Belgelerde Türkiye damgası

29 Kasım 2010 09:15 tsi
WikiLeaks'in sızdırdığı 251 bin 287 belgenin 7 bin 918'si Türkiye hakkında. İran, Azerbaycan ve AB, Türkiye ile ilgili belgelerde ön planda...

Tüm dünyanın merakla beklediği Wikileaks belgelerinden belirli kısımları ABD'nin New York Times gazetesi, İngilitere'nin Guardian gazetesi, Alman Der Spiegel gazetesi başta olmak üzere bazı İspanyol El Pais ve Fransız Le Monde yayın kuruluşları tarafından dün gece internet sitelerinde yayınlanmaya başladı. Birçoğu "gizli" ifadesi ile belirtilen 251 bin 287 belgenin 7 bin 918'i Türkiye de Washington'a gönderilenler. Belgelerde Türkiye hakkında öne çıkan detaylar şöyle:

ENERJİ MERKEZİ

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Bill Burns ile 25 Şubat 2010'daki görüşmesinde, Türkiye'nin bir enerji merkezi olamayacağını göstermek için Rusya ile 2009'da enerji anlaşması yaptığını söylemiş. Ayrıca Erdoğan hükümetine karşı tutumunu belli ederek Türkiye'nin dış politikasını "saf" olarak tanımlıyor.

NÜKLEER GÖRÜŞMELER

12 Kasım 2009'de Philip Gordon ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu arasında yapılan ve İran'ın nükleer programını konu edinen bir görüşmenin detayları da sızan belgeler arasında. Görüşmede Davutoğlu, Türkiye'nin İran'a karşı açık sözlü olarak konuştuğu için inandırıcı olduğunu belirtti. Ancak basında İran'a karşı dostluk mesajları vermek zorunda olduğunu ekledi. Belgede ayrıca şu ifadeler yer aldı: "Davutoğlu, İran'a yönelik yaptırımların ya da askeri güç kullanımının olumsuz sonuçları olacağını söyledi. Gordon ise İran'ın nükleer silah edinme ihtimalinin sonuçları konusunda ısrarcı oldu. Davutoğlu, bu sonuçları bildiklerini ve pek tabii riskin farkında olduklarını söyledi. ABD'li diplomatların Türkiye'nin "ekseninin kaydığı" iddialarını dile getirdiği belgelerde, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu için "tehlikeli" ifadesinin kullanıldığı kaydediliyor. 8 Şubat 2010 tarihli bir belgede, İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini'nin ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Gates ile yaptığı görüşmenin tutanağı yer alıyor. Görüşmede, Frattini'nin Ankara'nın hem Avrupa hem de İran'a yüzünü çevirdiği "çifte oyunundan" dolayı duyduğu öfkeyi dile getirdiği belirtildi. Frattini, gizli belgelerin yayımlanması öncesinde Katar'ın başkenti Doha'ya giderken uçakta yaptığı değerlendirmede ise, ''WikiLeaks belgeleri, diplomasinin 11 Eylül'ü olacaktır.

AB ÜYELİĞİ

16 Eylül 2009 tarihli bir başka belgede Gordon'un Fransa'da Sarkozy'nin Dış Politika Danışmanı Jean-David Levitte ile de bir araya gelmesi ele alınıyor. Levitte görüşmede Türkiye'ye "imtiyazlı ortaklık" önerisini yinelerken, Gordon AB'nin tutumu yüzünden Türkiye'nin topluluğa olan inancının azaldığını söyledi. Ayrıca belgelerde ABD diplomatlar Türkiye'nin AB'ye girmesini de olası görmüyor ve Türkiye'nin eksenini doğuya kaydırdığı düşüncesinde.

İSRAİL'İN ENDİŞELERİ

17 Ağustos 2007 tarihinde İsrail gizli servisi Mossad'ın Başkanı Meir Dagan ile ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Burns arasındaki toplantıda Dagan, Burns'e Türkiye'ye baktığı zaman ülkedeki İslamcıların giderek ivme kazandıklarını gördüğünü söylemiş. Belgede, "Dagan burada sorulması gereken esas sorunun kendisini Türkiye'nin laik kimliğinin savunucusu olan ordunun bu duruma daha ne kadar sessiz kalacağı olduğunu ifade etti" denildi.

COĞRAFİ DAĞILIM

Der Spiegel'e göre, sızdırılacak belgeler arasında 251 bin 287 diplomatik mesaj, 8 bin Dışişleri Bakanlığı komutu var. Belgelerin çoğunun 2004 sonrasına ait olduğu bildirildi. Belgelerin 15 bin 652'sinin "gizli" olduğu belirtildi. Sızacak belgelerin coğrafi dağılımını gösteren haritada Türkiye, İran ve Ortadoğu'nun ön planda olduğu görülüyor.

Obama'ya 'İran'a saldır' baskısı

WikiLeaks'in sızdırdığı belgelerde Arap liderlerin ABD üzerinde İran'a karşı baskı oluşturması ön plana çıkıyor. Belgelere göre, Suudi Arabistan Kralı Abdullah'ın ABD'yi İran'ın nükleer programını yok etmesi için teşvik etti. Kral Abdullah, 2009 yılında ABD Başkanı Obama'nın terörle mücadele danışmanı John Brennan'a, ''İranlılara güvenilmez. İran maceracı bir ülke ve hedefi sorun yaratmak. Allah İran'ın günahlarından bizi korusun'' ifadesini kullandığı belirtiliyor. Bayreyn, Mısır ve Ürdün ve Abu Dabi liderleride İran konusunda oldukça katı tutumlarıyla öne çıkıyor. Le Monde gazetesinde yer alan bilgiye göre ise İsrail gizli servisi Mossad, İran'daki rejimin devrilmesi için öğrenciler, demokratlar, Kürt ve Azerilerin desteklenmesini önedrdi. Öte yandan ABD Savunma Bakanı Robert Gates'in İran'a yapılacak askeri bir operasyonun bu ülkenin nükleer programını sadece 1 ya da 3 yıl geciktirebileceğini inandığını ortaya koyduğunu bildirdi. Diger iddialar arasında ABD'li diplomatlar, BM'de casusluk yapmak konusun eğitilmesi, Çin hükümetinin bilgisayar sabotajlarıyla ABD'yi hedef alması ve Suudi Arabistan vatandaşlarının terörizmi desteklemesi bulunuyor.

ABD: Erdoğan işkolik, inatçı despotik değil

WikiLeaks tarafından yayınlanan belgelere göre, ABD'li diplomatlar Başbakan Recep Tayyip Erdoğan "Atatürk ile aynı idealleri paylaşan bir harekete liderlik ediyor. O işkolik, inatçı, mükemmeliyetçi biri fakat despotik değil." Öte yandan Alman Der Speigel'in verdiği "Amerika'nın dünyayı nasıl gördüğü ortaya çıktı" başlıklı haberde, İran Lideri Ahmedinecad "Hitler", Fransız Cumhurbaşkanı Sarkozy "Çıplak Kral", Afganistan Devlet Başkanı Karzai "paranoyak", Almanya Başbakanı Merkel "riskten kaçar, nadiren yaratıcıdır" olarak tanımlanırken Rusya Devlet Başkanı Medvedev'e "kararsız", Başbakan Putin'e "Kaba" deniyor. Kuzey Kore lideri Kim Jong İl ise "epilepsi nöbetleri" başlıkları ile ön plana getiriliyor.

sabah

Bu haber 759 defa okundu.