Tıbbın kilometre taşları

0 0 0000 00:00 tsi

Sizce tıpta bugüne kadarki en büyük buluş hangisidir?

Bu, dünyanın en saygın tıp dergilerinden British Medical Journal’ in son sayısında okuyucularına sorduğu bir soru.

Dergi, bir süre önce modern tıbbın bugünkü düzeyine erişmesine imkân sağlayan ‘gelişmeleri’ belirlemek için bir girişimde bulunmuş ve okuyucularının katkılarıyla 100’den fazla icat, keşif, yenilik… belirlenmişti.

Şimdi ise, doğum kontrol hapının yaratıcısı Carl Djerassi ve anesteziyi keşfeden John Snow’ un torunu Dr. Stephanie Snow’ un da içinde bulunduğu bir uzmanlar kurulu tarafından bu 100 aday içinden seçilen 15 ‘buluş’ okuyucuların oylamasına sunuluyor.

Amaç, derginin yayın hayatına başladığı 1840 yılından bugüne tıbba yön veren kilometre taşlarını belirlemek. Ama takdir edersiniz ki cevabı kolay olmayan, çok zor bir soru bu.

İsterseniz önce, son 166 yılın en büyük buluşu olmaya aday 15 maddenin neler olduğuna bakalım.

Anestezi, antibiyotikler, klorpromazin, bilgisayarlar, DNA’ nın yapısının keşfi, kanıta dayalı tıp, mikrop teorisi, immünoloji (bağışıklık bilimi), X-ışınları ve diğer görüntüleme yöntemleri, doğum kontrol hapı, rehidrasyon sıvısı, sigaranın riskleri, sanitasyon (temiz su ve lağım kontrolü), doku kültürleri ve aşılar.
Adayların tümü de hastalıkları veya hastalık belirtilerini ortadan kaldıran… insanların acı çekmelerini… sakat kalmalarını önleyen… onlara daha sağlıklı, daha rahat ve daha uzun yaşama imkânı sağlayan buluşlar.

Mucize ilaçlar

Benim listede en çok ilaçlar ilgimi çekti. Bunlar penisilin, klorpromazin, doğum kontrol hapı ve rehidrasyon sıvısı.

Penisilin ve antibiyotiklere eyvallah. Bunların enfeksiyon hastalıkları ile mücadelede en önemli silahlarımız olduğunu ve bugüne kadar milyonlarca insanın hayatını kurtardığını söylemeye gerek yok sanırım.

İlk şizofreni ilacı olan klorpromazinin keşfi de psikiyatride yeni bir devrin başlangıcı oldu. Onu, psikiyatrinin penisilini olarak adlandıranlar hiç de haksız değiller, çünkü günümüzde leblebi gibi satılan depresyon ve diğer psikiyatri ilaçlarının keşfi klorpromazin sayesinde oldu.

Hayat kurtaran değil tam aksine ‘hayat söndüren’ bir ilaç olan doğum kontrol hapının listede yer almasının ne kadar doğru olduğunun kararını ise size bırakıyorum.

Neticede, klorpromazin de doğum kontrol hapı da elbette değerli ilaçlar ama, aspirin, kortizon, ensülin, heparin, tüberküloz ve kemoterapi… ilaçlarının olmadığı listeye bunlar sanki biraz torpille girmişler gibi geldi bana.
Rehidrasyon sıvısına gelince. Bu bir ilaç değil, ama tam anlamıyla, hayat kurtaran bir sıvı; âb-ı hayat. 1970’lerde mülteci kamplarında denenen bu ‘mucize sıvı’ milyonlarca ishâlli, koleralı insanı ölümden kurtarmıştı. Üstelik yapılması çok kolay ve neredeyse su kadar da ucuz; çünkü rehidrasyon sıvısı biraz tuz, biraz şeker ve temiz sudan oluşuyor.

Sonuçlar 18 Ocak'ta

Doktorlar dışında isteyen herkesin katılma hakkı olan oylama
14 ocak tarihine kadar devam edecek.

bmj.com adresinden ulaşılabilen dergide her buluş için, ona oy vermiş uzmanlar tarafından kaleme alınmış bilgilendirme yazıları da var.

Ben hangi buluşa oy vereyim diye epeyce düşündüm; sonunda immünolojide karar verdim.

18 ocakta açıklanacak sonuçları merakla bekliyorum.

Bu haber 371 defa okundu.