Akdeniz'de büyük petrol rezervi 

0 0 0000 00:00 tsi
Akdeniz'de bulunan büyük orandaki petrol rezervi süper güçlerin gözlerini Kıbrıs adasına yoğunlaştırdı. Birçok ülke petrol şirketlerini buraya gönderdi. 

Güç gösterisi tarafından desteklenen uyarı ve tehditler, olası önemli petrol ve gaz alanları haberlerinin beklenmedik zenginlik hayalleri yarattığı Doğu Akdeniz bölgesini elektriklendirdi.

 

Söz konusu olan; bölünmüş Kıbrıs adası merkezli geniş bir bölgenin ekonomilerini dönüştürebilecek önemli bir gelir kaynağı aramalarıdır. Önceki araştırmalardan hareketle yapılan ilk tahmin antik Mısır, Yunan ve Roma olarak bilinen dünyanın merkezi olan Akdeniz’in dibinde 4 milyar dolar değerinde petrol olma olasılığını gösteriyor.

 

Tahmin edilen hazine ile ilgili Türk iddialarını reddeden Kıbrıs Rum Kesimi hükümeti resmi çağrıları yaptı ve yaklaşık 40 uluslararası firma ilgi gösterdi. Bunlar arasında ABD’den, Fransa’dan, Rusya’dan, Çin’den, İngiltere’den, Hindistan ve Brezilya’dan şirketler var.

 

Türk savaş gemilerinin Güney Kıbrıs limanın güneyindeki ani görünüşü; Türkiye ana karası ile Yunanistan’ın 12 adası arasında bulunan Ege Denizi’nin bazı bölgelerindeki petrol aramalarına yönelik felç edici çabalara benzer bir şekilde süreçle ilgili problemleri hatırlattı.

Diplomatlar Türkiye’nin başkenti Ankara arasındaki tırmanış değişiminden ve Ankara’nın Yunan düşmanlarının Kıbrıs üzerindeki etnik ayrışmayı sonlandırma çabalarını sulandırmayı çok daha ileriye götüreceklerinden endişe ediyorlar.

Türkiye’nin Tansiyonu Artıyor

 

Diplomatik atışma şimdiden Kıbrıs ve Yunanistan’da Kuzey Kıbrıs’ta yaklaşık 30.000 askeri bulunan Türkiye ile artacak bir tansiyonu haber veren, ihtiyatsız kavgacı manşetleri provoke etti.  

 

Türkiye ve KKTC, Kıbrıs’ın güneyinde araştırmaların yapıldığı alan olan “Eratosthenes” bölgesinden hak sahibi olduklarının kabul edilmesini istiyorlar.

Kıbrıs’ın %63’ünü kontrol eden Kıbrıs Rum hükümeti Türkiye’nin iddialarına karşı BM Genel Sekreteri’ne ve Güvenlik Konseyi Başkanı’na protesto çekti.

 

Kıbrıs Rum Kesimi’nin sözcüsü; Kıbrıs kıyısı yakınlarındaki Türk savaş gemilerinin varlığı için “durum sadece tehlikeli bir provokasyon ve bölgesel barış ve dengeye bir tehdit değil  aynı zamanda uluslararası hukukun temel prensiplerinin açık ve sorumsuz bir ihlalidir”  dedi.

 

Ankara’da Dışişleri Bakanlığı "Kıbrıs Cumhuriyeti adanın hepsini temsil etmiyor” dedi. “Bu yüzden Kıbrıs Rum hükümetinin sorunla ilgili çıkardığı kanunlar veya diğer taraflarla yapmış olduğu antlaşmalar bizim için geçerli olmayacaktır.” Bu çıkış adanın Kıbrıs Türk toplumundan bahsetmeden Lübnan ve Mısır ile Rum kesiminin yaptığı araştırma hakları anlaşmasına vurgu yapıyor.

 

Donanma Tatbikatı Yapıldı

 

Türk sözcü “Türkiye Doğu Akdeniz’deki haklarını ve çıkarlarını korumaya azimlidir ve onların yok edilmesine izin vermeyecektir” dedi.

 

Belgenin yayınlanmasından hemen sonra üç Türk savaş gemisi Kıbrıs Rum Kesimi sularına kadar ulaşan “Akdeniz Kalkanı” tatbikatına katıldı.

Ankara savaş hırsıyla oraya hareket eden gemilerin bölgede “özel bir misyonu” olmadığını deklare etti. Türk televizyonuna çok temkinli bir konuşma yapan Genelkurmay Başkanı General Yaşar Büyükanıt gemilerin rutin gözcülük görevlerinde olduğunu ve “bölgeye yeni bir savaş gemisi göndermeye gerek olmadığını” söyledi.

 

Kıbrıslı Türk lider Mehmet Ali Talat bulunacak petrolden Türkiye tarafından desteklenen Kıbrıs Türk halkının pay alması gerektiğinde ısrar ediyor. “Kıbrıs Rum yönetimi tarafından haklarımızın yok edilmesine izin vermeyeceğiz” dedi.

İngilizce basılan Cyprus Mail gazetesinin başyazısında Talat’a şöyle cevap verildi: “Kıbrıslı Türklerin hakları şüphesiz var eğer uluslar arası arenada kabul gören Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bir parçası olarak kalırlarsa.” Bazılarının Türkiye’yi korsanlıkla suçladığı ve diğerlerinin önemli bir petrol vaadinde bulunduğu Kıbrıs Rum basınının manşetleri tansiyonu ve karşılıklı sözlü saldırıları tırmandırıyor.

 

Tahmin edilen ABD Pozisyonu

 

Hükümet yanlısı Phileleftheros gazetesi “uluslararası devler aramalara dahil olma ilgisi gösteriyor” derken bir diğer gazete Simerini “ABD petrol ve gaz akrobasisi”nin Doğu Akdeniz’de olduğu spekülasyonunu yaptı.

Diplomatik kaynaklar Kıbrıs Rum Kesimi başbakanı Tassos Papadopoulos’un ABD firmalarının petrol aramalarına katılmasıyla Washington’un Kıbrıs Rum pozisyonunu destekleyeceğini umduğunu söylüyorlar. Fakat sonraki rapor Dışişleri Bakanlığı’nın sadece araştırma çabalarına başlamadan önce Kıbrıs etrafında bir kıta sahanlığı sınırı önerdiğini söyledi.

 

Washington’da Dışişleri sözcüsü Sean McCormack Kıbrıs Rum Kesimi ve Türkiye’ye “diğer tarafın yanlış anlayacağı” hareketlerden kaçınmalarını tavsiye etti. Bununla birlikte sıkıntının artmasıyla Kıbrıs Rum Kesimi hükümetinin sözcüsü Christodoulos Pashiardis “Biz Türkiye’nin tehditlerini haklı bulmuyoruz ve bölgenin uslanmaz fesatçısının tepkisini temelsiz buluyoruz. Türkiye’nin tepkilerini tartışmayı reddediyoruz” dedi.

 

Kıbrıslı Rumların koruyucusu olan Yunanistan hemen çekişmeye dahil oldu.

 

Yunan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü George Koumoutsakos “Türkiye’nin iddiaları uluslararası hukukun temel prensiplerini, ulusal hakimiyeti ve bağımsız ulusların birbirleriyle anlaşmalar yapma hakkını açık bir şekilde ihlal etmektedir” dedi.

 

Korkulan Provokasyon

Atina’nın günlük Kathimerini gazetesi “Ankara, Lefkoşa ve Atina için yeni kriz” başlığı altında: “Ankara ile çatışmanın tırmanışı doğal olarak arzulanmıyor fakat hali hazırdaki durum Yunanistan’ın Türk provokasyonu karşısında seyirci olma riskini içermektedir” şeklinde yazdı.

 

Diplomatlar atışırken ve uzmanlar 1982 birleşmiş milletler deniz hukuku anlaşmasına göre kanunları gözden geçirirlerken, olası petrol rezervi ve onun finansal değeri ile ilgili sorular gündeme gelmeye başladı.

Analistler bölgedeki derinlikten dolayı kazı yapma maliyetinin yüksek olacağını söylüyorlar. Şu anki tahmin, her kazı için 20 ile 50 milyon dolar civarındadır. İlk tahminler Kıbrıs’ın güneyinde 6 ve 8 milyar varillik petrol olduğunu söylüyor.

 

Bölgeye olan ilgi bir dereceye kadar Fransız Petrol Arama Şirketi tarafından çizilen gizli bir Doğu Akdeniz haritasına göre belirleniyordu. Kuruluş 1970’lerde Ege Denizi’nde petrol araması yapmıştı ve şu an Kıbrıs Rum Kesimi’ne danışmanlık yapıyor.

 

Harita Kıbrıs’ın güney, doğu ve kuzey sahillerinden Küçük Asya kıyılarına kadar olan geniş bölgeyi potansiyel bir petrol zengini bölge olarak gösteriyor.

Kıbrıs’ın Aşağı Bölgesi

Kıbrıs’ın güneyindeki bölgenin araştırması; sonuçları kazıyı yapacak şirketlere satmayı düşünen bir Amerikalının sahibi olduğu Norveç firması tarafından yapıldı.

 

Geçen sene Londra’daki bir  sunumda Mısır’da bayisi olan Shell’inde aralarında olduğu 40 şirket ilgi gösterdi. Lübnan gibi Mısır’da Kıbrıs Rum hükümeti tarafından “kapalı ekonomik bölge” adlandırılan anlaşmanın imzalayıcılarından bir tanesidir.

Arama şirketi “coğrafyanın babası” olarak bilinen İskenderiye’deki büyük kütüphanede baş kütüphaneci olarak çalışan M.Ö. 3. ve 2. yy.lardaki antik Yunan bilgin "Eratosthenes," in adıyla anılan Kıbrıs’ın güneyindeki bölgeyi 14 alana böldü.

 

  İlk kazının ne zaman ve kim tarafından yapılacağı ilan edilmedi.

Türkiye’nin dikkatleri; Ankara’nın müdahalesinden kurtulmak için araştırma bölgesinin dışında bırakılmış Kastelorizo adlı bölgenin kuzeyiyle ilgili tutumlarda artıyor.

 

Şimdiye kadar katılımcıların Türkiye’nin uyarılarına ve özellikle de Doğu Akdeniz’deki deniz kuvvetlerine nasıl tepki verecekleri belli olmadı.

 

Bazı Yunan uzmanlar Türkiye’nin ilerde yapılacak çalışmaları dondurmak için sorunu engelleyici bir ölçü olarak tırmandırıyor. Kathimerini gazetesine göre “şimdiki soru şu; Türkiye ne kadar ileri gidecek ve Kıbrıs buna daha ne kadar tahammül edecek.”

 

Kaynak: Washington Times / Andrew Borowiec

 Ali Karakuş- Dünya bülteni
 

Bu haber 430 defa okundu.