Şangay'da gövde gösterisi

0 0 0000 00:00 tsi
Çin'in doğusundaki Shanghai (Şanghay) şehrinde başlayan ve 'Doğu'nun NATO'su' olarak yorumlanan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)'ne üye ülkelerin liderleri bir araya gelerek gövde gösterisi yaptı.

Örgüte üye ülkeler ile gözlemci statüsündeki ülkelerin liderleri, bugün başlayan ve ikili görüşmeler halinde devam eden zirvede Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao tarafından kabul edildi. ABD'nin, İran'dan dolayı eleştiri oklarına hedef olan ŞİÖ'ye üye ülkelerin liderleriyle gözlemci statüsündeki ülkelerin liderleri zirveye ev sahipliği yapan ülkenin doğusundaki finans ve ticaret merkezi Shanghai'da birlik ve işbirliği mesajları verdi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahmanov, Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev, Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ve gözlemci ülkeleri Pakistan, Moğolistan ve İran'ın cumhurbaşkanları ve Hindistan hükümetinin petrol ve doğalgaz bakanı akşam saatlerinde Hu tarafından kabul edildikten sonra şehirde tekne turu yaptı. Gökdelenleri ile meşhur Shanghai'da zirvenin yapılacağı merkezin yanındaki Huangpu nehrinde muhteşem bir havai fişek gösterisi yapıldı.

Örgütün liderler konseyinin altıncı toplantısına katılacak liderler, şehir hakkında bilgi aldıktan sonra kameralar karşısında sıcak pozlar verdi. Yaklaşık 800 kadar yerli ve yabancı medyanın izlediği zirvede en büyük ilgiyi İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad aldı. Örgüte üye ülkelerin liderleri yarın zirve toplantısına katıldıktan sonra imza töreni yapılacak.

Çin'den ABD'ye İran savunması

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)'nde Çin, İran'ı savunarak ABD'ye gönderme yaptı. Zirvedeki ilk günün ardından bir basın toplantısı düzenleyen Çin Dışişleri Sözcüsü Liu Jianchao ( Liu Ciençao), bir gazetecinin ''İran'ın bu örgütle ilişkisini ve örgütün İran'a gösterdiği yakınlığı eleştiren ABD Savunma Bakanı Donald H. Rumsfeld sözlerini hatırlattı. Liu yaptığı konuşmada, '' İlgili ülkenin ( ABD'nin) bu konuyla ilgili olarak İran'a nasıl baktığı kendisini ilgilendirir.'' diyerek, bu konuda yorum yapmayacağını söyledi. Liu, konuşmasında örgütün bir tehdit değil bölgenin barışı ve istikrarı adına çok önemli bir rol oynadığını ifade etti.

ABD Savunma Bakanı Donald H. Rumsfeld, kısa süre önce yaptığı konuşmada İran'ın Şanghay İşbirliği Örgütü ile ilişkisini eleştirmiş ve ''Rejimin terörist bağlantılarının, Rusya ve Çin ağırlıklı örgütün amaçları ile çatıştığını'' ifade etmişti. Rumsfeld, terörizm ve radikalliğe karşı olduğunu açıklayan örgütün (ŞİÖ) dünyada terörün başını çeken bir ülkeyi (İran'ı) örgüte dahil edecek olmasını ''tuhaf'' olarak karşıladığını söylemişti. ABD, Fransa ve İngiltere, nükleer faaliyetlerini askıya almadığı takdirde Tahran'a yaptırım uygulanmasını isterken, Rusya ve Çin buna karşı çıkıyor ve krizin görüşmelerle çözülmesini istediğini vurguluyor. 6 ülkenin üye olduğu ŞİÖ, daha önce yayımladığı bildiride, ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin Orta Asya'daki üslerden çekilmesini istemişti.

Zirvede neler görüşülüyor

Toplantıda ŞİÖ'ye üye ülkeler, örgütün kuruluşundan bu yana geçen beş yıl içinde düzenlenen faaliyetlerde elde ettikleri deneyimleri özetleyecek, gelecekte her alanda işbirliği yapılacak hedefleri belirleyecek, ayrıca önemli uluslararası ve bölgesel sorunlar üzerinde fikir alışverişinde bulunacak. Zirvede ayrıca örgütün yapılanmasıyla ilgili önemli kararlar alınacak. Liderler, güvenlik alanındaki işbirliğinin derinleştirilmesi, ekonomi, enerji, ticaret ve insan hakları alanlarındaki işbirliğinin ilerletilmesiyle ilgili önemli açıklamalar yapacak. Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan tarafından 2001 yılında kurulan ŞİÖ'ye, 2004 yılında Pakistan, Hindistan, İran ve Moğolistan gözlemci olarak katılmıştı.

6. Liderler Konseyi Toplantısı, örgütün kuruluşunun beşinci yıldönümü ve "Shanghai Beşlisi" mekanizmasının kuruluşunun 10. yıldönümüne denk geliyor. Birleşmiş Milletler genel Sekreteri Kofi Annan de örgüte üye ülkeler arasındaki 6. Liderler Konseyi Toplantısı dolayısıyla gönderdiği mesajda 1.5 milyar nüfusa hitap eden bu toplantının bölgenin istikrar ve barışı adına başarılı geçmesini umduğunu söyledi. ŞİÖ üye ülkelerinin toplam alanı Avrupa - Asya alanının % 61'ni oluşturuyor.

ŞİÖ' nün gözlemci ülkesi Hindistan, zirveye Petrol ve Doğal Gaz Bakanı Murli Deora ile Afganistan ise Devlet Başkanı Hamid Karzai ile katılıyor. Zirveye, Bağımsız Devletler Topluluğu Sekreteri Vladimir Ruşaylo ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ASEAN'ın Genel Sekreter Yardımcısı Wilfrido V. Villacorta konuk olarak katılacak. Örgütün toplantısını 124 ülkeden 700'ün üzerinde basın mensubu takip ediyor.

Türkiye'de katılsın

Türkmenistan ise tarafsızlığını gerekçe göstererek"Şanghay Beşlisi'', girişiminin dışında kalmıştı. Bu arada Rusya'daki aşırı milliyetçi Liberal Demokrat Parti'nin lideri ve parlamentonun alt kanadı Duma'nın Başkan Yardımcısı Vladimir Jirinovski ise kısa sure önce yaptığı açıklamada birliğe Türkiye'yi de katmak istediklerini ve böylelikle dünyadaki en güçlü uluslararası birlik olabileceklerini söyledi. Örgüt ikinci toplantısını St. Petersburg (Rusya), üçüncüsünü Moskova (Rusya), dördüncüsü Taşkent (Özbekistan), beşincisini Astana (Kazakistan)'da düzenlenmişti.

ABD'nin endişesi

Örgütün genişlemesiyle birlikte Asya'daki güç dengelerinin daha da değişmesi ve bunun kendisinin bölgedeki menfaatlerine ters düştüğünü düşünen ABD, özellikle de İran'ın bu örgütle ilişkisi nedeniyle ŞİÖ'nü eleştiriyor. Konu ile ilgili olarak Singapur'da düzenlenen bölgesel güvenlik konferansına katılan ABD Savunma Bakanı Donald H. Rumsfeld, İran'ın Şanghay İşbirliği Örgütü ile ilişkisini eleştirdi ve ''rejimin terörist bağlantılarının, Rusya ve Çin ağırlıklı örgütün amaçları ile çatıştığını'' ifade etti. Rumsfeld, terörizm ve radikalliğe karşı olduğunu açıklayan örgütün dünyada terörün başını çeken bir ülkeyi (İran'ı) örgüte dahil edecek olmasını ''tuhaf'' olarak karşıladığını söyledi.

ABD, Fransa ve İngiltere, nükleer faaliyetlerini askıya almadığı takdirde Tahran'a yaptırım uygulanmasını isterken, Rusya ve Çin buna karşı çıkıyor ve krizin görüşmelerle çözülmesini istediğini vurguluyor. 6 ülkenin üye olduğu ŞİÖ, daha önce yayımladığı bildiride, ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin Orta Asya'daki üslerden çekilmesini istemişti.

Örgütün tarihçesi

Örgüt ilk olarak Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rusya'nın bir başka ittifak arayışıyla kendini hissettirdi. Rusya, Avrupa Birliği'nin genişlemesi, NATO'nun doğu Avrupa'ya doğru genişlemesi, Türkiye'nin girişimi ile oluşan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ile Avrasya'da oluşan ittifaklara yeni çareler arama yoluna gitti. Rusya ilk olarak bir dönem silahlı çatışmalara kadar keskinleşen sınır sorunları bulunduğu Çin ile girişimlere başladı. Çin'in de desteğiyle baş mimar konumundaki Rusya'nın istediği ilk adım 15 Haziran 1996'da Çin'in doğusundaki finans ve ticaret merkezi Shanghai (Şanghay)'da atıldı.

Aralarında Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın da yeraldığı beşli Şanghay Beşlisi adıyla kuruldu. 2001'de Özbekistan'ın katılımıyla ŞİÖ adını alan Şanghay Beşlisi ilk olarak sınır güvenliğinin sağlanmasını hedeflemişti. Ancak değişen dünya düzeni bu birlikteliğe yeni anlamlar yüklemiş ve örgüt şu an hem ABD hem de diğer devletler tarafından mercek altına alınmıştır. Örgüt, aşırı uçlar, bölücülük ve terörle mücadele işbirliğini derinleştirerek, bölgedeki güvenlik ve istikrarı birlikte korumaları konusunda ortak hareket etmekte.

DunyaGundemi

Bu haber 246 defa okundu.