'Türkiye çok dikkatli olmalı'

26 Eylül 2010 08:36 tsi
Kuzey Irak yönetimi, Türkiye'nin taraf olduğu yeni bir anlaşma ile petrol ihracatında devre dışı bırakıldı. Uzmanlar uyardı: "Türkiye, bu tür anlaşmalarda çok dikkatli davranmalı. Kuzey Irak'taki yatırımlarını mutlaka hesaba katmalı."

Türkiye'yle Irak arasındaki Kerkük-Yumurtalık ham petrol boru hattı anlaşması, geçen hafta iki ülke bakanlarının attığı imzalarla yenilendi. 

On beş yıl süreli yeni anlaşmayla hattan taşınacak petrolden Türkiye varil başına 1 dolar alacak. Buna karşın Türkiye, ihraç edilecek Irak petrollerine hiçbir şekilde haciz işlemi yapamayacak. Ancak Zaman'ın ulaştığı belgeler, anlaşmanın imzalandığı tören sonrasında ilginç bir gelişmenin yaşandığını ortaya çıkardı.

Belgelere göre iki bakan arasında hazırlanan ortak bildiride, Irak petrollerinin ihracında Irak Federal Petrol Bakanlığı ve Irak Petrol Şirketi SOMO tek yetkili olacaktı. Bakanlık çevreleri, Kuzey Irak yönetiminin tamamen devre dışı bırakıldığını ve daha önce basına açıklanacağı duyurulan bildirinin dağıtımından, "gizlilik" gerekçesiyle son anda vazgeçildiğini söyledi. Öte yandan aynı deklarasyonla, Irak hükümetinin Irak'ın petrol ve şehir içi doğalgaz boru hatlarının yenilenmesinde Türk şirketlerini desteklemesine karar verildi. Bilindiği üzere Türk şirketleri, Irak'ın kuzey bölgesinde son yıllarda ciddi yatırımlara imza atıyor. Bu alanda en ciddi yatırımın sahibi Çukurova Grubu şirketi Genel Enerji. Şirket, geçen yıl çıkardığı petrolü Kerkük-Yumurtalık hattı üzerinden dünya pazarlarına taşımıştı. Ortak deklarasyon, Türk yatırımcılara imkan tanıyacak ayrıntılar da içeriyor. Bildiriye göre Irak içindeki petrol ve doğalgaz boru hatlarının inşası ve ıslahı için tecrübeli Türk şirketlerinin katılımı, Irak hükümeti tarafından desteklenecek. Ayrıca Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Irak Petrol Bakanlığı arasında "Şehir İçi Doğalgaz Dağıtımı Eğitim Programı"nın geliştirilmesi de sağlanacak. Bu arada Türkiye-Irak arasında imzalanan Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı anlaşması sonrası hazırlanan deklarasyon, bölgeyle ilgilenen uzman ve yatırımcıları ikiye böldü. Bazı uzmanlara göre, kamuoyuna yansıyan son bildiri "Irak petrollerinin ihracatında tek yetkili Irak Petrol Bakanlığı ve petrol şirketi SOMO'dur" denmesi, Kuzey Irak'taki yatırım açısından herhangi bir sorun teşkil etmez. Nedeni ise petrol ihracında SOMO'nun tek yetkili olma konusu Kuzey Irak yönetimi tarafından da bilinen bir durum ve yeni bir şey değil. Bu, sadece yazılı metinle tekrar duyurulmuş oldu. Ayrıca Türkiye'nin metni kabul etmesi de bölgedeki Türk şirketlerinin yatırımlarını herhangi bir şekilde olumsuz etkilemeyecek.

Fakat bazı uzman ve yatırımcılara göre ise aynı bildiri sebebiyle ileride sorun çıkabilir. Uzmanlar, nedenini şu sözlerle açıklıyor: "Petrol ihracında Kuzey'in devre dışı kalması, bölgenin gelirlerini ciddi oranda azaltır. Bir diğer ifadeyle bu, Kuzey Irak'ı ekonomik anlamda boğmak anlamına gelir. Bölgenin gerilemesi söz konusu olur, yatırımlar olumsuz etkilenir. En önemlisi de bölge yeni yatırımları çekemez. Bütün bunları dikkate alarak Türkiye, bu tür anlaşmalarda çok dikkatli davranmalı. Kuzey Irak'taki yatırımlarını mutlaka hesaba katmalı."

Zaman

Bu haber 1,491 defa okundu.