110 milletvekili TBMM Başkanı için güvensizlik önerisi verebilecek

0 0 0000 00:00 tsi
TBMM Başkanı Bülent Arınç tarafından hazırlanan ve TBMM'de temsil edilen siyasi partilerin görüşleri alınarak son şekli verilen İçtüzük değişikliği teklifi, önemli düzenlemeler içeriyor.

Başkanlık Divanı tarafından Meclis Başkanlığına sunulan İçtüzük değişikliği teklifine göre, Meclis Başkanı hakkında 110 milletvekili güvensizlik önergesi verebilecek. Genel Kurul, her ayın ilk 20 günü çalışacak. İhtisas komisyonlarının bazıları birleştirilerek, sayısı 17'den 12'ye indirilecek. Anayasa ile Adalet; Milli Savunma ile Dışişleri; Çevre ile Tarım, Köyişleri ve Orman; Dilekçe ile İnsan Hakları komisyonları birleştiriliyor.

İçtüzük değişiklik teklifinde getirilen önemli düzenlemeler şöyle:

-Genel seçim sonuçlarının kesinleşmesinden sonra, ilk Genel Kurul toplantısı için 5 gün beklenmeyecek. Sonuçların kesinleşmesinin ertesi günü, milletvekilleri ilk toplantısını yapacak.

-Geçici Başkanlık Divanı'nda katip üyelerden sonra en genç 2 milletvekili, geçici olarak idare amirliği görevi yapacak.

-Meclis Başkanlığı için bir yasama döneminde iki seçim yapılacağı ve ilk seçilenin görev süresinin 2 yasama yılı olması korunurken, ikinci devre için seçilenin görev süresi, “yeni milletvekili genel seçim sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulunca ilan edildiği tarihe kadar” olarak değiştirildi.

-Parti gruplarının Başkanlık Divanı'nda temsiline açıklık getiriliyor.

-Başkanvekillikleri, oranı en yüksek olan siyasi parti grubundan başlanarak sırayla dağıtılacak. TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğuna sahip bir siyasi parti grubu bulunduğu takdirde başkanvekilliklerinin 2 adedi, bu siyasi parti grubuna verildikten sonra kalan başkanvekillikleri, oranı en yüksek olan diğer siyasi parti grubundan başlanarak sırayla dağıtılacak.

-Parti grupları oranlarında değişiklik yaşandığında, komisyon ve Başkanlık Divanı'nın üye dağılımlarının nasıl yapılacağına açıklık getirildi. Böyle bir durumda Meclis Başkanlığı, üyesi azalan parti grubundan azalan sayıda üyenin çekilmesini isteyecek. Grup 7 gün içinde işlem yapmazsa, Başkan, kurayla belirleyeceği ismi Danışma Kurulunda, kurulun toplanamaması durumunda ise katılanların huzurunda belirleyecek. İsmi belirlenen üyenin komisyon veya divandaki üyeliği Genel Kurula bildirildiğinde kendiliğinden sona erecek.

GÜVENSİZLİK ÖNERGESİ

Milletvekillerinin en az beşte birinin imzalı gerekçeli önergesi ile TBMM Başkanı hakkında güvensizlik önergesi verilebilecek.

Güvensizlik önergesi, verilişinden sonraki 3 gün içinde bastırılarak üyelere dağıtılacak; dağıtılmasından itibaren 10 gün içinde gündeme alınıp alınmayacağı görüşülecek. Bu görüşmede, ancak şahısları adına, önergedeki ilk imza sahibi veya onun göstereceği imza sahibi bir başka milletvekili ile 2 milletvekili, 10'ar dakika konuşabilecek. Son söz Başkana ait olacak ve 20 dakika konuşacak.

Gündeme alınma kararıyla birlikte, güvensizlik önergesinin görüşülmesi, gündeme alınma kararının verildiği tarihten başlayarak 2 gün geçmedikçe yapılamayacak ve 7 gün sonraya bırakılamayacak. Bu görüşmede, şahısları adına 4 milletvekiline 10'ar dakika konuşma hakkı verilecek. Son söz Başkana ait olup, konuşma süresi sınırsız olacak.

Başkan, güvensizlik önergesinin görüşülmesiyle ilgili her iki görüşmede de birleşimin yönetiminde görev alamayacak.

Başkanın görevden düşürülmesi, güvensizlik önergesinin, üye tamsayısının salt çoğunluğunun gizli oyunun kabulüyle mümkün olacak; oylamada yalnız güvensizlik oyları sayılacak. Önergenin kabulü halinde Başkanın görevi sona erecek. Meclis başkanı, üyesi bulunduğu siyasi partinin veya parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine, görevlerinin gereği olan haller dışında, Meclis tartışmalarına katılamayacak ve oy kullanamayacak.

Meclis başkanı, cumhurbaşkanına vekalet ettiği dönemde Genel Kurulu yönetemeyecek. Benzeri şekilde başkana vekalet eden başkanvekili de görüşmelerde oy kullanamayacak.

Olağanüstü toplantı için önerge verilmesi durumunda, toplantının 7 gün içinde mi yapılacağı, istemin 7 gün içinde mi yerine getirileceği belirsizliğine son verilerek, TBMM Başkanı 7 gün içinde toplanmak üzere çağrıda bulunacak.

DANIŞMA KURULU

-Danışma Kurulu önerileri, birleşimi yöneten başkan veya başkanvekili tarafından aynı birleşim içinde sonuçlandırılacak. Danışma Kurulu ve grup önerileri üzerinde 5'er dakika süreyle lehte ve aleyhte en çok 2'şer kişiye söz verilecek. Danışma Kurulu ve grup önerileri konusunda Genel Kurulda işaret oyuyla karar verilecek.

Danışma Kurulu, Anayasa ve İçtüzük hükümleri gereğince, belli bir sürede sonuçlanması gereken, muayyen bir veya birkaç konunun yer alacağı görüşme günleri tespit edebilecek.

Danışma Kurulu, özel önem taşıyan bir konunun belli bir günde görüşülmesini genel kurula teklif edebilecek. Bu konuda siyasi parti grupları, Genel Kurula öneri getirmeyecek.

KOMİSYONLAR

-TBMM'deki ihtisas komisyonlarının bazıları birleştirilerek, komisyon sayısı 17'den 12'ye indiriliyor. Anayasa ile Adalet Komisyonu, Milli Savunma ile Dışişleri Komisyonu, Çevre ile Tarım Köyişleri ve Orman Komisyonu, Dilekçe ve İnsan Hakları Komisyonu birleştiriliyor. AB Uyum Komisyonu, ihtisas komisyonları arasına alınırken, TBMM Hesaplarını İnceleme Komisyonu kaldırılıyor.

Komisyonlar, üyelerinin üçte biri tarafından teklif edilecek gündem üzerine, en geç 7 gün içinde ve belirtilecek gün ve saatte toplanmak üzere, başkanlarınca toplantıya çağrılacak.

-Tasarı ve teklifler ile kanun hükmünde kararnamelerin görüşülmesi sırasında, hükümet temsilcisinin bulunmaması nedeniyle komisyon gerekli görürse, görüşme bir defaya mahsus ertelenebilecek. Erteleme, yazıyla Başbakanlığa ve ilgili bakanlığa bildirilerek, gelecek toplantıda ilgili temsilcinin hazır bulundurulması istenecek.

-Bir komisyon başka bir komisyona havale edilmiş veya kendisine tali komisyon olarak havale edilmiş tasarı veya teklifin esas komisyon olarak kendisine havale edilmesini isteyebilecek.

-Görüşülen tasarı veya teklifin konusu olmayan sair kanunlarda ek ve değişiklik getiren değişiklik önergeleri işleme konulmayacak. Görüşülen tasarı veya teklife konu kanunun, tasarı veya teklif metninde bulunmayan, ancak tasarı veya teklifle çok yakın ilgisi bulunan bir maddesinin değiştirilmesini, çıkarılmasını, ek ve geçici madde eklenmesini isteyen ve komisyonun salt çoğunlukla katıldığı önergeler üzerinde yeni bir madde olarak görüşme açılacak.

TBMM BİLDİRİSİ

-Başkanın teklifi ve Genel Kurulun kararı üzerine, Genel Kurulda tebrik, teşekkür, takdir ve temenni içerikli konuşmalar yapılabilecek.

-Genel Kurulda görüşülen bir konuyla ilgili olarak, tüm siyasi parti gruplarının imzaladığı ortak bildiri, “TBMM bildirisi” olarak Başkanlıkça yayımlanabilecek.

-Genel Kurulda yoklama, elektronik cihazla yapılacak. Yoklama sonucunda, üye tamsayısının en az üçte birinin mevcut olmadığı anlaşılırsa, oturum en erken 15 dakika, en geç 1 saat sonrasına ertelenecek. Bu oturumda da toplantı yeter sayısı yoksa, birleşim kapatılacak.

-Genel Kurulun her ayın ilk 20 günü çalışması, son 10 gün ise vekillerin bölgelerine gidebilmesi mümkün olacak. Ayrıca salı, çarşamba, perşembe olan çalışma günlerine pazartesi de eklenecek. Bu arada 15.00-19.00 olan çalışma saatleri bir saat öne çekilerek, çalışmanın 14.00'de başlayarak 19.00'da sona ermesi mümkün olacak.

-Genel Kurul görüşmeleri sırasında soru ve cevap süresi 20 dakikayla sınırlı olacak.

ÖNERGELER

-Başkanlığa gelen yazı ve önergelerde kaba ve yaralayıcı sözler varsa Başkan, gereken düzeltmelerin yapılması için o yazı veya önergeyi sahibine geri verecek.

-Açık olmayan ve şarta bağlı önergeler işleme konulmayacak. Önergeler gerekçeli olarak verilecek.

-Başka bir kaynaktan kolayca öğrenilmesi mümkün olan veya tek amacı istişare sağlamaktan ibaret konulardaki sorular ile konusu, aynı dönemde soru önergesinden önce Başkanlığa verilmiş gensoru önergesiyle aynı olan sorular, Başkanlıkça kabul edilmeyecek. Soru önergesi verildikten sonra, soru önergesindeki konularla ilgili olarak gensoru önergesi verilmiş ve görüşülmüşse, ilgili soru önergesi işlemden kaldırılacak.

-Anayasa değişikliği, yasama dokunulmazlığı, içtüzük değişikliği, meclis soruşturması ve seçim kararı alınmasına dair görüşmeler dışında her görüşmenin başından sonuna kadar hükümet adına görüş bildirmek üzere başbakan veya ilgili bakan hazır bulunacak.

-Usul tartışmalarının vakit kaybına yol açmasının önüne geçebilmek amacıyla, usul hakkında konuşmalar, 5'er dakika lehte ve aleyhte 1'er kişiyle sınırlandırıldı.

GENEL KURULA MATERYAL SOKULMAYACAK

-Oturumu yöneten başkanın izni olmaksızın milletvekilleri Genel Kurula hiç bir materyali sokamayacak, milletvekillerine dağıtamayacak.

-Kapalı oturumlarda milletvekilleri, bakanlar ve dinleyici olarak Cumhurbaşkanı ile TBMM'nin yeminli görevlileri dışında kimse bulunamayacak. Genel Kurulca kabul edilmesi şartıyla hükümetin önereceği kamu görevlileri de kapalı oturumda bulunabilecek.

-Gizli görüşmelerin devlet sırrı olarak saklanabilmesi için başkanlık gerekli tedbirleri alacak. Ayrıca bu toplantıların Genel Kurulda kabul edilmesi şartıyla hükümetin önereceği kamu görevlileri de katılabilecek.

Kapalı oturum tutanaklarının “10 yıl sonra yayımlanabileceği” hükmü değiştirilerek, “10 yıl sonra yayımlanır” şeklinde netleştirildi.

-Komisyonlar, raporunu sunduğu tasarı veya teklif Genel Kurulda görüşülürken, istediği zaman geri çekemeyecek. Bunun için öncelikle Genel Kurul kararı gerekecek.

-Genel seçim nedeniyle TBMM'den geçirilemeyen tasarı ve tekliflerin kadük sayılmasına ilişkin düzenlemeye, cumhurbaşkanının o dönemde veto ettiği yasalar da eklendi.

-Yasama dönemi başında, önceki dönemde verilmiş meclis araştırması ve meclis soruşturması önerge ve raporları ile soru, genel görüşme ve gensoru önergeleri de hükümsüz sayılacak.

-Tasarı veya teklifler görüşülürken milletvekilleri, Anayasa'ya aykırılık önergeleri de dahil olmak üzere, her madde için 7 değil 5 önerge verebilecek.

-Temel yasa olarak kabul edilen tasarılar için milletvekilleri Anayasa'ya aykırılık önergeleri de dahil 2 yerine artık 5 önerge verebilecek.

-Seçimlerin yenilenmesi kararı, ancak savaş nedeniyle geri alınabilecek. Böylece listelere giremeyen milletvekillerinin seçimlerin yenilenmesi kararının geri alınması için toplu girişimde bulunmasının önü kesilecek.

-Pratikte çok fazla önem taşımayan genel görüşmenin 'öngörüşmesi' işleyişi kaldırılırken, genel görüşmede ilk söz hakkının,bu önergeyi veren parti grubu veya gruplarına ya da önergedeki birinci imza sahibi milletvekiline ya da onun göstereceği bir diğer milletvekiline ait olduğu düzenlemesi getiriliyor.

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ

-Anayasa değişiklik teklifinin görüşmeleri de yeniden düzenleniyor.

-Anayasa değişiklik tekliflerinin birinci görüşmesinde teklifin tümü üzerinde görüşme açılacak ve maddelerine geçilmesi oylanacak. Maddelerine geçilmesi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla kabul edilmeyen teklif reddedilmiş sayılacak.

-Birinci görüşmenin sonunda teklifin tümü üzerinde oylama yapılmayacak. Teklifin ikinci görüşmesinde, teklifin tümü üzerinde görüşme açılmaksızın, doğrudan maddelerinin görüşülmesine geçilecek. Teklifin ikinci görüşmesinde, maddelerin kabulü ve görüşmenin sonunda tümünün kabulü, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkün olacak.

ARAŞTIRMA KOMİSYONU

-Meclis araştırması komisyonunun raporunun görüşülmesi, dağıtılmasından 2 gün geçmeden yapılamayacak ve 7 tam günden sonraya bırakılamayacak.

-Genel Kurulda görüşülen meclis araştırması komisyonu raporu, başkanlık tarafından gereği için ilgili kurum ve kuruluşa gönderilecek. Bu kurum ve kuruluşlar, 6 aylık sürelerle söz konusu rapor hakkında yapılanları başkanlığa bildirecek. Başkanlık, bu bilgileri uygun zamanlarda Genel Kurulun bilgisine sunacak.

-Meclis araştırması sırasında çalışmaları tıkayan 'devlet sırrı' veya 'ticari sır' engelini aşmak için de bu tür bilgi ve belgelere ulaşılması halinde, ayrı bir rapor düzenlenmesi gündeme gelecek. Ancak bu raporlar dağıtılmayacak, komisyon raporunun görüşülmesine başlanmadan önce gerçekleştirilecek gizli oturumda Genel Kurula sunulacak.

SORUŞTURMA KOMİSYONU

-Soruşturma komisyonunun çalışmaları, Genel Kurulca kabul edilen soruşturma önergesinde belirtilen fiillerle sınırlı olacak. Ancak soruşturma sırasında suç niteliğindeki yeni fiillerle karşılaşılması halinde soruşturma komisyonu, yeni fiillerin de soruşturma kapsamına alınmasını Meclis Başkanlığı kanalıyla Genel Kuruldan isteyebilecek. Komisyonun bu yöndeki istemi, Meclis soruşturması önergesinin görüşülme usulüne göre karara bağlanacak.

-Hakkında soruşturma açılması istenen başbakan veya bakan, bir saatlik son söz hakkına sahip olacak; bu hakkın yazılı olarak kullanılması durumunda başkanlık bu metni okutacak. Aynı önergede birden fazla bakanla ilgili soruşturma talebi varsa, her bakan hakkındaki soruşturma istemi ayrı ayrı oylanacak.

-Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyalar, Genel Kurulun bilgisine sunulmak kaydıyla karma komisyona geri verilebilecek. Ayrıca karma komisyon, dokunulmazlığın kaldırılması istemlerini havale tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde karara bağlayacak. Bu raporlar, gündeme alınma tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde Genel Kurulda görüşülecek.

-Söz ve eylemleriyle partisinin temelli kapatılmasına yol açtığı Anayasa Mahkemesi'nce saptanan milletvekilinin milletvekilliği, gerekçeli Anayasa Mahkemesi kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte sona erecek.

-Gizli oylamalarda da elektronik cihaz kullanılabilecek.

-Milletvekilleri için etik kurulu oluşturulacak. Etik kurul, Başkanlık Divanı'nın belirleyeceği davranış kurallarının ihlalini incelemek ve gerekirse soruşturmak üzere, en az 5 divan üyesiyle oluşturulacak.

Kurul, kendiliğinden veya başvuru üzerine yapacağı inceleme ve/veya soruşturmayı 15 gün içinde tamamlayıp, hazırlayacağı raporu divan başkanlığına sunacak. Divan, raporun verilmesini izleyen ilk toplantısında, raporda yer alan önerilerle ilgili kararını verecek.

-Milletvekillerine verilebilecek disiplin cezaları arasına ”konuşma yasağı” da konuluyor.

AA

Bu haber 456 defa okundu.