'Çift başlı yargı' devam eder

18 Nisan 2010 09:07 tsi
Askeri mahkemeler hakkındaki değişikliğe hukukçulardan tepki...

Reform paketinde askerî mahkemelerle ilgili düzenlemede son anda değişikliğe gidildi. Askerî mahkemelerin, yalnızca askeri suç ve disiplin konularında görevli oldukları yönündeki ilk metin genişletildi. Teklifin son şekline hukukçulardan itirazlar geldi: Bu düzenleme Şemdinli bombalamasındaki gibi 'görev gereği oradaydım' benzeri savunmalara kapı açıyor.

Yargı reformunun da içinde yer aldığı Anayasa değişikliği teklifi, Meclis Genel Kurulu'nda yarın görüşülmeye başlanacak. Pakette askerî mahkemelerin görev alanına ilişkin düzenlemede son anda değişikliğe gidilmesi tartışma konusu oldu. İlk düzenleme, askerî mahkemelerin yalnızca askerî suç ve disiplin konularında görevli oldukları yönündeydi. Ancak bu teklif, Anayasa Komisyonu'nda değiştirilerek, "Askerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler, asker kişilerin; askerî olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerî mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler." şeklini aldı. Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ergun Özbudun, burada ciddi bir geri adım atıldığını savunuyor. Özbudun, "Bir asker, diğer bir askere karşı Kızılay Meydanı'nda tamamen adi bir suç işlediğinde yetkiyi askerî mahkemelere bırakıyorlar. Ki teklifte yoktu. Askerî suçu kim tanımlayacak?" diye soruyor. Emekli Askerî Hakim Dr. Ümit Kardaş da yapılan bu değişiklikle askerî mahkemelerin görev alanının genişletildiğini dile getiriyor. Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Şentop ise Şemdinli olayını örnek göstererek düzenlemeyi eleştiriyor: "Bombalamaya katılan kişiler aslında bir görevlendirmeyle oradaydı. Böyle bir görevlendirme olabilir mi? Bu düzenleme, bu tip yorumlara kapı açıyor."

Anayasa değişikliği teklifinde askeri yargıyla ilgili yapılan değişiklik hukukçular tarafından şu şekilde değerlendirildi:

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ergun Özbudun: "Bir asker, diğer bir askere karşı Kızılay Meydanı'nda tamamen adi bir suç işlediğinde yetkiyi askerî mahkemelere bırakıyorlar. Ki teklifte yoktu. Askerî suçu kim tanımlayacak? Muhtemelen bir kanun tanımlayacak. Meclis'in o anki eğilimine göre de normalde adi bir suç olması gereken birçok şey askerî suç olarak tanımlanabilir. Burada ciddi bir geri adım görüyorum."

Emekli Askerî Hakim Dr. Ümit Kardaş: "Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi duruyor. Açıkçası bunlara kızıyorum. Çift başlı yargı devam ediyor demektir. Bir değişiklik yok. Yalnızca askeri mahal kavramının çıkarılması çok önemli değil. Askeri suç dediğiniz zaman hepsini kapsamak istiyorlar. Yani bu anayasa değişikliği askeri vesayet ve askeri yargı çift başlılık konusunda hiçbir şey getirmiyor. Anayasa'daki dört kriterin üçü yerinde duruyor. Asker kişilerin askerler aleyhine işledikleri (dolandırıcılık, konut dokunulmazlığını ihlal, hırsızlık gibi) suçlarda askerî mahkeme görevli oluyor. Yalnızca darbe suçunun askerî mahalde işlenmesi düşünülerek kaldırılıyor. Bunu eleştiririm doğrusu."

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Şentop: "Askerlik görev hizmeti meselesi muğlak bir kavram. Mesela Şemdinli'de bombalamaya katılan kişiler aslında bir görevlendirmeyle oradaydı. Böyle bir görevlendirme olabilir mi? Bu düzenleme, bu tip yorumlara kapı açmakta. Askerî suçun ne olduğu belli. Ayrıca asker kişilere karşı işlenen ve askerlik hizmet ve göreviyle ilgili suçları buraya sokmak bence yanlış. Sınırları genişletiyor."

Düzenlemenin serencamı

145. maddenin Anayasa'daki mevcut hali:

"Askerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler, asker kişilerin; askerî olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerî mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler."

Anayasa Komisyonu'na gönderilen metin:

"Askerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler; asker kişilerin, sadece askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri askerî suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler."

Komisyonda değiştirilerek kabul edilen madde:

"Askerî mahkemeler, asker kişiler tarafından işlenen askerî suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli olacak.

zaman

Bu haber 502 defa okundu.