Cari açık sakızı bu kez patlamaz!

31 Ekim 2010 13:23 tsi
Sermaye piyasaları, 'ihtiras' ve 'korku' duygularının birbiriyle mücadele ettiği bir yerdir.

Sermaye piyasaları, 'ihtiras' ve 'korku' duygularının birbiriyle mücadele ettiği ve hangisinin ne zaman üstün geleceğinin bilinmesinin çok zor olduğu bir yerdir.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), geçen hafta ortasında yatırımcılarda 'korku' psikolojinin etkisini göstermesiyle panik ortamında yüzde 3,05'lik sert bir kayıp yaşadı. Borsa'nın haftayı tamamlamasına bir saat kala 'ihtiras'ın yeniden yatırımcılar üzerinde etkin olmasıyla endeks geçen haftanın dip seviyesinden yüzde 2,15 yükselerek 68.760 puandan kapandı.

30 trliyon buharlaştı

Yatırımcılar 'korku'nun büyüğünü en son 2008'de başlayan ve 2009 ilk çeyreğine kadar etkinliğini sürdüren 'küresel kriz' sırasında yaşamıştı. Kriz sürecinde dünya hisse senedi piyasalarının yüzde 60'ına denk gelen 30 trilyon dolar buharlaştı.

1930'larda 'büyük buhran' (Great Depression), 1970'lerde 'büyük enflasyon', 1990'larda 'büyük modernizasyon' krizleri yaşandı. Son küresel krize ise 'büyük iç patlama' (Great Implosion) deniyor. Bu dört büyük kriz de 'ihtiras' ile gelişti, 'korku' ile derinleşti.

3 bin kriz yaşandı

Son yüzyılda dünyada iri ufaklı 3000'nin üzerinde kriz yaşandı. Kur'an'da Hz. Yusuf'un kıssasında 'yedi yıl bolluk, yedi yıl kıtlık' olacağından bahsedilir. Tarih boyunca da krizlerin hiç eksik olmadığı, 'bolluk' ve 'kıtlık'ın sürekli birbirlerini izlediği bilinir.

Hz. Yusuf'un rüyayı doğru tabir etmesi ve krizi önceden bildirmesi Mısır'a maliye bakanı olmasını sağladı. Günümüzde de krize götüren uygulamaları farkedip gerekli önlemleri zamanında alabilmek çok önemli. Bu süreçte işini gerektiği gibi yapanların yanında, kriz tellallığı yaparak prim sağlayan, kimi zaman servet sahibi olan uzmanlar da var. Türkiye'de bu 'kriz borozanları'nı ikiye ayırmak lazım.

Ben dememiş miydim

Birinci grup, 2002'den beri devam eden tek parti hükümetini her durumda eleştirip, ülkenin her daim krizde olduğunu savunan, demokrat bir ülkeden hazzetmeyen isimlerden oluşuyor. Bu uzmanlar 'gerçek kriz' zamanlarında ise hiç sıkıntı çekmiyor çünkü hep kaos ve kötü yönetimden bahsettikleri için kriz dönemlerinde çok rahat 'ben dememiş miydim' klişe sözünü tekrarlayabiliyorlar.

İkinci grup uzmanlar ise kriz zamanlarında hiçbir şey yokmuş havasını empoze edip, yüzde 13'lük tarihi daralmayı bile normal karşılarlar. Herşey yolundayken de hayali kriz beklentisi uydurur, 'ekonomi hakkında hep iyi konuşmuyorum!' hallerine girerler.

Aşırı yabancı sermaye

Bugünlerde ise bütün 'kriz tellallarının' birleştiği konu Türkiye'ye aşırı yabancı sermaye girişinden kaynaklanan cari açık ve düşük kur. Birlikteliğin sebebi dünya ekonomi gündeminin bu konu üzerine yoğunlaşmış olması ve konuşulacak başka negatif durumun bulunmaması.

Birinci grubun uzmanları ekonomideki beklentilerin üzerinde olumlu gidişatı hükümeti dışlayarak sadece aşırı yabancı sermaye girişine bağlarken, diğer grubun uzmanları kendilerince 'dost' oldukları hükümete ve Merkez Bankası'na uyarılarda bulunma çabasında.

Dalgalı kur sistemine son verilmesinden tutun, gelen yabancı sermayeyi kaçırtacak vergi uygulamalarına kadar etrafta bir sürü tavsiye uçuşuyor. Cari açığın hergün köşeleri işgal ettiği kadar önemli bir risk oluşturduğuna inanmıyorum. En tehlikeli durum krizi suhuletle atlatmamızı sağlayan para politikası stratejisinin popülizm yüzünden değiştirilmesi olur.

Talep baskılı değil

Kısa vadede toplam talebin enflasyon üzerinde bir baskı oluşturmayacağı görülüyor. Eğer kamu tasarruflarında hedeflerden şaşılmazsa, mali disipline Orta Vadeli Program'da açıklandığı şekilde uyulursa ve demokratikleşme bu hızıyla devam ederse sert global şoklar harici hiçbir durum kriz tellallarını haklı çıkartmaz.

Tırmanış için  70 bin geçilmeli

İMKB'de geçen haftaki sert satışlar düşük işlem hacmiyle gerçekleşti. Kar satışlarına panik satışlarının eklenmesiyle kayıp arttı. Mobius'un açıklamaları ve kar realizasyonu yaparak 3,5 günlük tatilde risk almak istemeyen yatırımcıların hareketleri düşüşte etkili oldu.

Haftalardır düzeltme görmeden tırmanan Borsa'nın bu şekilde sert bir satış görmesi çok doğal. Yüksek seviyelerden alım yaparken küçük yatırımcının sadece alım odaklı olmaması gerekir. Düzeltme gelmediği müddetçe her seviye 'yüksek seviye' dir.

İMKB-100 endeksi geçen hafta belirttiğim ilk direnç bölgesi 68.000/500 seviyesinde tutundu. Yükselişin devam edebilmesi için 69.500-70.000 seviyelerinin üzerine çıkılması gerekir. Aksi durumda kar satışları devam eder ve 65.500-67.000 direnç bölgesi olur.

Dolarda 1,45  TL üzeri zor

ABD Merkez Bankası Fed'in 2-3 Kasım'da yapacağı toplantıdan çıkacak kararlar doların seyrinde etkili olacak. Geçen haftaki olumsuz gidişat doların yükselmesini sağladı. Paritedeki geri çekilme de bu duruma yardımcı oldu. Bütün şartlara rağmen dolar 1,45 TL üzerine çıkamıyor. Kar satışları biterse dolar değer kaybetmeye devam eder.

Altının onsu 1387 doları gördükten sonra 1315 dolara geriledi. 25 dolarlık geniş bir bant içerisinde yatay seyrine devam eden altında 1325 dolar kısa vadede destek. Yukarı yönlü hareketlerde ise 1375 dolar direnç.

Ersagun Şimşek / Bugün

Bu haber 680 defa okundu.