ABD ile AB arasında yeni kriz kapıda

20 Ekim 2010 12:11 tsi
"Türkiye 280 milyon dolarlık füze kalkanı projesinin kapı komşusu İran’ı hedef alıyormuş gibi görünmesinden endişeli. Nitekim, en azından ABD’nin gözünde kalkanın asıl amacı da bu. "

Obama yönetiminin NATO ülkelerini füze savunma sistemi planlarına destek vermeye ikna çabası Avrupa’nın güvenliğiyle ilgili yıllardır süregelen gerginliği de yeniden gün yüzüne çıkardı. Bu durum AB’nin doğu sınırının yetenekli gardiyanları Rusya ve Türkiye için avantajlar taşıyor.

Lizbon’da yapılacak kritik NATO zirvesine sadece bir ay kalmışken, ABD, Ankara üzerindeki baskısını artırıyor. ABD Savunma Bakanı Robert Gates bu hafta yaptığı açıklamada Washington’ın Türkiye’den savunma sistemleri için üs sağlamasını istemeyeceğini söyledi. Ancak Gates, “Türkiye’nin bölgesel füze savunma stratejisine Lizbon’da destek vermesini bekliyoruz” demeyi de ihmal etmedi.

Türkiye 280 milyon dolarlık projenin kapı komşusu İran’ı hedef alıyormuş gibi görünmesinden endişeli. Nitekim, en azından ABD’nin gözünde kalkanın asıl amacı da bu. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “Komşu ülkelerimizden hiçbir şekilde tehdit görmüyoruz. Komşularımızın NATO’ya bir tehdit oluşturduğunu da düşünmüyoruz” dedi.

Analist Sertaç Aktan, Ankara’nın durumu avantajına dönüştürebileceğine inanıyor. Aktaç’a göre Ankara sınırlı işbirliği önererek, karşılığında da ABD’nin Fransa ve Almanya üzerinde Türkiye’nin AB üyeliği konusundaki baskısını artırmasını sağlayabilir. “Avrupa’nın iyiliği için füze kalkanı oluşturmak mı? Hani şu üye olmak için çok çabaladığımız ama bir türlü kabul edilmediğimiz Avrupa mı? Elbette Washington da bu durumu değerlendirdi. Bu yüzden NATO zirvesinden sonra yapılacak ABD-AB zirvesinin bir numaralı gündem maddesi Türkiye’nin AB üyeliği olarak belirlendi” dedi.

RUSYA'NIN DA GÖZÜ AVRUPA'DA

Rusya da AB’yle daha yakın bir savunma işbirliği isteği doğrultusunda füze kalkanı tartışmalarını yakından takip ediyor. Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev son iki dünü Deauville’de Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’le bu ve benzeri konuları tartışarak geçirdi. Rusya savunma kalkanının kendi savunma sistemlerini etkisizleştirebileceği yönündeki kaygılarını dile getirdi. Ancak Almanya’nın teminatları sonrasında Medvedev Salı günü Moskova’nın daha yakın işbirliğinden yana olduğu ve NATO zirvesine katılmayı planladığı yönünde bir açıklama yaptı.

Rusya’nın vereceği destek Washington ve Londra’da gerginliğe yol açabilir. Ancak Fransa ve Almanya Rusya’yla bir ortak ekonomik ve güvenlik işbirliği alanına çok sıcak bakıyor. Deauville’e davet edilmeyen İngiltere ve ABD için ise bu görüşmeler 2003 yılında ırak savaşına karşı Fransa, Almanya ve Rusya’nın oluşturduğu muhalefet ekseninin yeniden canlanması anlamına geliyor.

"ÜÇLÜ DİYALOG ŞART"

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Avrupa Dış İlişkiler Konseyi raporunun yazarlarından Mark Leonard, AB, Türkiye ve Rusya arasında işbirliğinin güçlendirilmesinin hem kaçınılmaz hem de gerekli olduğunu söyledi. Halihazırda geçerli olan Avrupa güvenlik yapısının işlemediğini belirten Leonard, Avrupa’da her ülkenin farklı yönde hareket ettiğini ve “ABD’nin artık Avrupa’nın iç güvenliğine odaklanmayan, Avrupalı olmayan bir güç” olduğunu söyledi.

ABD’nin yönettiği Soğuk Savaş sonrası düzenin çözülmeye başladığını ifade eden Leonard, “AB, Türkiye ve Rusya’yı kapsayan bir gayrı resmi üçlü diyalog kurulmalı” dedi.

Türkiye yükselen bir bölgesel güç. Avrupa’nın Ankara’yı yanında tutabilmek için AB üyelik sürecini hızlandırması gerekiyor.

Guardian'da Simon Tisdall imzasıyla yayınlanan "US missile defence plans could spark EU-Nato tensions" başlıklı yorumdan derlenmiştir. (Hürriyet)

Bu haber 992 defa okundu.