0 0 0000

İlk adım Türkiye'den

Dün sabah Avrupa Birliği'nin dönem başkanlığını yapan Finlandiya'dan yayılan bilgiler, Türkiye'nin önerdiği yeni bir Kıbrıs paketinin Komisyonca olumlu karşılandığını söylüyordu. Girişimin Türkiye tarafından doğrulanması üzerine, Kıbrıs ve Türkiye-AB diplomasisi 14-15 Aralık zirvesi öncesinde yeniden hareketlendi.
Kıbrıs paketi Türk Dışişleri tarafından Finlandiya'ya bu hafta içinde sunulmuş, Finlandiya tarafından olumlu bulunarak AB Komisyonu Başkanı Manuel Barosso'ya iletilmişti. Barosso'nun 'Daha fazla ayrıntıya ihtiyaç var' demesine karşın, önerileri yapıcı bulduğunu açıklaması, o anda toplantı halinde bulunan AB üyelerinin Brüksel temsilcilerini (COREPER) de hazırlıksız yakalamıştı. (Nitekim temsilciler sonuç alamadan,
bu sabah yeniden toplanmak üzere dağıldı.)
Dün akşam itibarıyla paket üzerine ortaya çıkan bilgiler şunu gösteriyordu:
1- Türkiye, Gümrük Birliği Ek Protokolü gereği, 'belli başlı' bir limanını Kıbrıs Rum bayraklı gemilere, 'Gümrük Birliği kapsamındaki ticaretle sınırlı olmak üzere' açacaktı. Buna karşılık Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Magosa Limanı da 'koşul' denmeden sıralanan bu koşullarla ve AB mevzuatına uygun olarak ticarete açılacaktı.
Burada önemli bir ayrıntı vardı. Hükümet, hem Ek Protokol imzasına bağlı kalmak adına, hem de Finlandiya'nın iyi niyetli çabalarına bir iyi niyet adımıyla karşılık vermek adına limanı ilk açacak taraf olmayı kabul ediyor. Yani bir Türk limanının (isim verilmese de Mersin olması beklenebilir) Kıbrıs Rum gemilerine açıldıktan sonra Magosa üzerindeki AB ticaret ambargosunun kaldırılması için belli bir süre verilecek. O süre de, karşılık verilmezse Türk limanının yeniden kapatılıp kapatılmayacağı da henüz açık değil. Zaten dün akşam üzeri Finlandiya Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja'nın 'Açıklığa kavuşmasını bekliyoruz' dediği konular arasında bu da var. Açıklık için süre istenmiş değil, ama 11 Aralık'taki AB dışişleri bakanları toplantısına dek çıkması bekleniyor.
2- Türkiye 'belli başlı' bir havaalanını Kıbrıs Rum havayolları uçaklarına açma karşılığında KKTC'nin Ercan Havaalimanı'nın uluslararası uçuşlara açılmasını istiyor. Eşzamanlılık koşulu burada da söz konusu olabilir. Ancak Ankara açısından Ercan'ın uçuşlara açılması konusu, bütün paketin vazgeçilmez koşulu olarak görülüyor.
3- Bu durum bir yıllığına geçerli olacak.
Türkiye bu bir yıl içinde Birleşmiş Milletler gözetiminde, Kıbrıslı Türkler ve Rumların karşılıklı görüşmesi dahil, yeni bir kalıcı çözüm girişimi başlatılmasını ve AB Komisyonu'nun Annan Planı referandumu ardınan 26 Nisan 2004'te yaptığı 'Kıbrıslı Türklere izolasyonun kaldırılması' önerisinin uygulanmasını istiyor.
Son dakikadaki Kıbrıs girişimi, Finlandiya Başbakanı Matti Vanhanen'in 1 Aralık'taki Ankara gezisi ile başlıyor. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Vanhanen'e AB Komisyonu'nun Türkiye dayatmasının haksızlığını ve 24 Ocak 2006 planını açıklıyor. Vanhanen ülkesine döndükten sonra Türkiye'ye yeni bir girişim başlatmak istediğini söyleyince, Dışişleri Bakanlığı da bu önerileri 'geçici öneriler' başlığı altında bir not olarak iletiyor.
Öneriler Kıbrıs Rumları tarafından anında reddedildi. AB üyesi Rumların reddetmesine karşın dönem başkanı Finlandiya ve Komisyon Başkanı Barosso, olumlu bulduklarını açıkladılar. Bu aslında 29 Kasım'daki Komisyon tavsiyelerinin AB bünyesinde dahi hoşnutsuzluğa yol açtığının bir göstergesi. Bir nevi 'Hata yapmışız' itirafı.
Dün bir Avrupa diplomatı bana "Keşke karşılıksız olsa" dedi. Ama bunu derken dahi, böyle bir adımın AK Parti hükümeti ve Başbakan Tayyip Erdoğan için özellikle de cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde bir 'siyasi intihar' olacağının farkındaydı. Başta CHP olmak üzere muhalefet partileri, bu girişimin hükümetin Kıbrıs ve AB politikasının iflası ve Türk Dışişleri'nin düştüğü bir tuzak olduğunu söylemeye başladılar. Yarın daha ağır sözler edilebilir.
Liman ve havaalanı açma önerisinin 'eşzamanlı' olmaması, Avrupalı siyasetçilere, bunun 'tek taraflı' olduğunu, Ek Protokol koşullarının yerine getirilmesi şeklinde yorumlayabilme imkânı veriyor. Herhangi bir sonuç getirmese de, ABD'nin de desteklediği anlaşılan bu girişim ardından Fransa ve Almanya'nın başını çektiği Komisyon tavsiyelerini sertleştirme önerilerinin zemin kaybettiği söylenebilir.

Bu yazı 868 defa okundu.