Baykal verdiği örneğin farkında mı?

14 Ocak 2010 10:07 tsi
CHP lideri Deniz Baykal'ın komutanlara istifa çağrısı yaparken örnek gösterdiği Brezilya'daki soruşturma hakkında ilginç detaylar...

CHP lideri Deniz Baykal'ın 'Kozmik Oda soruşturması' üzerine TSK komuta kademesine Brezilya örneğini vererek istifa yolunu göstermesi akıllara "Baykal verdiği örneğin farkında mı?" sorusunu getirdi. Zira "12 Eylül askeri darbesi sorumluları yargılansın" talebini savunan Baykal, Brezilya örneğini vererek büyük bir çelişkiye düşmüş oluyor.

Baykal'ın "Brezilya'da, Silahlı Kuvvetler personeline bir soruşturma girişimi yapılmış, komutanlar 'derhal biz istifa ediyoruz' demiştir ve onun üzerine soruşturma konusu askıya alınmış” sözleriyle bahsettiği soruşturma ülkedeki askeri darbe dönemindeki insan hakları ihlalleri ile cinayetlerin sorumlularını belirlemeye yönelik bir soruşturma. Baykal'ın eleştirdiği soruşturmayı gündeme taşıyansa kendisinin daha önce birçok kez övdüğü, Brezilya'daki merkez solun lideri Devlet Başkanı Lula da Silva.

GENERALLERİN TEPKİSİ DARBENİN SORUŞTURULMASINA

Baykal'ın bahsettiği olay geçen yılın son günlerinde Brezilya'da yaşandı ve ülkede ciddi bir siyasi krize yol açtı. Hükümet, ülkede 1964-1985 yılları arasındaki askeri yönetim döneminde yaşanan insan hakkı ihlallerinin ve faili meçhul cinayetlerin sorumlularını bulmak için bir 'Hakikat Komisyonu' kurulmasına yönelik adım atınca hükümetle ordu arasındaki ipler gerildi. Brezilya İnsan Hakları Bakanı Paulo Vannuchi tarafından hazırlanan “Ulusal İnsan Hakları Programı” kapsamında bir “Ulusal Hakikat komisyonu” kurulması ve 21 yıllık askeri yönetim döneminde 20 bin kişinin işkence görmesi ve 400 kişinin öldürülmesinden sorumlu olanların ortaya çıkarılması amaçlanıyordu. Bunun için askeri yönetimin yetkililerine dokunulmazlık sağlayan yasada da değişikliğe gidilecekti. 'Cuntayı soruşturma planı' olarak adlandırılabilecek bu plan karşısında Savunma Bakanı Nelson Jobim, Genelkurmay Başkanı ile Hava ve Deniz Kuvvetleri Komutanları önerge meclise geldikten bir gün sonra, 22 Aralık'ta istifalarını açıkladı. Devlet Başkanı Lula da Silva ise istifaları onaylamayarak 'konuyu yeniden gözden geçirme ve politik bir çözüm bulma' sözü verdi. Askere yakın çevreler kurulacak komisyonda dönemin şiddet eylemlerine karışan ve bir bölümü bugün hükümette de yer alan sol grup temsilcilerinin faaliyetlerinin incelenmesini de istedi. Bunun üzerine ise Bakan Vannuchi komisyonun biçiminin ordunun isteği doğrultusunda yeniden düzenlenmesi durumunda istifa edeceğini söyledi. Vanucchi "İşkence yapanlarla görenlerin aynı kefeye konamayacağını" açıkladı. Brezilya'daki kriz nispeten yatışmış olsa da ortadan kalkmış değil. Bazı gözlemcilere krizin büyümesi hükümetin dağılmasına dahi sebep olabilir.

HAKİKAT KOMİSYONLARININ AMACI

Brezilya'da askeri yönetim döneminde yakınlarını kaybeden ailelerse hükümetten komisyonun bir an önce kurulmasını, o dönemki resmi arşivlerin açılmasını ve Arjantin, Uruguay ve Şili örneklerinde olduğu gibi askeri yönetim dönemindeki insan hakkı ihlallerinin ve faili meçhul cinayetlerin aydınlatılmasını istiyor. Birçok Latin Amerika ülkesinde askeri dönemlerin ardından 1990'lı yılarda ve 2000'lerin başında kurulan komisyonlarla askeri yönetim dönemindeki hak ihlalleri belirlenmiş, sorumlular cezalandırılmıştı. Hatta bazı ülkelerde devlet başkanları söz konusu dönemlerde yaşananlardan dolayı yurttaşlarından özür dilemişti.

BAYKAL LULA'YI BİRÇOK KEZ ÖVMÜŞTÜ

Bu arada CHP lideri Baykal'ın daha önce birçok kez Lula yönetimine övgüler yağdırdığını da hatırlatmak gerekiyor. 2007 seçimleri öncesi Baykal, Lula'nın 2003 seçiminde ortaya çıkardığı 'Sıfır Açlık' programını kendilerinin de uygulayacaklarını açıklamıştı. CHP lideri aynı dönem ekonomide sorunların çözümünün Brezilya modeli olduğunu savunmuştu.

haberturk

Bu haber 477 defa okundu.