 9 aşamada işleyerek bastona dönüştüren ustalar, Çinli bir firmanın kamera görüntüsü alma ve 3 kişiye baston yapım işinin öğretilmesi karşılığı vermek istedikleri siparişleri kabul etmiyor.

Gövdesi kızılcıktan, sapı ceviz ağacından yapılan ve kezzap kullanılarak renklendirilen, geleneksel yılan motifiyle, yaşamın, yeniden doğuşun ve nesillerin sürekliliğinin simgelediği Devrek'e özgü bastonlar, her ürünün taklidini yapmakla ünlü Çinliler'in de dikkatini çekiyor.

Devrekli ustaların elinde ''yürürken dayanmaya yarayan araç'' diye tanımlanan sözlük anlamından farklı değerler yüklenen bastonları fuarlarda keşfeden Çinliler'in, ilçeye çırak göndererek el sanatını öğrenme talepleri kabul edilmiyor.

Baston ve Küçük El Sanatları Küçük Sanat Kooperatifi Başkanı Metin Dedemen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin ve dünyanın çeşitli yerlerinde fuarlara katıldıklarını, Çinliler'in de son dönemlerde Devrek bastonuna olan ilgisinin arttığını söyledi.

Yaptıkları bastonların fiyatlarının 10 liradan 2 bin 750 liraya kadar değiştiğini anlatan Dedemen, şunları kaydetti:

''Katıldığımız bir fuarda Çinli bir yetkili yanımıza gelerek ilk etapta 6 bin 500 liralık baston siparişi vermek istediklerini, taleplerinin artarak devam edeceğini söyledi. Ancak 3. etap ürünü aldıktan sonra bize 3 Çinli göndererek atölyemizde 3 ay gibi bir süre çalıştırmamızı istedi. Ayrıca kamera ile baston yapımını görüntüleme ve çalışan kişilere belge vermemiz taleplerini iletti. Bunun üzerine amaçlarının farklı olduğunu anladım. Anlaşamayacağımızı yetkililere söyledim. Ancak peşimizi bırakmıyorlar. Sürekli telefonla da arayan Çinli yetkilileri 'ben de satılık sanat yok' diyerek reddediyorum. Para her şey değil. Devrek'e de geleceklerini söylediler ama hiçbir baston ustası bu sanatı Çinlilere öğretmez.''

Dedemen, Çinliler'in taklit ürünlerinin kalitesiz ve ucuz olduğuna işaret ederek, ''Ben yıllardır esnafım. Sanatımızdan ve malzeme kalitesinden asla ödün vermiyoruz. Kızılcık ağacını 1 yıl beklettikten sonra baston olarak işliyoruz. Sanatımızda asla hırsızlık yapmadık. Çocuklarımıza aynı şeyi aşılıyoruz. Marka tescilli bastonumuzu korumak görevimiz. Yaptığımız bostanlara da ömür boyu garanti veriyoruz'' dedi.

-Daldan vitrine bastonun yapılış öyküsü-

İlçede 1892'de Osmanlı Döneminde zanaat ürünü olarak yapımına başlandığı tahmin edilen bastonlar, 20 santimetrelik kalınlığa 35-40 yılda ulaşabilen esnek yapıya sahip, 180-240 santigrat derecede 8-15 dakika fırınlandığında yumuşayan kızılcık ağacının dalından yapılıyor.

Fırında yumuşatılan dallar, düzeltme tahtasında sanat eserine dönüşmek üzere soğutulmaya bırakılmasının ardından tornalama işlemine geçiliyor.

Sap takılacak kısmı, işleme yapılacak gövdesi ve uç takılacak bölümleri hazırlanan bastonun, daha sonra fiyatını ve sanatsal değerini belirleyecek gövde kısmına yapılacak yılan ve baklava gibi motiflere geçiliyor.

Devrekli ustalar, el işçiliklerinin bütün marifetlerini sergiledikleri bu zengin mirasa, nakkaş gibi figürleri işleyerek, ağaç dalını her an canlanacak yılana ya da baklava ve bitkisel motife dönüştürüyorlar.

Büyük emek harcanan işlemelerin düzeltilmesinin ardından gövdeye uygun sap seçimi de baston ustasının eserine kazandıracağı değer açısından önem taşıyor. Her gövdeye ve işlemeye her sapın yakışmayacağını bilen ustalar, uyumu sağlayabilmeye özen gösteriyorlar.

Kartal, kurt, kobra, arslan ve at başı ile keçi ayağı, panter, kuş, asa topuzu, gümüş ortopedik sapların kullanıldığı gövdeler bastona, ''yürürken dayanmaya yarayan araç'' diye tanımlanan sözlük anlamından farklı değerler yüklüyor. Bastonlar, saplarının da hazırlanmasının ardından zımparalanarak renklendiriliyorlar.

Ustalar, sapın altına imzaları taşıyan süslemeleri yapmalarının ardından vernikleyerek bastonu tamamlıyorlar.

aa

Bu haber 664 defa okundu.