Rejim devrildi, yağma başladı

24 Ağustos 2011 09:26 tsi
Muammer Kaddafi rejimi henüz resmen sona ermemişken, Batılı petrol şirketleri Libya'nın kaynaklarını paylaşma yarışına girdi.

Yarışın öncüleri ise petrol şirketleri İtalyan Eni ve Fransız Total. Önceki gün konuyla ilgili bir açıklama yapan İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Eni'nin Libya'nın geleceğinde birincil rol oynayacağını söyledi. Frattini, halihazırda teknisyenlerinin de bu ülkeye hareket ettiklerini duyurdu. İtalyan bakan, Libya lideri Muammer Kaddafi'nin devrilmesi halinde muhaliflerin, iki ülke arasında yapılmış sözleşmelere saygı göstereceği beklentisinde olduğunu da vurguladı. Frattini, "İtalya'nın yaptığı sözleşmeler Libya ile yapılmıştır, Kaddafi ile değil." diye konuştu. İtalya'nın, eski sömürgesi Libya'da, petrol sahalarından savunma ve inşaat sektörlerindeki milyarlarca dolarlık sözleşmelere kadar çok geniş bir alana yayılmış çıkarları bulunuyor.

Libya'ya yönelik BM'nin aldığı şartlı operasyon kararını derhal yürürlüğe koyarak tüm dünyayı şaşkına çeviren Fransa ise Kaddafi rejiminin devrilmesinde aslan payının kendisine ait olduğunu öne sürerek, bunun karşılığını ekonomik tavizlerle almaya çalışıyor. Bu amaçla Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy Libya Geçici Konseyi lideri Mustafa Abdulcelil'i görüşmeler için Paris'e davet etti.

Şubat ayında başlayan isyanlardan önce günlük 1,3 milyon varil petrol üreten Libya'da aslan payı İtalyan Eni, Fransız Total, İngiliz BP, İspanyol Repsol ve Avusturyalı OMV şirketlerine aitti. Bu şirketler Kaddafi rejiminden elde ettikleri tavizlerin yeni yönetim tarafından da tanınmasını ve hatta daha da genişletilmesini talep ediyor. Özellikle İtalyan ve Fransız şirketleri, ülkelerinin NATO'da aldığı öncü rolün karşılığının tavize dönüşmesi için büyük bir çaba sarf ediyor.

42 milyar varillik rezervinin yanı sıra üretim maliyetinin çok düşük olması ve Libya'nın Avrupa'ya yakınlığı, Batılı şirketlerin iştahını kabartan en önemli sebepler. İtalya petrol ithalatının yüzde 20'sini Libya'dan karşılarken, bu oran Fransa, İsviçre, İrlanda ve Avusturya'da da yüzde 15 civarında. Petrol ithalatının yüzde 1'ini Libya'dan karşılayan Amerika da şirketlerinin petrolden pay kapma yarışında geri kalmaması için girişimlerde bulunuyor. Libya'daki yarışta yer alan Amerikan petrol şirketleri ise Hess, ConocoPhillips ve Marathon.

Muhalif liderler ayaklanmanın patlak vermesinden sonra yaptıkları açıklamalarda savaş sırasında kendilerine destek veren ülkeleri unutmayacakları yönünde sözler vermişti. Uzmanlar, Libya arazisinin ancak yüzde 25'inin petrol ve doğalgaz konusunda tarandığının, mevcut rezervlerinin çok daha yükselebileceğinin altını çiziyor. İspatlanmış petrol rezervleri bakımından dünyada 9. olan Libya, aynı şekilde 1,3 milyar metreküplük gazıyla da dünyanın önde gelen ülkeleri arasında. Ülkenin istikrara kavuşmasının akabinde elde edilen petrol ve doğalgaz gelirlerinin kısa sürede altyapı harcamalarına ayrılacağına vurgu yapan uzmanlar uzun yıllar Batılı ülkelerin ablukası altında kalan Libya'nın geri kalan altyapısını güncellemek için milyarlarca dolarlık projelere imza atacağı belirtiliyor.

Kaddafi rejimi döneminde milyarlarca dolarlık proje kazanan Türk şirketlerinin yeni dönemde nasıl karşılanacağı ise merakla bekleniyor. Başta Fransa olmak üzere bazı Batılı ülkeler Türkiye'nin Libya pazarından dışlanması için büyük bir gayret gösteriyor.

Cumali Önal / Zaman

Bu haber 948 defa okundu.