Türkiye ile İsrail, Akdeniz’de ne yapar?

4 Eylül 2011 11:45 tsi
Uzmanlar, iki eski dost ülkenin bu kavgasını Ortadoğu’da dengeleri sarsacak gelişmelerin başlangıcı olarak yorumluyor. Gerginliğin uç noktasında ise iki ülkenin savaşması ihtimali yer alıyor...

BM’nin Mavi Marmara raporu Türkiye’nin beklentilerinin uzağında kalınca Türkiye ile İsrail arasındaki ipler iyice gerildi. Türkiye İsrail’e yeni yaptırımları sıralarken İsrail de geri adım atmadı. Uzmanlar, iki eski dost ülkenin bu kavgasını Ortadoğu’da dengeleri sarsacak gelişmelerin başlangıcı olarak yorumluyor. Gerginliğin uç noktasında ise iki ülkenin savaşması ihtimali yer alıyor. Bazı uzmanlar iki ülkenin de savaş rotasına girdiğini söylerken, bazı uzmanlar ise iyimser konuşuyor. İyimserlere göre, sağduyu galip gelecek ve savaş çıkmayacak.


"İki ülke çatışma rotasına girdi"

Prof. Dr. Doğu Ergil (Fatih Üniversitesi Siyasal Bilgiler Öğretim Üyesi)

“İki ülke çatışma rotasına girmiştir. Bundan sonrası iyi kaptanlık meselesidir. İki gemi birbirlerinin üzerine gelip çarpışacak mı, yoksa kaptanlar son anda manevra yapıp paralel mi geçecek, göreceğiz... Biz illaki çatışacağız demiyorlar ama İsrail’in özür dileyip tazminat ödeme şartlarını yerine getirmezse durum karışır. İsrail de bunu göze alır mı? Türkiye İsrail’i diplomatik olarak gözden çıkardığına göre, İsrail karşıtı kampın yanında yer almaktadır. Bu kampta İran da var. Türkiye bu karşıtlığı İran’la işbirliğine götürecek kadar ileri götürür mü, götürmez mi bilmiyoruz.”

"Çatışma ihtimali var"

Prof. Dr. Yücel Acer (Çanakkale 18 Mart Üni. Uluslarası Hukuk Öğretim Üyesi)

“Yaptırımlar içinde çatışma ihtimalini ortaya çıkaran tek yaptırım Doğu Akdeniz’de seyrü sefer için gerekli bütün tedbirlerin alınarak korunması. Yani, Türk vatandaşlarının bulunduğu gemilere askeri gemiler eşlik edecek. Mavi Marmara benzeri girişimlerde İsrail saldırılarını önlemek için gemilere koruma sağlanacak. Uluslararası hukuk, İsrail’in kendi karasularında bile olsa sivil gemilere saldırması halinde, Türkiye’nin meşru müdafaa gereği askeri tedbir almasına imkân tanıyor.”

"Savaş değil ama çatışma çıkabilir"

Prof. Dr. Mümtaz Soysal (Eski Dışişleri Bakanı)

“Savaş değil ama provokasyona bağlı çatışmalar yaşanabilir. Bu işin şakası yok. Zaten bölgede yeteri kadar tehlike olasılığı var; bu yüzden daha serinkanlı politikalar izlenmeli. Sıcak savaş çıkmaz, çünkü ABD buna izin vermez. Tahminen iki ülke ABD tarafından uyarılmıştır. Şu anda Türkiye ile İsrail arasında yaşanan soğuk savaştır ve umarım her iki ülke yetkililerinin daha temkinli adım atmasını sağlar. Türkiye ile İsrail arasındaki krizin sona ermesi için ise zamana ihtiyaç var.”


"Bu devirde savaş çıkmaz"

İnal Batu (Emekli Büyükelçi)

“Türkiye ile İsrail arasında bir savaş tehlikesi görmüyorum. İsrail, ABD güdümünde bir ülke, onun sözünden çıkamaz. Her iki ülkede bir birleriyle savaşa girmeyi göze alamaz. Bu devirler geçti. Gerginlikler elbette yaşanabilir. Gerginliklerin odak noktasında ise Kıbrıs açıklarındaki petrol arama konusunu görüyorum. Rumlar, ABD şirketleriyle birlikte İsrail’i de petrol arama konusunda yanlarına çekmeye çalışıyor... Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberaman gibi dengesiz isimlerin hükümet dışına itilmesi iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirebilir. Unutulmamalı ki Türkiye ile İsrail arasında yıllarca ilişkiler ikinci kâtip düzeyinde yürütüldü. Yani bu ilk değil.”

"ABD ve AB engeller"

Prof. Dr. Ümit Özdağ ( 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Başkanı)

“Hem AB hem de ABD bir savaşa veya çatışmaya izin vermez. BM raporunda ablukanın devletler hukuku açısından uygun olduğu belirtildi. Türkiye’nin buna rağmen zor kullanarak Gazze’ye yardım götürmesi ihtimalinin, ABD ve AB’yi karşısına alacağı için düşük olduğunu sanıyorum.”

"Sağduyu kazanır"

İzel Rozental (Şalom Gazetesi Yazarı)

“Sağduyu neticede galip gelecek... İki ülkenin karşılıklı çıkarlara dayanan bir dostluk var ama şu dönemde çıkarlar bir kenara bırakılmış. Her iki ülkede hatalar yapıyor. Ancak İsrail hükümeti ciddi hatalar yapıyor. Olumsuz tabloya rağmen savaşa ihtimal vermiyorum.”


 

 

 

"DONANMALAR KARŞILAŞIRSA NE OLACAK?"

ABD’de Lehigh Üniversitesi Öğretim Üyesi, Ortadoğu ve Türkiye Uzmanı Henri Barkey, Türkiye-İsrail ilişkilerini değerlendirirken “Bu krizin geleceğini biliyorduk ama yine de herkes şaşırdı” dedi.

Barkey, aslında diplomatik ve askeri alandaki ilişkilerin durdurulmasını beklediğini, ama Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Türkiye’nin “Doğu Akdeniz’de seyrüsefer serbestisi için gerekli gördüğü her türlü önlemi alacağı” yönündeki sözlerine şaşırdığını dile getirerek, şunları kaydetti:
“Bu tür öngörüler için çok erken ama bu durum çok tehlikeli bir dönüşümle sonuçlanabilir. Diyelim başka Türk gemisi veya başka bir ülkenin gemisi Gazze’ye gitmeye çalışırsa ve İsrail bunu durdurursa ne olacak? Türk ve İsrail donanması birbiriyle mi karşılaşacak? Bu durum, başka kişi ve örgütlere bir şekilde kriz yaratma olanağı tanıyabilir. İsrail konusunda sorun yaratmak isteyenlere fırsat yaratabilir. Dolayısıyla bu açıklamanın çok ciddi sonuçları olabilir.”

"OBAMA’YA DARBE"

Barkey, gelişmelerin ABD’de Obama yönetimi için çok büyük bir darbe olduğunu belirterek, “Hem bunu önleyemediler hem hiç beklemiyorlardı ve kendileri için başka bir başarısızlık oldu. Belki bunu daha ciddi bir biçimde ele alsalardı, çok daha bastırmış olsalardı bunu önleyebilirler miydi bilmiyorum” dedi.

haberturk


 

Bu haber 1,453 defa okundu.