Sessiz ama derin toplantı

18 Ekim 2010 09:59 tsi
Avrupa'da yeni bir başlangıç mı? Tam da füze kalkanından bahsederken...

Fransa'nın Normandiya kıyılarındaki seçkin sayfiye şehri Deauville'de bugün önemli bir üçlü zirve yapılıyor. Yarın sona erecek bu zirvede Fransız lider Sarkozy, Alman lider Merkel ve Rus lider Medvedev bir araya gelecek ve önemli konuları ele alacaklar.

Bu konuların başında Avrupa güvenliği geliyor. Diğerleri ise enerji, Rusya-AB vize uygulamaları, İran'ın nükleer programı, G-20'nin yönü gibi konulardan meydana geliyor.

Zirve, Fransız lider Sarkozy'nin ülkesinde itibar kaybettiği bir döneme denk düşmesi bakımından da önemli; zira Sarkozy'nin zirveyi içeride düşüşe geçen itibarını dışarıda yükselterek önümüzdeki dönemdeki genel siyasi itibarını artırmak için kullanabileceği bir imkân olarak da gördüğü aşikâr. Sarkozy şüphesiz bu imkânı elinden geldiğince kullanacaktır. Buna ilaveten önümüzdeki ay başkanlığını devralacağı G-20 süreci ve 2011 başında üstleneceği G-8 liderliği için de bu zirveyi bir tür hazırlık platformu olarak değerlendirmekte olduğu da söylenebilir.

Nitekim, Sarkozy, bu çerçevede G-20 konusunda çoktandır hazırlık yapmakta, bu grubun fonksiyonuna yeni fonksiyonlar ilave etmeye çalışmaktadır. Bunlara, G-20'yi sadece malî kriz yöneten bir yapı olmaktan çıkarıp buna büyük ekonomik güçler arasında koordinasyon sağlayıcı fonksiyonlar tanımak, gelecekte yeni bir global para sistemini kurmak gibi olanları da dahildir.

Avrupa güvenliği konusunda ise Fransız liderin bu zirvede Avrupa ile Rusya arasında yeni bir güvenlik-ekonomik ilişki modeli teklif edeceği söylenmektedir. Buna göre, Sarkozy Rusya'yı Avrupa'ya daha çok yakınlaştıracak; ama NATO'dan uzak tutacak, tek bir bölgeye dayalı bir model tasavvur etmektedir. Bayan Merkel'in de buna olumlu baktığı da söylenebilir. Zaten her iki lider de Rusya'nın Avrupa güvenliği için son derece önemli ve kilit role sahip olduğunu öteden beri ifade etmekte, Rusya'nın bu çerçevede Avrupa güvenliğinin bir ortağı olması gerektiğine işaret etmektedirler.

Bu yaklaşım elbette Rusya'yı çok memnun etmekte, bu ülke, bu iki liderin desteğiyle Avrupa güvenliğinde söz sahibi ülke olmayı hedeflemektedir. Rusya bunu bir de genel bir Pan-Avrupa güvenlik modeli ile gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Rusya lideri Medvedev'in Aralık 2009'da bir stratejik belge halinde açıkladığı yeni Avrupa Güvenlik Anlaşması teklifi bugün ortada durmakta olup henüz muhataplarınca cevaplandırılmamıştır. Ancak, Rusya bu anlaşma konusunda ısrarlı ve kararlı tavrını sürdürmektedir. Nitekim, Rus lider Medvedev kısa bir süre önce Kıbrıs Rum Kesimi'ne yaptığı ziyarette bu anlaşma teklifinden söz ederek NATO ve AGİT'ten meydana gelen bugünkü Avrupa güvenlik mimarisinin kıtanın güvenlik problemlerini çözemediğine işaret etmiş bulunmaktadır. Medvedev'in bu çıkışını Kıbrıs'ta yapması da ayrıca manidardır.

Deauville zirvesi işte bu anlattığım çerçevede yapılacaktır. Ancak, Avrupa güvenliğinin en önemli gücü olan Amerika'nın bu zirveye temkinli yaklaştığına, hatta zirvenin yapılıyor olmasından oldukça rahatsız olduğuna da burada işaret etmek gerekiyor. Nitekim, zirve öncesi haberlerde adının açıklanmasını istemeyen Amerikalı yetkililerin Fransa ve Almanya'nın Amerika'nın bulunmadığı bir toplantıda Rusya ile nasıl Avrupa güvenliğini konuşacaklarını garip bulduklarını söyledikleri belirtiliyor. Hatta bunlardan birisinin 'Ne zamandan beri Avrupa güvenliği Amerika'nın işi değil; 70 yıldır bu konunun merkezinde olan Amerika'nın artık bu konuyla ilgisinin olmadığını duymak ne kadar tuhaf' dediği medyada yer alıyor.

Zirve elbette hem Avrupa'nın güvenliği bakımından hem G-20 üyesi olmamız ve hem de Sarkozy ile aramızın çok iyi olmaması bakımından bizi de yakından ilgilendiriyor. Ayrıca, Lizbon'da önümüzdeki yapılacak kritik NATO zirvesi bakımından da bizim açımızdan son derece önemli.

Zirveden somut bir şey çıkmayabilir; ama zirve somut şeylerin altyapılarının teşekkül etmeye başlayacağı bir zirve de olabilir. Bu bakımdan bizce de takibi gerekiyor.

Fikret Ertan / Zaman

Bu haber 1,365 defa okundu.