Guantanamo’da hukuk yok, guguk var!

0 0 0000 00:00 tsi
ABD; Guantanamo’da olanlar yetmezmiş gibi, burada tutsak olarak kalmış insanların yargı sürecinde önünü tıkıyor. Bu insanlar, suçları ispat edilmeksizin kanun gözünde suçlu sayılıyor. Tutuklulardan Murat Kurnaz’ın avukatı anlatıyor.

Alman Die Zeit gazetesi, Türk asıllı Alman vatandaşı Murat Kurnaz’ın avukatı Bernhard Docke ile bir söyleşi yaptı. Söyleşi, Guantanamo ayıbının korkunç boyutlarından birini, hukuki uygulamaları gözler önüne seriyor.

Geçtiğimiz hafta bir Amerikan temyiz mahkemesi Guantanamo mahkumlarının, tutukluluklarının devamına ilişkin Amerikan mahkemelerine yapacakları itiraz hakkının kaldırılmasıyla ilgili kanunu onayladı. Bu ne anlama geliyor?
Bunun çok geniş kapsamlı sonuçları olacaktır. Guantanamo tutukluları ABD sınırları dışındaki bölgelere yerleştirildi. Bununla tutukluların Amerikan mahkemelerine yapacakları şikayetler ve onların Amerikan hukukundan yararlanmalarının önüne geçilmiş olacak. Fakat Supreme Court, 2004 yılında Amerikan mahkemelerinin Guantanamo’daki her bir tutuklunun kaderiyle ilgili olan yetkililiğini onayladı. Şimdi tutukluların bu hakları siyasiler tarafından tekrar geri alındı. Tutuklular mecburen yeniden bir üst mahkemeye başvurmak zorundalar.
 
Öyleyse Kongre, Supreme Court’un 2004’te aldığı karara karşı ve tutuklulara verilen hakları tekrar geri almak için mi savaşıyor?
Evet, ‘Detainee Treatment Act’ı. Bununla Amerikan mahkemeleri Guantanamo tutuklularıyla ilgili yetkililiğini tekrar kaybetmiş oluyor. Supreme Court (Yüksek Mahkeme) 2006’da kanunun Anayasa’ya aykırı olduğunu açıkladı. Kongre mahkemeye karşı savaşını sürdürmeye devam etti ve Ekim 2006’da ‘Millitary Commission Act’ı çıkarttı. İkinci defadır mahkumların yazgılarının bağımsız Amerikan hakimlerince tetkik edilmesi hakları ellerinden alınmış oldu. Temyiz mahkemesinin geçen haftaki kararı ‘Military Commissions Act’a dayanıyor.

‘Military Comissions Act’ ne diyor?
Her bir tutuklu ‘Combattant Status Review Tribunal’ (askeri mahkeme) önüne çıkartılıyor. Bu mahkeme mahkumun bir enemy combattant (düşman savaşçı) olup olmadığını bildiriyor.  Kim “düşman savaşçı” olarak ilan edilirse, o kimse bu unvanla, bir hukuk devletinde yapılacak yargılamada suçluluğu veya suçsuzluğu ispatlanılmaksızın, ortada bir delil olmaksızın, bağımsız bir inceleme yapılmaksızın ne kadar süreceği belli olmayan bir süre için mahkum olarak tutulabilir.
 
Bir “düşman savaşçı” nasıl tanımlanıyor?
Bu hudutsuz bir kavram, bu kavram altında her şey toplanabilir. Bir örnek: Washington’daki bir District Court ( Bölge mahkemesi)’taki davada hakim bir hükümet temsilcisine, bir İsviçreli ninenin Afganistanlı bir yetim çocuğa para göndermek istemesi ve bu paranın şanssızlık sonucu Taliban’ın eline geçmesi durumunda da (yaşlı ninenin) bir enemy combattant olup olamayacağını sordu. Hükümet temsilcisi kafasını sallayarak onayladı. Bu kavram öyle lastiksi bir kavram ki, bu kavram altında her şey anlaşılabilir. Keyfiyetin büyük küçük bütün kapıları açık.
 
Mahkumlardan bir grup bir askeri komisyon önüne çıkarılıyor. Askeri bir komisyonun işleyişi nasıl? Komisyon içinde kimler bulunuyor?
Hakim, savcı ve savunmacı askeriyeden. Burada sivil davalardan farklı yönetmelikler geçerli. ‘Suçu ispatlanana kadar sanığın masumiyeti’ prensibinin hükmü kaldırılmış. Söylenti düzeyindeki kanıtlar bile değerlendirilebilir. Hatta işkence altında verilen ifadeler bile. Şayet güvenlikle ilgili konular bunu gerektiriyorsa, sanık için hafifletici sebepler de sanıktan saklanabilir. Sanık davanın dışında bırakılabilir ve de en son olarak ölüm cezasına çarptırılabilir sanık. Bu bir hukuk devletinin minimum standartları için bile yeterli olmayacak bir özel hukuk şeklidir.
 
Peki tutukluların tekrardan yüksek mahkeme önünde şikayet etme imkanı var mı?
Evet, yüksek mahkeme Pentagon’un tekerine çomak sokabilir. Ayrıca şimdi Demokratlar tutuklulara tekrar daha fazla haklar verecek bir kanunun çıkarılmasını başlatmak istiyorlar. Fakat bütün bunlar için çok zaman lazım. Amerikalı arkadaşların doğru ifade ettikleri gibi: ‘justice delayed, is justice denied’. Hukukun geciktirilmesi, hukukun ihlali demektir.
 
Guantanamo tutukluları bir hukuk devleti mahkemesi yaşayacaklar mı?
Bütün dünyada Guantanamo, hukuksuzluğun ve keyfiyetin sembolü olarak yer bulmaktadır. Guantanamo ahlaki çöküşün ve utancın yeridir.  Sadece Demokratların korkunç Amerikan imajını düzeltmeyi istemelerinden ve de Amerikan yargısının Bush idaresine sınırlarını göstermesinden ümit edilmelidir.

Dünya Bülteni

Bu haber 545 defa okundu.