İsyanlar için Türkiye senaryoları

7 Nisan 2011 09:01 tsi
Devletin zirvesinde hazırlanan senaryoların ayrıntıları

Tunus, Mısır ve Libya için ayrı ayrı senaryolar oluşturulurken, Suriye senaryosu "rejim değişikliği olmaz"a göre yapıldı. MGK, 28 Nisan'da Arap isyanlarını kapsamlı şekilde değerlendirecek

Sabah, Tunus, Mısır, Libya ve son olarak Suriye'de başlayan Arap isyanlarına ilişkin devletin zirvesinde hazırlanan senaryoların ayrıntılarına ulaştı.

Her ülke ve isyan gelişiminin ayrıntılı değerlendirildiği senaryolarda "askeri" ve "insani yardım" başlıkları öne çıktı. Libya'daki Türklerin çokluğu ve Suriye'nin komşu ülke statüsü nedeniyle bu iki ülkeye ilişkin çok kritik değerlendirmeler yapıldı. Libya senaryosu yönetimin devrilebileceği, Suriye senaryosu ise rejim değişikliğinin beklenmediği üzerine yapıldı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül başkanlığında 28 Nisan'da yapılacak Milli Güvenlik Kurulu'nda (MGK) detaylı bir şekilde masaya yatırılacak olan Arap isyanlarına ilişkin "Türkiye Senaryoları" olayların başlaması ile birlikte oluşturuldu. Dışişleri Bakanlığı koordinatörlüğünde yürütülen çalışmalara Genelkurmay Başkanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) aktif katkı sağladı. Devletin zirvesinde "Gizli kod" verilen senaryolar hazırlanırken dikkate alınan kriterleri ise şöyle sıralandı:
 
Ülkelerdeki liderlerin durumu, gücü, askeri desteği,

İsyanın ülke içindeki dağılımı, katılım oranı,
 
İsyan çıkan ülkedeki Türklerin varlığı,
 
"Tahliye", "askeri operasyon" ve "insani yardım" gerekliliği durumu.

3 KRİTİK DOSYA

Devletin zirvesi, bölgedeki gelişmeleri 28 Nisan Perşembe günü yapılacak olağan MGK toplantısında ele alacak. Kapsamlı olarak gerçekleşmesi beklenen toplantıda Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu başta olmak üzere MİT Müsteşarı Hakan Fidan ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Necdet Özel tarafından ayrıntılı sunumlar yapılacak. Bu arada MİT Müsteşarı Fidan'ın MGK toplantısına kadar bölge ülkelerinde bazı görüşmelerini sürdürmesi bekleniyor.

Krizlerin başladığı günden bu yana da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Org. Işık Koşaner, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan arasında "açık hat" oluşturuldu.

İşte Ankara'nın senaryoları

TUNUS, MISIR: 'DÜŞÜK RİSK' İHTİMALİ

İki ülkedeki halk hareketlerinin gelişimi ve bu ülkedeki Türklerin azlığı da dikkate alınarak "düşük risk" ihtimali üzerinde çalışıldı. Senaryoda işin askeri boyutu yer almadı, sadece insanı boyutu üzerinde duruldu. Tunus Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali ile Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in gideceği tahmini yapıldı. Bu süreçte uluslararası platformla ortak hareket etme prensibi belirlendi. Bunun yanında sınırlı da olsa muhalif isimlerle dolaylı görüşmeler gerçekleştirildi. Bu iki ülkedeki çok az sayıdaki Türk'ün durumu da kritik edildi ve tehlike riski görülmedi.

LİBYA: ÜÇ FARKLI SEÇENEK VE PLAN

25 bin Türk'ün varlığı, Libya lideri Muammer Kaddafi'nin yönetim tarzındaki zikzaklar nedeniyle bu ülkeye ilişkin senaryo "üst düzey risk" tanımlamasına göre yapıldı. Senaryo "tahliye", "askeri operasyon" ve "insani yardım" seçeneğine göre hazırlandı. A planına göre Libya Lideri Muammer Kaddafi ile temas kurulması, tahliyeler için koridor oluşturulması ve yapılacak açıklamalarla da hedef olmama prensibi benimsendi. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın Kaddafi ile yaptığı görüşmelerle de bu sağlanırken, "sıfır hata" talimatı ile de Türk vatandaşları ile diğer ülke vatandaşlarının tahliyesi gerçekleştirildi. Libya senaryosunda B planı ise tahliye koridorunun açılmaması üzerine yapıldı. Bu durumda hava ve deniz unsurları ile Libya'daki bazı bölgelerin tahliye süresince denetim altına alınması kararlaştırıldı. Bu senaryoya göre Libya'daki havaalanları üzerinde çalışma yapıldı. Sonuçta Kufra ve Bingazi havalimanlarına askeri nakliye uçaklarının indirilmesi planlandı. İstihbarat birimleri bu amaçla Kufra ve Bingazi Havalimanları'nda ön çalışma yaptı. Hava Kuvvetleri Komutanlığı da hava operasyonu planları hazırladı. Askeri nakliye uçaklarına, 12 F-16 uçağının, SAT ve SAS komandoları, bordo bereliler ve fırkateynlerin destek vermesi benimsendi. Operasyonda görev alacak filolar ile timlere "acil görev" emri çıkartıldı.

SURİYE: PKK FAKTÖRÜ DE KODLANDI

LİBYA'DAN sonra Suriye'de başlayan halk hareketlerine ilişkin senaryolar "rejim değişikliği beklenmiyor" stratejisine göre yapıldı. Başbakan Tayyip Erdoğan, bir yandan MİT Müsteşarı Hakan Fidan'ı bölgeye gönderirken bir yandan da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a "demokratik açılım yap" mesajları verdi. Suriye senaryosu da sınır komşuluğu, bu ülkedeki Türklerin durumu ve iki ülke vatandaşları arasındaki akrabalıklar dikkate alınarak "insani yardım" merkezli hazırlandı. Halk hareketinin tahmin edilenden farklı bir boyuta ulaşması halinde "göç dalgası"nın oluşabileceği tespiti yapıldı ve bu çerçevede Türkiye içinde nerelerde kamplar oluşturulabileceği üzerinde duruldu. Suriye senaryosunda bir madde ise "ÇOK GİZLİ" koduyla tanımlanarak, sadece sınırlı sayıdaki isim arasında paylaşıldı. Senaryoda terör örgütü PKK faktörü de ayrıntılı olarak masaya yatırıldı. PKK militanlarının üçte birinin Suriye vatandaşlarından oluşmasından hareketle örgütün, halk hareketlerini destekleme ihtimali de masaya yatırıldı. Ayrıca olası bir göç dalgası sırasında PKK militanlarının da sınırı geçme ihtimali üzerinde duruldu ve buna ilişkin önlemler geliştirildi.

BAHREYN: MEZHEP ÇATIŞMASI RİSKİ

BU ülkedeki hareketlilik "mezhepsel çatışma riski" adı altında ele alındı. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, son olarak hafta başında bu ülkeye bir ziyaret gerçekleştirdi. Bahreyn Dışişleri Bakanı Şeyh Halid Bin Ahmed Bin Muhammed el Halife görüşen Davutoğlu, "reform" çağrısında bulundu ve ülkenin yönetim bütünlüğünün bölge açısından önemli olduğunu söyledi. Davutoğlu, her türlü mezhepsel ayrıma da karşı olduklarını ifade etti.

sabah

Bu haber 1,679 defa okundu.