En Sıcak Konular
İnsanlığın önündeki büyük tehdit!
3 Ocak 2012 09:13 tsi
Obezite, hastalıkların ortaya çıkmasına zemin oluşturan, yaşam süresini ve kalitesini olumsuz yönde etkileyen öneObezite, hastalıkların ortaya çıkmasına zemin oluşturan, yaşam süresini ve kalitesini olumsuz yönde etkileyen önemli bir sağlık sorunu...mli b
Dünya Sağlık Örgütü 1 milyar 100 milyon insanın aşırı kilolu ya da obez olduğunu açıkladı. Ülkemizde de şişmanlığın görülme sıklığı ve sağlık üzerindeki etkileri ciddi boyutlara ulaştı.
Uzman Diyetisyen Banu TOPALAKÇI
Dünya Sağlık Örgütü (WHO); 'obeziteyi yağ dokularında sağlığı bozacak ölçüde anormal ve aşırı miktarda yağ birikmesi' şeklinde tanımlıyor. Aslında en basit tanımla; harcanandan daha fazla enerji alımı veya fiziksel aktivitenin hafif veya çok hafif oluşu obezite ile yakından ilişkili.Dünya Sağlık Örgütü tarafından, dünyada 1 milyar 100 milyon kişinin aşırı kilolu veya obez olduğu bildirilmiş durumda. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de şişmanlığın görülme sıklığı gittikçe artmakta, sağlık üzerindeki etkileri ciddi boyutlara ulaşmakta. TC Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen bir çalışma sonucunda, yaklaşık beş erkekten birinin, beş kadından da ikisinin obez olduğu saptanmıştır.
NEDEN OLAN FAKTÖRLER
Günümüzde pek çok faktör obeziteye neden olurveçevredebudurumu etkiler? Bu günkü çevremiz, limitsiz olarak kolaylıkla elde edilebilen, çok lezzetli veenerji yüküyüksek olan gıdalarla dolu. Buna düşük fiziksel aktiviteli yaşam stili de eklenmiş durumda. Çevresel koşullar, yüksek enerji alınımını ve ne yazık ki düşük enerji kullanımını uyarıyor. Bu koşullar altında da obezite kolaylıkla oluşur.
Obeziteye neden olan faktörleri, daha ayrıntılı olarak, aşağıdaki gibi sıralamak mümkün:
A.Yaş (İlerleyen yaşlarda obezite görülme sıklığı artmakta)
B. Cinsiyet (Kadınlarda obezite görülme sıklığı daha yüksek)
C. Sosyo-kültürel etmenler
D.Eğitim düzeyi ve gelir durumu (Gelişmiş ülkelerde ve gelir düzeyi yüksek bireylerde obezite görülme sıklığı daha yüksek)
E. Beslenme regülasyon bozukluğu: Normalde yemek yemehızı vücuttaki yağ ve karbonhidrat depolarıyla orantılı olarak düzenlenmektedir. Normal bir insanda bu depolar optimal düzeyi aştığı zaman aşırı depolanmayı önlemek amacıyla beslenme hızı azaltılmakta. Ancak obez kişilerde bu durum gerçekleşmez. Bu kişilerde besin alımı vücut ağırlığının çok üzerine çıkmadığı sürece azaltılamaz. Bu durumya düzenlenmeyi etkileyen psikolojik faktörlerden ya dametabolizmal anormalliklerden kaynaklanabilir.
F. Psikolojik etkenler: Bir yakının ölmesi, ağır hastalık, stres gibi durumlarda ya da depresyondaki kişilerin büyük ölçüde kilo aldığına sık rastlanır. Yemek yeme, gerilimden kurtulma çaresi olarak görülmektedir.
G. Medeni durum: (Evlilik sonrası dönemde obezite görülme sıklığı artmaktadır)
H.Hormonal ve metabolik etmenler: Tiroid, hipofiz, böbrek üstü, pankreas ve cinsiyet hormonlarının yapımında ve fonksiyonlarındaki bozukluklar sonucunda kişinin iştahı artabilir, bazal metabolizma hızı yavaşlayabilir ve enerji dengesi bozularak şişmanlık oluşabilir.
I. Genetik etmenler: Vücut ağırlığının düzenlenmesinde rol alan hormonal ve sinirsel etmenlerin çoğu genetik olarak düzenlenmekte. Yeme davranışında etkili olan etmenler, yağhücre sayısı ile büyüklüğü ve yağın bedenin belirli bölümlerine dağılımı da kalıtımsaldır. Şişman anne babanın çocuklarının da şişman olma olasılığı yüzde 80 iken, anne babanın şişman olmaması durumunda bu oran yüzde 10'dan daha azdır. Genetik etmenler, yağsız dokunun yapımı, enerji harcaması ve fazla enerjinin depolanmasında vücudun yatkınlığını etkiler. Bu durumaynı zamanda enerji harcamasının düzenlenmesini de etkileyebilmekte.
İ. Hareket yetersizliği
J. Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları
K. Yanlış diyet uygulamaları
L.Alkol tüketim durumu
M. Kullanılan bazı ilaçlar
İDEAL KİLO NASIL HESAPLANIR
Şişmanlığı saptamak için çeşitli yöntemler vardır. En çok kullanılan yöntem beden-kitle indeksine (BKİ) göre değerlendirme yöntemidir. Beden-kitle indeksine [kg/boy (m2)] göre; 18,5'ın altı zayıf, 18,5-25 arası normal, 25-30 arası hafif şişman ve 30'un üzeri ise şişman olarak kabul edilmektedir. Her ne kadar yaş ilerledikçe BKI değeri kısmen artsa da bu değer 29'un üzerine çıkmamalıdır. Örneğin; 1.70 m boyunda ve 75 kg ağırlığında olan birinin BKİ değeri şöyle hesaplanır:
BKİ= 75 / (1.70) 2 = 75 / 2.89 = 26
Buna göre bu kişi hafif şişmandır.
Aşağıdaki tabloya bakarak BKİ' ne göre vücut ağırlığınızın durumunu değerlendirebilirsiniz.
BKI (Beden-Kitle İndeksi) (kg/m2)
ŞİŞMANLIĞIN İKİ TİPİ VAR
Vücut yağının dağılımına göre şişmanlığın iki tipi vardır. Yağın, vücudun alt bölümlerinde, yani kalça ve uyluklarda toplanmasına armut tipi şişmanlık, vücudun üst bölümlerinde toplanmasına ise elma tipi şişmanlık denir. Koroner kalp hastalıkları ve hipertansiyon, bedenin üst kısmı şişman olanlarda daha sık görüldüğünden, özellikle elma tip şişman olanların diyet tedavisi ile uygun ağırlıklarına ulaşmaları çok önemli.
Kadınlarda daha sık görülüyor
Aşırı besin alımı, fiziksel hareketin yetersiz olması ve kalıtımsal nedenler şişmanlığın oluşumunda etkin. Yapılan çalışmalar; şişman anne ve babanın çocuklarının, zayıf anne ve babanın çocuklarına kıyasla 3 kez daha fazla şişman olduğunu ortaya koymuş durumda. Yine hormonal etkiler, yaşın ilerlemesi ile birlikte bazal metabolizma hızının yavaşlaması ve cinsiyet farklılığı da şişmanlığa neden olabilmekte. Kadınlarda erkeklere oranla şişmanlık daha sık görülmekte.
Kimler bu sınıfa giriyor?
Peki kimler şişman sınıfına giriyor? Birkaç kilo fazlalığı olduğunu düşünenlerin kendilerini şişman olarak nitelendirip, bilinçsizce düşük kalorili diyetleri uygulamaları son derece sakıncalı. Öncelikle bireylerin boyuna, yaşına ve cinsiyetine göre uygun ağırlıklarının saptanması gerekir.
Bu haber 1,001 defa okundu.
kapat
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle