Erdoğan istediği sözü alabilir mi?

14 Ocak 2010 08:08 tsi
Rusya, elini zayıflatmak ister mi?

Kim ne derse desin, rüzgar Türkiye-Rusya ilişkilerinin iyileşmesinden yana esiyor. Uluslararası gelişmeler buna uygun. Bu nedenle Erdoğan ve Putin'in dün onuncu kez bir araya gelmesi tesadüf değil.

***
Ancak Türkiye-Rusya ilişkileri balayı yaşasa da  görüşmeyi salt 'iyi ilişki tesisi' olarak yorumlamak yanlış olur. O nedenle gelin, Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Medvedev ve Başbakan Putin ile buluşmasının arka planına bakalım.

***
Her şeyden önce şunu kabul etmek gerek: Türkiye-Rusya ilişkisi eşitler arası bir ilişki değil. Türkiye, gazının yaklaşık üçte ikisini Rusya'dan alıyor. Moskova'ya göbekten bağlı. O nedenle de Nabucco Projesi'ne yeşil ışık yakarken bu projeye Rus gazını da katmak istiyor. Türkiye'nin şansı Rusya ile iyi geçinmesinin global dengelere de uygun olması. Zira ABD Başkanı Obama, Moskova ile ilişkilere yeniden başlama kararı aldı. AB deseniz aynı şekilde...

***
Buraya kadar tamam. Gaz ve yakın işbirliği konusunda sorun görünmüyor. Ancak dünkü görüşmenin başarılı geçip geçmediğini belirleyecek olan başlık başka. O başlık Dağlık Karabağ.

***
Türkiye, Rusya'nın Dağlık Karabağ'dan çekilme konusunda Ermenistan'a baskı yapmasını istiyor. Çünkü şu aşamada oradan çekilmeyi sağlayabilecek tek ülke Rusya. Minsk Grubu'na bakmayın. Çünkü Minsk Grubu demek ne ABD ne de Fransa demek. Dengeleri değiştirebilecek yalnızca Rusya var.

***
Türk Hükümeti Ermenistan ile imzalanan protokollerin hayata geçirilmesini Karabağ şartına bağladı, biliyorsunuz. Karabağ çözülmezse büyük umutlarla başlattığı protokol süreci rafa kalkacak. Bu da ABD ile ilişkilerin sıkıntıya girmesi demek. Çünkü Obama soykırım kelimesini telaffuz etmezken bu tutumunun devamını iki ülke arası ilişkilerin normalleşmesi şartına bağlamıştı. Malum nisan ayı yaklaşıyor, Türkiye ilerleme sağlamazsa ABD Kongresi'nde soykırım tartışmaları güçlenecek.

***
Peki Rusya Türkiye'yi bu zor durumdan kurtarmak için Dağlık Karabağ konusunda Ermenistan'a baskı yapar mı? İşte kilit soru bu. Şayet dünkü görüşmenin ardından Erdoğan bunun sözünü aldıysa ayakta alkışlamak lazım. Ancak uluslararası politika dengelerini gözettiğimizde böyle bir olasılık zayıf görünüyor. Neden mi?

***
Rusya Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesinin önünü açmak istemez. Çünkü bu, onun elini zayıflatır. Ermenistan-Azerbaycan ihtilafı sürdüğü sürece Rusya iki ülke üzerindeki etkisini koruyor. Türkiye-Ermenistan arasındaki diyalog kanalları açılırsa Ermenistan'ın Rusya'ya bağımlılığı azalır. Putin bunu neden istesin?

***
Türkiye ile ilişkilerini riske atmamak için, derseniz... Yukarıda da anlattığım gibi Türkiye'nin Rusya'ya ihtiyacı Rusya'nın Türkiye'ye olan ihtiyacından çok daha fazla. O nedenle Moskova Türkiye'yi kaybetmekten korkmuyor. Hele Dağlık Karabağ meselesi nedeniyle kaybetme olasılığı olmadığını gayet iyi biliyor.

***
Bu yüzden dünkü görüşmelerde gaz, ekonomik işbirliği gibi konularda el sıkışılmış, İran meselesinde ortak tavır ortaya konmuş olabilir ancak asıl test Dağlık Karabağ. Ve orada Rusya'nın harekete geçmesi maalesef mümkün görünmüyor.

Nagehan Alçı / Akşam

Bu haber 708 defa okundu.