0 0 0000

Rejimler ve sorunlar benzemezse, çözümler benzeyebilir

Güney Afrika ile Türkiye arasında sorunlar açısından hemen hiç benzerlik yok. ‘Güney Afrika Cumhuriyeti’ adlı ülkenin siyah çoğunluğu, beyaz azınlığı var; ikisine de benzemeyen sarı benizli Asyalıların ülkedeki varlığını da unutmamalıyız. Sadece renkleri farklı değil o ülke insanlarının, dinleri de farklı farklı... Ayrıca beyazlar da aynı kökenden değil; İngiliz kökenlisi yanında Hollanda, Fransa ve Alman kökenliler de çok...

İki ülke arasındaki benzemezlik, tarihi geçmiş bakımından daha da fazla. Hep birilerinin egemenliği altında bulunmuş Güney Afrika; bu yüzden büyük savaşlara sahne olmuş... Savaşlar beyazların hangi kökenlisinin ülkeye egemen olacağı üzerine yapılmış hep; çoğunluğu teşkil eden yerli halka “Sizi kim yönetsin?” diye sormak bile akıllarına gelmemiş, topraklar üzerinde gözü olan beyazların...

Dünyanın en yüz karası rejimlerinden biri çok uzun yıllar Güney Afrika’da hüküm sürdü: Beyazlar ipleri sürekli ellerinde tutabilmeyi ‘renk ayırımcılığı’ (‘apartheid’) ile sağladılar: Siyahlar kendi topraklarında en az hakka sahipti; Asya kökenliler ile melezlerin hakları siyahlardan biraz fazlaydı. Ülkeyi yöneten beyazlar İsviçre düzeyinde bir hayat sürerken, en ağır işleri gördürdükleri siyahlar Somali düzeyinde sürünüyordu.

Akıl alır gibi gelmese de, 1990’lara kadar, aynı ülke içerisinde üç farklı standart uygulandı Güney Afrika’da... İnsan hakları duyarlılığı arttıkça Batılı kitleler vatandaşı oldukları ülkelerin yöneticilerini bu yüz karası duruma daha fazla tahammül edilmemesi için sıkıştırmaya başladı. Batılı ülkelerin uyguladığı kapsamlı boykotlar ile silâhlı mücadeleyi de ihmal etmeyen Afrika Milli Kongresi (ANC) adlı siyahların partisinin şiddet eylemleri rejimi temelinden sarstı.

Ülkenin adını işitmemiş olanlarımız bile Nelson Mandela adını mutlaka duymuştur. Mandela siyahların lideriydi ve verdiği ayrımcılık-karşıtı mücadele yüzünden hayatının büyük bölümünü hapiste  geçirmişti.

Görüyorsunuz, Güney Afrika’yla Türkiye arasında hemen hiç benzerlik bulunmuyor. Ancak yine de görmek isteyen göz, iğrenç ‘apartheid’ rejiminin herkesin eşit oy hakkına sahip olduğu demokratik yönetime yerini bırakması sürecinden sonuçlar çıkarabilir. Öylesine çağdışı bir rejim bile, barışçı bir süreç sonucunda değişip uygar milletler camiası içerisinde yerini alabildi.

Merakımızı yitirdiğimiz, meraklı olanlarımız da bizde yaşananlarla başka ülkeler deneyimlerinin yalnızca kabuğuna bakarak benzerlik bulmaya çalıştıkları için, “Güney Afrika bunu nasıl başardı?” sorusunu soranımız çıkmıyor. Oysa, teröre muhatap bir ülkenin, iğrenç bir rejime sahip olmasına rağmen, normalleşmeyi başarması dikkatimizi çok önce çekmeliydi.

Hiç kuşkunuz olmasın: Güney Afrika’nın yaşadığı süreç bizim için de öğreticidir.

Konunun şimdi aklıma gelmesi, Dışişleri Bakanı Prof. Ahmet Davutoğlu’nun Başbakan Tayyip Erdoğan’la gittiği Somali’den yolunu Güney Afrika’ya çevirmesi sebebiyle... Evsahibi ülkenin yetkilileriyle ikili ilişkileri görüşecekmiş...

Oraya kadar gitmişken geçiş sürecinin nasıl başarıldığını birinci ağızlardan öğrense ne iyi olur.

star



Bu yazı 1,302 defa okundu.