AKP dört ayak üzerine düştü!

29 Aralık 2008 11:41 tsi
Başbakan Erdoğan'ın 'ümmük sıktırmayız' diyerek olumsuz sinyaller gönderdiği IMF, seçimlerde AKP'nin işine nasıl yarayacak? Eser Karakaş yanıtlıyor...

Eser Karakaş / Star

IMF krize karşı ne öneriyor?

Elimde Fransa’nın en ünlü ve en prestijli gazetesi Le Monde’da 24 Aralık 2008 Çarşamba günü yayınlanan IMF baş ekonomisti Olivier Blanchard ile yapılan bir mülakat var.

Fransız olan Prof. Olivier Blanchard aynı zamanda dünyanın en önemli üniversitelerinin başında gelen ABD MIT’te (Massachussets Institute of Technology) iktisat profesörü; yazdığı makroiktisat ders kitapları dünyanın bütün üniversitelerinde okutulan temel makroiktisat kitapları.

IMF baş ekonomisti ve MIT profesörü Blanchard’ın krize yönelik saptama ve reçeteleri hem entelektüel açıdan hem de uygulamada çok önemli olmalı diye düşünüyorum.

Blanchard Le Monde gazetesine verdiği mülakatta analizine iki basit saptama ile giriyor; bu saptamalardan birincisi bütün ülkelerde toplam talebin büyük bir çöküş içinde olduğu, ikincisi ise içine düşülen resesyon/durgunluk ortamının büyük bir faciaya (Blanchard 1929 krizine gönderme yaparak Büyük Bunalım deyimini kullanıyor) dönüşmemesi için çok acil önlemler alınması gerektiğini ifade ediyor.

IMF Kasım ayında 2009 senesinde dünya ekonomisinin yüzde 2.2 büyüyeceğini öngörmüş iken, şimdilerde bu tahminini daha da aşağıya çekmeye hazırlanıyor; 2009’da dünya ekonomisi küçüldükçe de işsizlik büyüyor.

OECD Genel Sekreteri Gurria’nın bir hafta önce yaptığı açıklamaya göre de bugünden 2010’a OECD ülkelerinde on milyon, dünyada ise 25 milyon kişinin daha işsiz kalması bekleniyor.

Le Monde gazetesinin yetkilisi mülakatta IMF baş ekonomisti Olivier Blanchard’a herkesin kafasındaki soruyu yöneltiyor ve IMF’nin her zaman her ülkeye mali disiplin önerirken, şu günlerde bunun tam tersini yaptığını, ülkeleri bütçe açıkları vermeleri konusunda desteklemelerinin, IMF Başkanı, başka bir fransız, Dominique Strauss Kahn’ın hükümetlerden bütçe harcamalarını arttırmalarını istemesinin bir çelişki olup olmadığını soruyor.

IMF baş ekonomisti Blanchard bu soruyu hiç sözü dolaştırmadan cevaplıyor ve bu tutumun bir çelişki olmadığını, ‘farklı koşullarda, farklı reçeteler’ söz konusu olabileceğini söylüyor.

Bu işin türkçesi şudur: Dün dündür, bugün de bugündür; dün istikrar yani bütçe disiplini çok önemli idi, bugün ise toplam talebi arttırmak çok önemli ve yegane ya da en önemli enstrümanımız kamu maliyesi ve bütçe açıkları krizi atlatmak için çok önemliler.

Blanchard’ın bu mülakatını okurken AK Parti hükümetinin çok ama çok şanslı olduğunu düşünüyorum zira seçimlere giden bir iktidar partisinin gerçekleştirmek istediği icraat ile IMF’nin önermelerinin bu kadar denk düşebileceği başka bir konjonktür bulunması adeta imkansız.

IMF baş ekonomisti Blanchard içinden geçtiğimiz çok özel ve olağanüstü kriz ortamının temel belirleyicisinin talebin çöküşü olduğunu, tüketeciler ve firmaların güven endekslerinin hiç bu kadar aşağılarda sürünmediğini, Ekim 2008’den bu yana herkesin harcamalarını kıstığını, bu sürecin önümüzdeki aylarda da devam edeceğini, tam da bu nedenden devlet harcamalarının artırılarak çöken özel harcamaları telafi etmesi gerektiğini ifade ediyor.

Blanchard iki önlem tipinin beraber devreye girmesinin şart olduğunu söylüyor; bunlardan birincisi toplam talebin devlet desteğiyle canlandırılması, ikincisi ise mali (finansal) sistemin kendine gelmesi. Baş ekonomist bugün bütün dünyada bankaların özel kişilere ve şirketlere kredi vermeyi adeta kestiğini, bu problem çözülmeden de krizden çıkmanın olanaksız olduğunu, bu sorunun çözülmesi için de devletin devreye girip bankaların elindeki kuşkulu aktiflerden kurtulmasına yardım etmesi gerekeceğini belirtiyor.

Blanchard’ın kamu harcamalarının arttırılmasına yönelik önerisinde de vergileri kısmak yerine köprü, baraj, okul tipi geleneksel kamu harcamalarına öncelik verilmesi var zira okul, köprü gibi yatırımlar talebi doğrudan etkiliyorlar ama vergi azaltmaları hanehalklarının tasarruflarına dönüşebiliyor ve doğrudan harcama niteliği kazanamıyor.

IMF baş ekonomisti ve MIT profesörü Blanchard gelişmekte olan ülkelerde talep meselesinin daha da önemli olduğunu zira küresel olarak azalacak ihracatın öncelikle bu ülkeleri etkileyeceğini söylüyor.

Blanchard krizden çıkmak için IMF’in küresel üretimin yüzde üçünü de toplam talebi canlandırmak için kullanılması gerektiğini düşündüğünü mülakatta belirtiyor.

Bu kısa gazete yazısında Blanchard’ın görüşlerini özetlemeye çalıştım; IMF baş ekonomistinin söylediklerinde doğrusu geleneksel keynesci öneriler dışında orijinal pek bir görüş yok.

Kanımca krizin kökeni ve reçeteler konusunda daha çok düşünmek ve tartışmak gerekiyor.

Bu haber 576 defa okundu.