Yargıtay ve Danıştay'a Venedik cevabı

14 Ocak 2011 09:17 tsi
Anayasa Mahkemesi’ne verilen Yargıtay ve Danıştay kararlarını iptal yetkisi, Avrupa’da birçok ülkede uygulanıyor.

Venedik Komisyonu, iptal yetkisini kullanmayan Azerbaycan’ı kötü örnek olarak gösterdi.

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı tanınması Yargıtay ve Danıştay başkanlarını tepkisine neden oldu. Ancak, Avrupa Birliği üyesi ülkelerinin birçoğunda Anayasa Mahkemeleri bireysel başvuru kapsamında yargı kararlarını iptal edebiliyor. iptal yetkisinin kullanılmadığı Azerbaycan yargı sistemi, Avrupa Konseyi tarafından 'kötü örnek' olarak gösterildi.

Azerbaycan kötü örnek

Avrupa Konsey'in hukukla ilgili görüşlerinin oluşturulduğu Venedik Komisyonu Anayasa Mahkemesi'ne yargı karlarını iptal etme yetkisinin tanınmasını savunuyor. Venedik Komisyonu raporuna göre Brezilya, Kanada, Estonya, İzlanda, irlanda, Japonya, Slovenya, Slovakya, Ermenistan, İsviçre, Kıbrıs Rum Kesimi, Güney Afrika, İspanya, Makedonya ve Amerika'da yargı kararlarını iptal ederek uyuşmazlığın esası hakkında karar verme yetkisi bile tanındığı belirtildi.

Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ise Almanya başta olmak üzere Andorra, Bosna Hersek, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Letonya, Lihteştayn, Portekiz, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, İsviçre ve Kore'de Anayasa Mahkemesi'nce mahkeme kararı iptal edilerek yargılamanın yeniden yapılmasına karar verilebiliyor.

Venedik Komisyonu, Azerbaycan örneğini ise kötü örnek olarak gösterdi. Bireysel başvuruya konu edilen mahkeme kararlarını iptal yetkisi tanımayıp, ihlal bulunması hâlinde yargılamanın yenilenmesi için diğer yüksek mahkemelere gönderilmesi sistemini benimseyen Azerbaycan'da, Anayasa Mahkemesinin ihlal bulduğu kararların diğer mahkemelerce uygulanmaması sorunu ortaya çıktığı belirtilerek kötü uygulama ömeği olarak gösterdi.

'AİHM uluslararası mahkeme'

Avrupa İnsan Haklan Mahkemesinin Türkiye'deki mahkeme kararlarının iptal etme yetkisinin olmamasını AİHM'in 'uluslararası bir mahkeme' olmasına bağlanıyor. AİHM'in ihlal kararı verdiği davalarda ise yeniden yargılama hakkı getirilmişti. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HUMK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) değişiklik yapılarak yargılamanın yenilenmesi hakkı tanındı.

İspanya ve Almanya başarılı

Venedik Komisyonu Almanya ve İspanya örneklerini ise iyi örnekler olarak gösterdi. Federal Alman Anayasa Mahkemesi Kanununun 95. maddesine göre "Bir mahkeme kararı aleyhine yapılan anayasa şikâyeti haklı görülürse Federal Anayasa Mahkemesi, kararı iptal eder ve 90. maddenin 2. fıkrasının ilk cümlesine göre meseleyi yetkili mahkeme önüne gönderir" hükmü yer alıyor.

İspanya Anayasa Mahkemesi Kanunu'nun 55. maddesinde ise "(Anayasal) güvence altındaki hak ve özgürlüklerin tam olarak hayata geçirilmesini engelleyen işlem, karar veya düzenlemenin iptaline ve gerekirse bu iptalin sonuçlarına karar verir" düzenlemesi yer alıyor.

bugün

Bu haber 857 defa okundu.