İç piyasada sağlık riskleri büyüyor

15 Ağustos 2011 10:42 tsi
Türkiye'den ihraç edilen mercimekler AB'den dönüyor...

Türkiye mercimekte dünyanın gen merkezi niteliğindedir. Başka bir deyişle mercimek dünyaya Anadolu topraklarından yayılmıştır.
Türkiye‘nin hızla artan nüfusuna karşın, mercimek üretimi gerilemektedir. TÜİK verilerine göre 2002 yılında 500 bin ton olan kırmızı mercimek üretimi 2010 yılında 422 bin ton‘a düşmüştür. Aynı yıllarda yeşil mercimek üretimi ise 65 bin ton‘dan 25 bin ton‘a daralmıştır.
Bu daralmaya paralel olarak mercimek ithalatında ciddi artışlar yaşanmaktadır. Yeşil, kırmızı ve diğer mercimek ithalatı toplamı 2003 yılında 17 bin ton iken, aynı rakam 2010 yılında 210 bin ton‘a çıkmıştır. 2003 - 2011 toplam ithalat miktarı 926 bin ton, ödenen ithalat bedeli ise 795 milyon dolar‘dır. 2011 yılının ilk altı aylık ithalat rakamı ise 195 bin ton‘u aşmış olup, bu anlamda "tarihi bir rekor" kırılmak üzeredir.
 Mercimek ithalatının yaklaşık % 95‘i Kanada‘dan yapılmaktadır. Örneğin 210 bin ton‘luk 2010 yılı mercimek ithalatında Kanada‘nın payı 195 bin ton‘un üzerindedir. ABD ve Avustralya ülkemizin mercimek ithalatından daha düşük oranda pay alan diğer ülkeleri oluşturmaktadır. Çin‘den de çok düşük miktarlarda mercimek ithalatı yapıldığı bilinmektedir.
Türkiye mercimek ithalatının yanında ihracatını da yapan bir ülkedir. Bu çerçevede, ülkemizden Avrupa Birliği ülkelerine gönderilen mercimek partilerinde glyphosate (yabancı ot öldürücü ot ilacı) kalıntısına rastlanılmaktadır.
AB Hızlı Alarm Sistemi (RASF) verilerine göre, 2011 yılının değişik zamanlarında ülkemizden giden mercimek partilerinde maksimum kalıntı limit (MRL) değerleri üzerinde glyphosate kalıntısı bulunma sıklığı (uygun bulunmayan parti sayısı); 2011 yılının 8 inci haftasında 1, 11 inci haftasında 5, 12 inci haftasında 1, 13 üncü haftasında 4, 14 üncü haftasında 2, 16 ıncı haftasında 1 ve 17 inci haftasında 2 olmak üzere toplam 16 partidir. Haftalar ilerledikçe bu sayının da artacağı görülmektedir.
Glyphosate bir total yabancı ot öldürücü tarım ilacı (herbisit) olup, Türkiye‘de gerçekleştirilen doğal mercimek üretiminde kullanılması mümkün değildir. Bunun nedeni, kullanıldığı anda mercimek bitkisinin de ölümüne yol açacak olmasıdır. Sözü edilen etkili madde, Türkiye‘de açık alanlarda yabancı ot mücadelesinde kullanılmaktadır.
Bu çerçevede temel sorun, ülkemiz mercimek üretiminde kullanılmayan glyphosate‘in Türkiye‘den Avrupa Birliği‘ne ihraç edilen mercimek ürününde en çok kalıntı limiti üzerinde olmak üzere nasıl çıktığıdır?
Glyphosate dünyada GDO‘lu üretim yapan ülkelerin GDO‘lu tohumlar için geliştirdiği özel tarım ilaçlarında etkin madde olarak kullanılmaktadır. Bu çerçevede Türkiye‘nin yılda 200 bin ton düzeyinde olmak üzere Kanada‘dan ithal ettiği mercimeklerin, glyphosate kalıntısı taşıyor olması tek olasılık olarak öne çıkmaktadır.
Bu bağlamda, genetiği değiştirilmiş mercimek üretimi yapan Kanada‘dan gerçekleştirilen GDO‘lu mercimekler ya doğrudan AB‘ye ihraç edilmekte ya da ithal mercimeklerle yerli mercimeklerin aynı hatlarda işlendiği işletmelerde yerli mercimeklere glyphosate kalıntısı bulaşmaktadır. Böylece, Türkiye‘den ihraç edilen ve yapılan analizde MRL (maksimum kalıntı limiti) değeri üzerinde glyphosate kalıntısı içeren mercimek partileri Avrupa Birliği‘nden geri dönmektedir.
Glyphosate insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından son derece zararlı bir kimyasaldır. Kanserojen etkileri bulunmaktadır. AB‘nin reddettiği bu mercimeklerin ithalat yoluyla ülkemize girdiği değerlendirildiğinde, şu iki sorunun cevabının verilmesi gerekmektedir;
1) Gıda amaçlı kullanılacağı açık olan bu mercimeklerin Türkiye‘ye ithalatı sırasında GDO tespiti ve glyphosate tespiti nasıl oluyor da yapılamamaktadır?
2) Türkiye‘den gönderilen ürünler AB‘den dönmekte iken, ülkemizde glyphosate sorunu nedeniyle imha edilen mercimek partisi bulunmakta mıdır?
Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı‘nı, halk sağlığı açısından çok önemli olan bu konuda duyarlı olmaya, ithal edilen mercimek partilerinin analiz değerlerini kamuoyu ile paylaşmaya, glyphosate kalıntısı nedeniyle AB‘den dönen mercimekler konusunda bir araştırma yaparak sonuçlarını açıklamaya ve iç piyasa denetimlerini yapmaya çağırıyoruz.
Bu örnek te göstermektedir ki, Türkiye‘nin iç üretim kapasitesinin kırılması ve ithalat miktarlarının artması yalnızca üretici köylü açısından ekonomik kayıp anlamına gelmemekte; bunun yanında milyonlarca tüketicinin halk sağlığını da son derecede olumsuz etkilemektedir.
Saygılarımla,
 
Doç. Dr. Gökhan Günaydın
Ankara Milletvekili


Bu haber 830 defa okundu.