Türkiye’nin eline bakanlar…

0 0 0000 00:00 tsi
İran-İngiltere gerilimi bir yanda bölgeyi sararken, diğer yanda ülkeler kendi iç ve dış sorunlarıyla uğraşıyor. Bu gelişmelerle eşanlı olarak Türkiye’nin önemi ortaya çıkıyor. Bunun en önemli kanıtı, destek olması için Türkiye’nin gözlerinin i

Dile kolay bir günde 12 görüşme. Aralarında devlet başkanları var, bakanlar var, BM Genel Sekreteri var. Görüşmeler öyle sanıldığı gibi ayaküzeri selamlaşmadan ibaret değil. Hemen her buluşma ayrı misyona, ayrı özelliğe sahip.

Biri ile konuştuğunuz sorunu diğeriyle konuşamıyorsunuz. Başbakan Erdoğan'ın Riyad programından söz ediyorum. Erdoğan bir rekora imza attı, kısa güne tam 12 görüşme sığdırdı. Arap Ligi zirvesinde yaptığı konuşma da cabası. Üstelik Suudi Arabistan yolculuğu yorucu bir günün akşamı başlamıştı. Görüşme trafiğini alt alta sıralasam herhalde bu sütunun tamamını doldurur. Bu manzarayı görünce 'Liderler Erdoğan'la konuşmak için sıraya girdiler' yorumu yapanlar oldu.

Irak Devlet Başkanı Celal Talabani görüşmesi belki en dikkat çekici olanıydı. Malum Talabani ile görüşme, içeride çeşitli spekülasyonlara neden olmuştu. Askerî erkan Talabani'ye mesafe koydu, Cumhurbaşkanı Sezer de aynı şekilde... Kabul etmemiz lazım ki Talabani artık sadece Kuzey Irak'taki bir Kürt grubun lideri değil, Irak'ın Devlet Başkanı. İçimize sinse de sinmese de gerçek bu. Kabul etmekten başka seçeneğimiz yok. Şu aşamada Türkiye'nin, Irak'ın devlet başkanını belirleme, değiştirme gücü olduğu söylenemez. Irak'la ilişki Talabani ile görüşmekten geçiyor.

Siyasi iradenin düşüncesi de bu yönde... Nitekim Talabani rahatsızlandığı zaman Başbakan Erdoğan telefonla 'geçmiş olsun' dileklerini iletmişti. Riyad dönüşü uçakta Erdoğan, gazetecilere Talabani görüşmesinin ayrıntılarını anlattı. Tahmin edildiği gibi Kerkük sorunu gündeme gelmiş. Irak Devlet Başkanı, Erdoğan'ın itirazlarına kayıtsız kalmamış, aksine Türkiye'nin Kerkük'te yaşananları yerinde görmesi için heyet göndermesine kapı aralamış. Bu çok önemli bir gelişme. Türkiye uzun süredir yoğun tartışma konusu olan 'tapu sicil kayıtları ile demografik yapı konusunda' inceleme, araştırma imkânı yakalayacak. Bu ileride pekala Kerkük gelişmelerine müdahale etme sonucu da doğurabilir. Görüşmenin yararı. Türkiye bu fırsatı değerlendirir ve Kerkük'e kısa sürede heyet gönderir. Kuzey Irak'taki bölücü teröre ilişkin olarak da Talabani 'Türkiye'ye karşı olan bize karşıdır' diyerek açıkça tavrını koymuş. Umarım sözde kalmaz.

Erdoğan'ın İran Dışişleri Bakanı Muttaki ile yaptığı görüşme de önemliydi. İran ile İngiltere arasında yaşanan 'asker krizi' bölgesel ve uluslararası bunalıma dönüşmek üzere. Türkiye'nin her iki tarafla da ilişkileri iyi... Nitekim Erdoğan, Riyad'a uçarken, Türk diplomatlar Ankara'daki temaslarını tamamlayan İngiltere Dışişleri Bakanı Beckett'i uğurluyordu. Başbakan, Muttaki görüşmesini İngiliz bakanla yapılan müzakerelerin devamı diye niteledi. Türkiye, İngiltere'ye İran üzerindeki nüfuzunu kullanabileceği mesajı vermişti. İran'ın bayan askeri bırakma kararında Erdoğan'ın telkinleri etkili oldu. Blair'e haberi de Erdoğan verdi. Bu olay Türkiye'nin bir uluslararası sorunda ne denli yapıcı rol oynayabileceğinin göstergesi.

Erdoğan'ın Afganistan Devlet Başkanı Karzai ile yaptığı görüşmenin sonucu da ilginç. Karzai, Başbakan Erdoğan'dan Pakistan Devlet Başkanı Müşerref ile bir araya gelebilmeleri için arabulucu olmasını istedi. Müşerref, Erdoğan'a 'evet' dedi. Türkiye'nin girişimiyle Afganistan ve Pakistan devlet başkanları mayıs ayının ilk haftası İstanbul'da bir araya gelecek. Arap Ligi zirvesinde renkli bir olay yaşandı. Lübnan Başbakanı Sinyora, konferans merkezinde Cumhurbaşkanı Lahut'un arkasına değil, Erdoğan'ın yanına oturmayı yeğledi.

Riyad görüşmeleri açıkça Türkiye'nin hem Batı hem de Doğu coğrafyasında ilgi odağı olduğunu ortaya koyuyor. Sonuçlarına bakınca 'Erdoğan'ın yorulmasına değdi' diyebiliriz. Riyad görüşmelerini gece yarısında anlatırken dikkat ettim, Erdoğan da halinden son derece memnun görünüyordu.

Mustafa Ünal/Zaman

Bu haber 300 defa okundu.