5 soruda doğalgaz krizi!

21 Eylül 2011 10:12 tsi
Doğu Akdeniz’de Kıbrıs Rum Kesimi’nin izniyle Amerikan-İsrail ortaklı şirketlerin doğalgaz sondajına başlamasıyla yaşanan kriz, BM’ye taşındı. ABD Rumlara destek veren açıklamada bulunurken Hristofyas, Türkiye’yi BM Genel Sekreteri

KIBRIS Rum Yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, BM Genel Kurul çalışmaları için gittiği New York’ta Türkiye’yi BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’a şikayet etti. Ban Ki-moon’la önceki gece 20 dakika görüşen Hristofyas, doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmalarına Türkiye’nin ‘tehditler yağdırdığını’ savundu.

Rum medyasının haberlerine göre, BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon,Hristofyas’ın şikayetlerine, konuyu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’la ele alacağı karşılığı verdi. Hristofyas görüşmenin ardından düzenlediği basın toplantısında, “Ban Ki-moon, Erdoğan’la konuyu görüşeceği sözü verdi. Genel Sekreter, bizden sondaja son vermemiz ya da ertelememiz konusunda bir talepte bulunmadı. Böyle bir şey isteyeceğini de hiç sanmıyorum” dedi.

Rum lider, sondaj konusundaki tutumlarının da net olduğunu belirterek, “Araştırmalara devam edeceğiz. Araştırma yapmak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik hakkıdır ve umarım hidrokarbon bulunsun. Kıbrıslı Türk vatandaşlarımızın kaybedeceği bir şey yoktur, kazanacaklarından emin olsunlar. Bunu Türkiye’nin de anlaması gerekir” diye konuştu.

ABD desteği sevindirdi

Hristofyas’ın sözcüsü Stefanos Stefanu, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu görüşmesinin ardından yapılan açıklamadan memnun olduklarını söyledi.

Hristofyas’a New York’ta BM Genel Kurulu açılışında eşlik eden hükümet sözcüsü Stefanu, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Rumları memnun eden 3 önemli nokta bulunduğunu söyledi. Stefanu, Hillary Clinton’ın Davutoğlu’na, Rumların doğalgaz sondaj çalışmalarının hukuki olduğunu söylediğini belirterek, “3 mesaj önemli. Birincisi Kıbrıs’ın doğalgaz arama ve çıkarma girişimlerinin egemenlik hakkı olduğunu vurguladı. İkincisi, bu konunun devam eden Kıbrıs görüşmeleriyle alakalı olmadığını vurguladı ve son olarak da mevcut devam eden görüşme sürecini desteklediğini söyledi” diye konuştu.

Rumlara yakın takip

Türkiye askeri ve diplomatik yollarla Rumlarla İsrail’i engellemeye çalışıyor. Türkiye bölgeye savaş gemilerini gönderdi. Rum ve İsrail medyası, Türk F-16’ları ile 2 firkateyninin, sondaj çalışmalarını yakından takip ettiğini belirtiyor. Türkiye, sondaja devam ederlerse KKTC ile kıta sahanlığı anlaşması yapıp, Türk Petrolleri Anonim Otaklığı ile aynı sularda arama faaliyeti başlatma kararı almıştı.

Türkiye niye karşı çıkıyor

5 soruda doğalgaz krizi

1- Rumlar, doğalgazı yeni mi buldu?

Rumlar 6 yıldır bölgede sismik araştırma yapıyor. Rumlar, 2003’te Mısır, 2006’da Lübnan ve geçen yıl da İsrail’le doğu Akdeniz’i paylaşan anlaşmalar imzalayıp kendine kalan ülkenin güneyini 13 parsele ayırdı.

Bu parsellerden Afrodit adı verilen 12’nci parseli ABD Houston merkezli Noble Energy şirketine kiraladı. Noble da geçen yıl bölgeye bitişik İsrail sularında doğalgaz bulunca ve bölgenin doğalgaz yatakları ile kaplı olduğu belirlendi.

2- Rumlar nerede sondaj yapıyor?

Kıbrıs Rum Yönetimi’nin doğu Akdeniz’de doğalgaz sondajı yaptığı yer, Kıbrıs adasının 175 kilometre güneyinde. Doğusunda İsrail güneyinde ise, Mısır’ın ekonomik alanları yer alıyor. Türkiye ile Ada arasındaki deniz mesafesi 70 kilometre olduğu düşünülürse, sondaj yapılan yer neredeyse Akdeniz’in ortası.

Doğalgaz miktarı 450 milyar m3 olarak hesaplanıyor. Ancak söylenen rezervlerin AB ülkelerine 100 yıl yetecek miktarda olduğu.

3- İsrail’in ne ilgisi var?

Sondajı yapan Amerikan Noble şirketinin Yahudi sermayeli olduğu belirtiliyor. Noble Energy, İsrail’in Delek şirketiyle halen İsrail’de doğalgaz çıkartıyor. Noble Energy, Rumların Afrodit adı verdiği bölgedeki çalışmaları da Delek şirketiyle ortaklaşa yürütüyor. Sondaj platformu da İsrail’den geldi. Yunanistan da Rumların arkasında yer alınca bölge ısındı.

4- Doğalgaz ne zaman çıkacak?

Rumlar adına sondaja yeni başlayan İsrail ile Amerikan şirketi, 1.650 metrelik deniz tabanına ulaştı. Buradan ‘matkap’ adı verilen motorlarla tabandan aşağı delmeye de başladı. Deniz tabanından 2.500 metre aşağıya kadar delecekler. İlk numunelerin 70 gün sonra alınması planlanıyor. Çıkacak doğalgazın, deniz altına döşenecek boru hatlarıyla Kıbrıs Rum kesimine ulaşma tarihi, 2014 diye hesaplanıyor.

5- Türkiye neden itiraz ediyor?

Türkiye’nin Rumların doğalgaz sondajına itirazı iki ana noktada oluşuyor. Birincisi Rumların Kıbrıslı Türkleri hiçe sayarak tek başına doğu Akdeniz’i komşu ülkeler ile paylaşma yetkisi bulunmadığı üzerine. İkinci itirazı ise, doğu Akdeniz’de en uzun kıyı şeridine sahip Türkiye’nin de hakları bulunduğu yönünde.

Kıbrıs adasının, ada olması nedeniyle karasularının dışında -Ege’de olduğu gibi- münhasır ekonomik alan hakkı olup olmadığı da ayrı bir itiraz konusu. Ancak Türkiye henüz bu son itirazı öne çıkarmıyor.

Hürriyet


Bu haber 1,155 defa okundu.