Güney Sudan referandumu öncesi tansiyon yükseliyor

26 Eylül 2010 08:33 tsi
Güney Sudan bağımsızlık için gün sayarken bölgede tansiyon gittikçe yükseliyor. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon ayrılmanın barışçıl olması çağrısında bulundu.

Bağımsızlık referandumunda oy kullanacak Güney Sudanlıların halen seçmen kütüklerine kaydedilmemiş olması ve Hartum hükümetinin, bağımsızlık kararı çıkması durumunda güneylilerin vatandaşlık haklarını kaybedecekleri yönündeki açıklaması, gerilimin yükselmesine sebep oluyor.

9 Ocak'ta yapılacak referandumda Güney Sudanlılar kuzeyden ayrı bir devlet isteyip istemediklerini belirtmek için sandık başına gidecek. Uzmanlar, halkın ezici çoğunluğunun bağımsızlık yönünde oy kullanacağını belirtiyor. Ancak güney ve kuzey arasında yer alan ve statüleri henüz belirlenmemiş Abyei gibi yer altı kaynakları bakımından zengin bölgelerin her iki taraf arasında büyük bir sorun oluşturabileceği ifade ediliyor.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Afrika'nın en büyük ülkesindeki referandumun sorunsuz gerçekleşmesini, her iki tarafın da halkın iradesine saygı göstermesini istedi. Güney Sudanlı liderlerin yanı sıra Sudan merkezi hükümeti de sonuçlara saygı göstereceğini tekrarlamasına rağmen Batılı ülkeler, Hartum'un referandumu sabote etmek için elinden geleni yaptığını öne sürüyor.

Yaklaşık 8 milyon nüfusu bulunan Güney Sudan'da hem geri kalmışlık hem de kabileler arasındaki uyuşmazlıktan dolayı oy kullanacakların isimlerinin seçmen listelerine kaydedilemediği, bunun kasım ayını bulabileceği ifade ediliyor. Bu gecikmeden dolayı referandum sürecinin sıkıntılı geçebileceği ve hatta referandumun gerçekleşmeme ihtimalini göz önünde bulunduran Güney Sudan'ın tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan edebileceği yorumları yapılıyor. Uzmanlar, bu durumda çatışmaların çıkmasının kaçınılmaz olduğunu vurguluyor. Aynı şekilde sınır hattındaki asker sayısındaki gözle görülür artış da tansiyonun düşmemesinin en önemli sebeplerinden biri olarak gösteriliyor. 21 yıl süren kuzey-güney savaşında 2 milyondan fazla kişi hayatını kaybederken milyonlarca kişi de ya evlerini terk etmiş ya da başka ülkelere sığınmıştı. 2005 yılında varılan anlaşma ile iç savaş sona ermiş ve 5 yıl sonunda güneyin bağımsızlık için referanduma gidilmesi kararlaştırılmıştı.

Ancak 5 yıllık süre içinde çıkan Darfur krizi, Batılı ülkelerin Güney Sudan'a yaptığı silah sevkiyatları ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Sudan lideri Ömer Hasan el Beşir hakkında çıkardığı tutuklama kararı, Güney Sudan'ın bağımsızlığını engelleyebilecek şartların ortadan kaldırılması şeklinde yorumlanmıştı. Sudan merkezi hükümeti, Batılı ülkelerin yanı sıra bazı komşu ülkelerin de Güney'in bağımsızlığı için çok yoğun bir faaliyet içinde bulunduğundan şikayet ediyor. Nüfusunun büyük bir kısmı Afrikalı yerel dinlere inanan Güney Sudan'da Hıristiyan ve Müslüman azınlıklar da bulunuyor. Ancak uluslararası insan hakları örgütleri, muhtemel bir bağımsızlık kararından sonra her iki tarafın da topraklarındaki azınlıkları sınır dışı etmesinden büyük bir endişe duyuyor. Bu konuda endişelerin artmasına sebep olan ilk gelişme ise Hartum hükümetinden geldi. Sudan Enformasyon Bakanı Kemal Muhammed Ubeyd, referandum kararından bağımsızlığa evet çıkması durumunda Güney Sudanlıların, 'başka bir ülke vatandaşı' olarak kabul edileceklerini ve vatandaşlık haklarını kaybedeceklerini açıkladı. Kuzey Sudan'da yaklaşık 1,5 milyon güneyli yaşıyor. Aynı şekilde Güney Sudan'da da çoğu hayvancılıkla uğraşan Arap kabileler bulunuyor. Her iki taraftan yetkililerin, toprak ve yer altı kaynaklarının paylaşımı, vatandaşlık hakları gibi konuları görüşmesine rağmen şu ana kadar herhangi bir anlaşma sağlanamaması dikkat çekiyor.

 

Bu haber 634 defa okundu.