Zulümleri batsın!

27 Temmuz 2011 10:15 tsi
Yassıada’nın kurtarılışının ilk gününde 27 Mayıs darbesinin utanç mahkemelerini ve Menderes’in yattığı odayı ziyaret eden Kültür Bakanı Günay sürmanşeti de attı

YILDIRAY OĞUR / Taraf

27 Mayıs darbesi sonrası Cumhurbaşkanı Bayar, Başbakan Menderes’in de aralarında olduğu Demokrat Partililerin yargılandığı Yassıada’nın yönetimi 50 yıl sonra nihayet sivillere geçti.

Önceki gece Kültür Bakanlığı’na devri tamamlanan adayı Demokrasi Adası haline getirmeyi vaad eden hükümet hemen harekete geçti. Dün sabah Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, beraberindeki İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, bakanlık bürokratları ve kalabalık bir gazeteci grubuyla adaya çıkarma yaptı.

Önce havadan Sivriada ve Yassıada’yı inceleyen Bakan Günay ve beraberindekiler ardından Yassıada Mahkemeleri’nin görüldüğü salonu, Adnan Menderes’in yattığı 10 metrekarelik odayı gezdi. Günay gördüklerinden etkilenip birara “Zulümleri batsın” dedi.

 
Müsteşarken istedi, bakanken onayladı
1947 yılından beri adanın bağlı olduğu Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’ndan adanın Kültür Bakanlığı’na tahsisinin hik�yesi de ilginç. Tahsis onayını veren Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, aynı zamanda 2008 yılında MSB’ye tahsis için yazıyı yazan Kültür Bakanlığı eski Müsteşarı. Yani Yılmaz kendi talebine onay vermiş oldu. Son sözü ise Başbakan Erdoğan’ın talimatıyla Maliye Bakanlığı söyledi.

Bakan Ertuğrul Günay adayla ilgili oldukça heyecanlı. Duruşmaların yapıldığı metruk haldeki salonda konuşan Günay ‘’Burada olağanüstü bir mahkeme kuruldu. En acımasız ve o zamanki darbe iktidarının siyasi iktidara karşı en fütursuz davranabilecek yargıçları toplandı. Burada, dünyanın demokrasi tarihinin, hukuk tarihinin yüzünü kızartan yargılamalar yapıldı’’ dedi ve devletin “devamlılık” ilkesi açısından ilginç bir bilgi verdi: Dönemin mahkeme başkanı Salim Başol 1945’teki Tan Matbaası baskınından sonra gazeteleri yakılan Sabiha Sertel ve Zekeriya Sertel’i de mahkum eden yargıçtı.

 
50 yıl sonra bir bakan o odada
Daha sonra Adnan Menderes’in tutuklu bulunduğu, üzerinde sigara söndürüldüğü, intihara teşebbüs ettiği, hasta olmasına rağmen kaldırılıp İmralı adasına idama götürüldüğü 10 metrekarelik odayı da gezen Ertuğrul Günay duygulandı.”Fotoğrafları da anımsayacaksınız, köşede bir küçücük yatak, başında bir küçük sehpa ve bitkin, pijamalarıyla Başbakan Menderes, güleç yüzüyle burada onu tutuklamış olan ve burada nezaret altında tutan bir takım görevliler” diyerek genç gazetecilere yaşananları hatırlatan Günay şöyle konuştu: “Bu oda bir simge Bu serüvenin başlangıcı işte buralar. Şimdi, yarım yüzyıl sonra artık Türkiye Cumhuriyeti hem demokrasisine, hem halkına güvenen yeni bir devlet olarak kendi tarihindeki yanlışlarla yüzleşme cesaretini gösteriyor.’’

 
Yassıada’da tarih canlandırılacak
Peki Yassıada nasıl demokrasi müzesi yapılacak. Bu ilk ziyaretin ardından adayla ilgili mevcut projeler incelenecek ve bir proje hazırlatılacak. En başta adadaki Bizans ve Osmanlı’dan kalmış tarihi eserler ve 27 Mayıs mahkemelerinden kalma yapılar dışındaki binaların yıkılması gündemde. Günay’ın anlattığına göre mahkeme salonu tekrar bir mahkeme salonu görüntüsüne dönüştürülecek. Bayar’ın, Menderes’in ve diğer bazı isimlerin kaldıkları hücreler eşyaları ve çeşitli canlandırmalarıyla yeniden düzenlenecek. Çevrede çeşitli kültür etkinlikleri yapılacak bir alanla birlikte küçük bir konaklama tesisi, sergi salonları, toplantı salonları yapılacak. Yassıada’nın karşısındaki Sivriada ile ilgili de projeler var. Sivriada’nın neredeyse içini boşaltan taş ocağının açtığı oyuğa bir amfi tiyatro yapılması düşünülüyor. Belki bir zamanlar orada yaşanan köpek katliamı anısına bir plaket de unutulmaz.

2008 yılında Genç Siviller’in, Yassıada’da yargılanan Demokrat Partililerin aileleriyle birlikte başlattığı “Yassıada Demokrasi Adası olsun” kampanyasına son seçim kampanyası sırasında Başbakan Erdoğan da destek vermiş, adanın demokrasi adası yapılması projesi hükümet programına alınmıştı. Dünyada Yassıada benzeri konsept müze adaların örnekleri var. Bunlardan en ünlüsü New York’taki Ellis Adası. 1954’e kadar göçmen ve köle transit merkezi olan ada üzerinde şimdi geçmişte yaşanan acıların anlatıldığı müze ve göçmenlerle ilgili uluslar arası toplantılara ev sahipliği yapan bir kongre merkezi bulunuyor.

 
Yassıada’nın yaslı kaderi
Eni 185, boyu 740 metre olan Yassıada, İstanbul’un pek çok yerinden görünen bir ada olmasına rağmen kötü kaderini yenemedi. Bizanslıların sürgün yeri olarak kullandığı ada Osmanlıların da pek ilgisini çekmemiş. Adada halen Abdülmecit’in 1859’da adayı tahsis ettiği Britanya’nın İstanbul Sefiri Sir Henry Bulwer’ın yaptırdığı liman kullanılıyor. Yine onun eseri olan Ortaçağ şatosu yıkılmış olsa da beyaz kalesi yerli yerinde. Ama ada sefire de yaramamış. Adaya giden konukların geri dönmediği gibi drakula hikayeleri artınca sefir adayı New York Borsası’nda satılığa çıkarmış. Bunu öğrenen padişah, kızıp adayı geri almış. Adanın kontrolü 1947 yılında Deniz Kuvvetleri’ne geçmiş. Eğitim için yaptırdıkları spor salonu 27 Mayıs’ın ardından Yassıada Mahkemeleri’nce kullanıldı. O mahkemeler de yaşanan linç malum. 1993’te İstanbul Üniversitesi’nin adada açtığı Su Ürünleri Fakültesi lodos engeline takılmış. Adayı terk eden üniversiteden geriyeyse çirkin resmi binalar kalmış. Uzun süre unutulan ada İstanbul’un fuhuş merkezlerinden biri haline gelmişti. Şimdilerde ise izni kimin verdiği belli olmayan bir balık çiftliğinden başka yaşam belirtisi yok. Adanın derinlerindeki batıklar dalgıçların ilgisini çekiyor. Yassıada’nın çiçekler ve meyve ağaçlarından oluşan zengin florası da dikkat çekici.

 

Bu haber 930 defa okundu.