Meğer ABD-Çin ilişkileri rayından çıkmış

8 Ocak 2011 12:55 tsi
ABD Savunma Bakanı Robert Gates'in yarın başlayacak Çin ziyareti "iki ülke arasındaki askeri temasların tekrar rayına girdiğinin işareti" olarak yorumlanıyor.

İngilizce yayımlanan Global Times gazetesinin haberinde, görevdeki bir ABD Savunma Bakanının 2000 yılından bu yana ilk kez böyle bir ziyarette bulunacağına işaret edilerek, bunun "iki ülke arasındaki bulutları dağıtacağı" ileri sürüldü.

Bununla birlikte Çin Savunma Bakanlığı Dış İlişkiler Bürosu Müdür Yardımcısı Guan Youfey, cuma günü düzenlediği basın toplantısında, "iki tarafın bölgesel güvenlik ve ikili askeri ilişkilerin geliştirilmesiyle ilgili konulara yoğunlaşacaklarını" söyleyerek, Gates'in ziyaretinin etkisine vurgu yapmadı. Guan, "İki taraf arasındaki askeri temaslar hiç kesilmedi. Geçen yıl Tayvan'a 6,4 milyar dolar değerinde silah satacaklarını açıklamalarından sonra Washington ile aramızdaki üst düzey görüşmeleri erteledik, ancak ABD ile iletişimi sürdürdük" diye konuştu.

Gates de önceki gün Pentagon'da düzenlediği basın toplantısında, "Pekin yönetimi ile Kuzey Kore ve İran gibi iki tarafı da ilgilendiren konuları daha derin ele almak istediğini" belirtmişti. Gates, bir radyoya verdiği demeçte, "ABD'nin Çin'in büyüyen kapasitesini dikkate alması, ancak bu ülkeyi hasım olarak görmemesi gerektiğini" ifade etti.

-ZİYARETİN BAŞARISININ ÖLÇÜSÜ-

Siyasal gözlemciler Gates'in ziyaretinin başarılı geçip geçmediğinin ölçüsünün, Çinli liderlerle iki ülkenin karşı karşıya bulunduğu uzun vadeli stratejik güvenlik açmazları konusunda diyalog başlatabilmesi olacağını savunuyor.

İki ülke yönetimlerinin tutumlarında değişiklik olmadığını defalarca açıklamalarına rağmen, Çin-ABD ilişkileri birçok alanda zedelendi. Pekin yönetimi kısa süre önce uçak gemisi US George Washington'ın Sarı Deniz'e geldiği ABD ve Güney Kore'nin ortak tatbikatlarını Çin'in çıkarlarını tehdit ettiği gerekçesiyle eleştirdi.

Çin yönetimi Washington'ın "Asya'ya stratejik dönüşünü" de yakından izliyor. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın temmuz ayında Hanoi'de Güney Çin Denizi ile ilgili konuların ABD'nin ulusal çıkarlarının arasında olduğunu söylemesi Pekin yönetimini tedirgin etmişti.

Öte yandan, Çin'in bir casus uçağı ve uçak gemilerini vuracak füze geliştirdiği şeklindeki söylentiler, yabancı siyasal gözlemciler tarafından Pekin'in barışçı gelişme yönündeki taahhüdüne aykırı olduğu değerlendirmesi yapıldı. Çin Sosyal Bilimler Akademisi'nden Ni Feng, "Gates'in ziyaretinin asıl amacının Çin'in askeri gelişiminin arkasındaki nedenleri öğrenmek olduğu" görüşünde. Ni Feng, "Kesilmemesine rağmen, ikili askeri ilişkiler zor bir yıl geçirdi. Gates'in ziyareti endişelerin dile getirilmesi ve şüphelerin giderilmesi için bir fırsat olacak" dedi.

-ZİYARETTEN UMUTLU OLMAYANLAR-

Ancak Gates'in ziyaretiyle ilgili olarak fazla beklentisi olmayanlar da var. Çin Halk Kurtuluş Ordusu'ndan Tümgeneral Luo Yüen Hong Kong, televizyonuna verdiği demeçte, Gates'in ziyaretinin ikili ilişkilerdeki iniş çıkışları sone erdireceğini sanmadığını kaydetti ve "Pekin onu farklılıkları tartışmaya davet etti, çözmeye değil" diye konuştu.

Fudan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim görevlilerinden Vu Şinbo, bu ziyarette Washington'ın Tayvan'a silah satışı ve Amerikan askeri gemilerinin Çin sularına girmesi gibi konularda önemli gelişme sağlanamayacağı görüşünü dile getirdi. "Bu uzun vadeli konular Gates'in kısa ziyaretinde çözülemez" diyen Vu Şinbo, buna rağmen Gates'in gelişinin Çin-ABD ilişkilerinde yeni bir güçlü dönemin habercisi olduğunu ileri sürdü. Vu Şinbo, "Onlar ABD-Güney Kore tatbikatlarının yol açtığı bazı stratejik yanlışları nasıl gidereceklerini biliyorlar, bu aynı zamanda bölgesel istikrara da katkı yapacak" dedi.

Vu, Gates'in selefi Donald Rumsfeld gibi Çin konusunda "şahin" olmadığına da dikkati çekti.

Çin Devlet Müşaviri ve Savunma Bakanı Liang Guanglie'nin davetlisi olarak Pekin'e gelecek olan Gates'in ziyareti 12 Ocak tarihine kadar sürecek.

A.A.

Bu haber 1,373 defa okundu.