Rasmussen, Stratejik Belge için geliyor

6 Ekim 2010 08:55 tsi
20 Kasım'daki NATO zirvesi öncesi Genel Sekreter Rasmussen yarın Türkiye'ye geliyor. NATO'nun güncel vizyonunu yansıtacak Stratejik Belge ziyaretin önemli gündem maddesi.

Zaman'ın edindiği bilgiye göre belgede "toplu savunma, kriz yönetimi, ortaklıkların geliştirilmesi ve siber saldırılar"a vurgu yapılıyor. Ziyarette füze savunma sistemi de tartışılacak. 
 
Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle misyonunu güncellemeyi hedefleyen NATO, ittifakın vizyonunu ortaya koyacak yeni bir Stratejik Belge'yi tamamlamak üzere. Uzmanlar grubunun hazırladığı raporu inceleyen NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Stratejik Belge'nin taslağını geçtiğimiz hafta 28 üye ülkenin temsilciliğine verdi. Üyelerin taslağı incelemesinin ardından belgeyle ilgili gayri resmi müzakereler başladı. İttifak üyeleri taslağa eklenmesi, değiştirilmesi ya da çıkarılmasını istediği kısımları bildirecek. NATO'nun 14 Ekim'de Brüksel'de düzenlenecek Savunma ve Dışişleri Bakanları Zirvesi'nde Stratejik Belge tartışılacak. Lizbon'da 19-20 Kasım'daki liderler zirvesinde ise belgenin son halini alarak onaylanması hedefleniyor. Taslağı alan Türk Dışişleri Bakanlığı da Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay ile istişareleri sürdürüyor. Rasmussen yarın gerçekleşecek Ankara ziyaretinde konuyu Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile etraflıca görüşecek.

ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nin düzenlediği program çerçevesinde uluslararası bir gazeteci grubu geçtiğimiz hafta NATO'nun Brüksel'deki merkezinde incelemelerde bulundu, ittifakın son dönemdeki gündeminin nabzını tuttu. Afganistan NATO'nun şüphesiz en öncelikli konusu. Ancak son günlerde harıl harıl Stratejik Belge üzerinde çalışılıyor. NATO'nun son Stratejik Belge'si 1999'da yazılmıştı. İttifak liderleri dünya düzenindeki yeni gelişmeler ve değişen tehditler sebebiyle belgenin yenilenmesine karar vermişti. 11 Eylül saldırısı, küresel terörizm, uranyum zenginleştirilmesi, teknoloji ve siber âlemdeki gelişmeler gibi meseleler bu önemli değişikliklere örnek gösteriliyor. Son belgeden sonra NATO'ya yeni katılan üyeler de oldu. Yetkililer başkaları için yazılmış bir belgeden ziyade tüm üyelerin destek verdiği güncel bir stratejik vizyon belgesinin gereğine dikkat çekiyor. Eski ABD Dışişleri Bakanı M. Albright başkanlığında kurulan ve arasında Türk Büyükelçi Ümit Pamir'in de bulunduğu 12 kişilik Uzmanlar Grubu mayıs ayında raporunu Rasmussen'e sunmuştu. Rasmussen çalışmalarını tamamlayarak belgenin taslağını oluşturdu.

STRATEJİK BELGE'DE NELER VAR?

Zaman'ın ulaştığı bilgiye göre, 11 sayfalık belgenin en önemli özelliği "jargon" yerine açık ve anlaşılır bir metin olması. Belgede NATO'nun kolektif savunma amacıyla kurulduğu ve en önemli misyonunun bu olduğu güçlü şekilde vurgulanıyor. Kuruluş antlaşmasının 5. maddesinde geçen "Üye bir ülke saldırıya uğrarsa tüm üyeler saldırıya uğramış kabul edilir ve toplu savunma yapılır." vizyonu tekrarlanıyor. Tehditlerin değişmesiyle ittifak bölgesi dışında üstlenilecek misyonlar için rehber niteliğinde NATO'nun tutumunu yansıtacak bir madde de belgede yer alıyor. Yetkililer bunu NATO'nun "küresel dünyada bölgesel bir ittifak" olmasıyla açıklıyor. Belgede NATO'daki önemli bir anlayış değişikliğini gösteren bir madde de kriz yönetimine ilişkin. Bu husus "güvenliği tamamlayıcı unsurlar, krizleri önlemek için istişareler ya da çok boyutlu-kapsayıcı yaklaşım" olarak adlandırılıyor. NATO yetkilileri İttifak'ın özellikle Afganistan'dan bu konuda önemli dersler çıkardığına vurgu yapıyor. Türkiye'nin en baştan ısrarla savunduğu gibi artık sorunların sadece askerî çözümlerle aşılamayacağı mutlaka politik, ekonomik ve sosyal unsurlara da yer verilmesi gerektiği kabul edilmiş durumda.

Üye olmayan ülke ve bölgelerle işbirliği yapılmasını öngören "Ortaklıklar" belgenin başka bir önemli maddesi. Yetkililer güvenliğin ittifak alanının genişlemesiyle artırılacağına inanıyor. Rusya ile ilişkilerin geliştirilmesi kilit nokta olarak görülüyor. Bir NATO yetkilisi bu konuda İttifak'taki ciddi bir anlayış değişikliğini şu sözlerle itiraf ediyor: "Eskiden Rus tarafına aldığımız kararları ve taleplerimizi iletirdik. Şimdi ise karar almadan önce istişareler yapıyor; onları sürecin içine sokmaya çalışıyoruz."

Stratejik Belge'de atıfta bulunulan siber saldırılar Lizbon zirvesinin önemli gündem maddelerinden olacak. Estonya'nın 2007'de uğradığı internet saldırıları NATO'yu alarma geçirmiş durumda. Askerî bilgilerin ve iletişim sisteminin korunmasına yönelik tedbirler üzerinde çalışılıyor. Rasmussen'in ziyaretinde önemli bir gündem maddesi de ABD'nin Doğu Avrupa'da kurmak istediği füze savunma sistemi. Ankara, füze kalkanının ABD güdümünde olmasına mesafeli; ancak NATO çerçevesinde "tehdit amaçlı değil, güvenliğin geliştirilmesi" koşuluyla destekliyor.

Bu haber 538 defa okundu.