Neden 'Türkiye endişelenmeli?'

24 Aralık 2008 15:40 tsi
'Girmesini biliyoruz, çıkmasını bilmiyoruz' diyen ünlü yönetmen bakın ABD'nin 'medeniyet kurtarma' projeleri hakkında neler söyledi...

Recep Yeter / Yeni Şafak

- 'Yalanlar Üstüne' son yıllarda izlediğimiz en iyi filmlerden biri. Fakat Russell Crowe bir sahnede kendisini Irak'taki CIA ajanıyla telefon görüşmesi yaparken gören eşinin 'ne yapıyorsun?' sorusuna 'medeniyetleri kurtarıyorum' cevabını veriyor. ABD medeniyetleri kurtarıyor mu, yok mu ediyor?

Medeniyetleri kurtarma ifadesi kibirli bir adamın ifadesi aslında. Irak'ta ne yaptığımızı bildiğimizi düşünerek Irak'ı patlattık. Irak'ı kurtardığımızı düşündük. Ama gerçekte ne yaptığımızı bilmiyorduk. Buradaki ülkeyi, insanları ve kurumları da anlamadık. Kendimize çok güveniyorduk ve gördüklerinizi biz yarattık. Hep söylendiği gibi ABD yerle bir etme konusunda başarılı ama bir araya getirme konusunda başarılı değil. Her Amerikalı ve dünyadaki herkes bunu anladı.

TÜRKİYE ENDİŞELENMELİ

- ABD'nın güncel Irak politikası hakkında ne düşünüyorsunuz?

Her şeyden önce ben Obama'nın şu sözünü benimsiyorum: "Çıkarken dikkat etmemiz lazım. Çünkü girerken dikkat etmedik." Ancak işgal ne zaman sona erecek? Bu konuda Obama'nın da zihni net değil. Iraklılara işi bırakmak gerekiyor. Artık işgalin bitirilmesi lazım. Iraklılar ülkelerini geri istiyor. Bu ayakkabının fırlatılmasından bunu anlayabilirsiniz. Bu çok açık bir şey. Bu arada Irak bir arada nasıl tutulacak bilmiyorum. Türkiye'nin de bununla ilgili endişelenmesi gerekir. Çünkü Irak bir arada tutulamazsa bunun sıkıntıları Türkiye'yi de rahatsız edecek.

- Irak'ta sizi kızdıran gerçekler neler?

Irak devletinin kurumlarının ortadan kaldırılması. Tahribata uğraması. Irak, 1920 yılında bağımsızlığına kavuştuktan sonra oluşmaya başlayan, Saddam Hüseyin'den önce de var olan kurumlar. Ordu, üniversiteler.. Ordunun dağıtılması ve benzeri politikalar çılgın politikalar. Biz Irak'ta bir vakum yarattık. Tüm kurumları içine çekip eriten bir vakum. Bizim yarattığımız bu vakum, Amerikalıların ülkelerini işgal etmesinden nefret eden ama çok kızan kızgın insanlarla doldu.

ABD'YE YÖNELİK NEFRETİ ANLAMAK GEREKİR

Amerikalıların her şeyden bölgedeki bu kızgınlığı anlaması lazım. Iraklıların tarihini yine Iraklılar yazmalı.. Biz bu tarihi onlar için yazmaya devam edersek insanların ölmelerine neden olacağız ve aynı zamanda gerçeği hiçbir zaman anlamayacağız.

Film 'Yalanlar Üstüne'. Sizce 11 Eylül ve Usame Bin Ladin de birer yalan mı?

Siz yalan olduğunu mu düşünüyorsunuz?

Filmde CIA, hayal mahsülü bir terörist adına İncirlik Üssü'nü bombalatıyor. Bu filmi izleyenler 11 Eylül'ün de bir istihbarat planlaması olduğunu düşünebilir?

(Yüzünde 'acaba'yı andıran biri ifade beliriyor.)

- Belki mi diyorsunuz?

Hayır. Belki demek istemiyorum. Evet, istihbarat servisleri yalan ortamı oluşturuyor. Ama 11 Eylül yalan diyemem. Yalan olması için bir neden yok.

ROMANLAR DAHA GERÇEK

Ölen 1 milyonun acısını anlamak zor

- Filmde terörist saldırılar sonucu ölen Avrupalılar var ama işgalde ölen 1 milyon Iraklı yok. Neden?

Doğru söylüyorsunuz. Fakat film Irak ile ilgili değil. Biraz arka planda geçiyor. Irak'ın arka hikayesinde geçiyor. Doğru söylüyorsunuz evet Irak'ta çok fazla insan acı çekti, öldürüldü. Ülke kana bulandı, hem Saddam zamanında hem de Amerikalılar zamanında.

- Filmde Irak'la ilgili gerçeklerin olduğunu söylüyorsunuz. Bu yüzden sordum "1 milyon Iraklı gerçek değil mi" diye?

Evet gerçek. Tabii ki o kadar insanın çektiği acıyı anlayabilmek de çok zor. Bir kişinin çektiği acıyı anlayabilirsiniz, 10 kişinin acısını da anlayabilirsiniz. Ancak 1 milyon kişinin acısını anlamak kolay değil. Filistin'de bir arkadaşım bana şöyle demişti: "Düşün David, buradaki herkes çocuklarını en az senin çocuğunu sevdiğin kadar seviyor." Hiçbir zaman unutmuyorum bu sözü. Sürekli kendime hatırlatıyorum.

Washington Post bilgiyi yayınlamadan önce hükümete bildirir

- Bir diyalogda 'Büyük bir hiç için çalışıyorsun' deniliyor. Aynı fikirde misiniz?

Ben Saddam'ın Irak'ından mağdurlar buldum ve hikayelerini yazdım. O rejimden kurtulmak hiçbir şey diyemeyiz. Ama hiçbir şeyden daha kötü olan şu. Bunun sonrası. O rejimden sonra yapılanlar. Bu gerçekten de üzücü bir şey. Bir gazeteci olarak gerçekten çok acı verici hikayeler duyduğumu biliyorum. Hafta hafta yazdıklarım ortadan kayboluyordu. Çünkü sürekli yeni hikayeler karşıma çıkıyordu.

- Filmde iyi niyetli unsurlar var ama buna rağmen Amerikalı olarak bakış daha baskın.

Ancak unutmamak lazım ki bu film de subjektif bir bakışı yansıtıyor. Benim kitabımdakiler nihayetinde benim görüşlerim. Herkesi memnun edecek diye bir şey yok. Kendi kitabınızı yazarsınız ben de onu okurum ve ben de onunla ilgili eleştiri yaparım. Herkesi memnun etmek isterseniz gerçek karakterler olmayacaktır.

- Gazeteci sorumluluğu diye bir şey var mıdır? Mesela Bush'a ayakkabı atan gazeteci El Zeydi'yi anlayabiliyor musunuz?

Gazeteci sorumluluğu vardır elbette. Bu da gerçekleri yansıtmak, gerçekleri aktarmaktır. Buradaki sorumluluk kafasına ayakkabıyı değil, gerçekleri atmaktır. Bazı arkadaşlarım romanlarında gerçekleri daha iyi anlattığımı söylüyor.

- Washington Post tüm gerçekleri kamuoyuyla paylaşıyor mu?

Gazetenin eski Yönetim Kurulu Başkanı Katharine Graham tarafından ortaya koyulan bir politikası var: 'Biz muhabirler, köşe yazarları olarak bizim şöyle bir sorumluluğumuz var. Elimizde bir bilgi varsa ve bu bilgi de ulusal güvenliği risk altına sokacaksa o zaman hükümet kurumlarına gidip bunu sorabiliriz. Bu bilginin ne olduğunu onlarla paylaşmalıyız. Daha sonra da yayınlanıp yayınlamaması bizimle ilgili bir şey. Ama bunun yayınlanması insanların ölmesine, ABD'nin dış politikasında çok da ciddi sorunlara yol açabilir' demişti. Biz hükümetin ne diyeceğini dinlemek istiyoruz. Kibirli bir şekilde bunu yayınlarız demek istemiyoruz. Ama başkalarını da dinlemek istiyoruz. Bence bu iyi bir politika.

Bu film para kazanmak için çekildi

- Film uyarlamasında sizce doğru olmayan bir şey var mı?

Aslında bir çok değişiklik söz konusu oldu. Sonuçta 350 sayfalık bir kitabı film yaparken oldukça fazla değişiklikler olacaktır. Ama Ridley Scott hikayeye bağlı kalmaya çalışmış. CIA görevlileri sinemada biraz daha fazla ateş ediyorlar gerçek hayata göre. Yani bir asker gibiler. Ama gerçekte böyle değil. İyi bir aksiyon filmi yapmak için buna da ihtiyaç var. Özet olarak ben filmden memnun kaldım.

- Senaryoya müdahale ettiniz mi?

Filmin senaryosunu yazan William Monahan ülkenin en iyi senaristlerinden biri. Kitap üzerinde çalışırken şurada şunu yaz burada bunu yaz dememem için benim onun etrafında olmamı istemiyordu. O yüzden müdahalem olmadı.

- Kitabınızdaki gerçeklerin bu filmde tümüyle verildiğini düşünüyor musunuz?

Hollywood filmlerinin arasında bu film çok daha fazla doğruluğa ve doğru olmaya yakın bir film. Filmde gerçek insanlar var. Bu insanların yaptıkları hatalar da var. Hepsi de gerçekçi.. Ayrıca bir filmden bahsediyorsak amaç prodüksiyon maliyetini çıkarmak ve para kazanmaktır. Bir de artık ekonomi değişiyor. Ekonominin değişmesiyle birlikle filmlerdeki yanlılıklar azalacak.

Bu haber 685 defa okundu.