0 0 0000

Yarı başkanlık sistemi bize uyabilir ama...

Cumhurbaşkanı Gül ve Meclis Başkanı Şahin gibi önde gelen siyasi simaların (karşı çıkan) demeçleriyle, "Başkanlık Sistemi" yeniden gündeme geldi.
Bunu tartışırken bir konuyu hep akılda tutmak gerek: Başkanlık sistemi, diktatörlük değildir.
Geçen gün bir kanalda konuşurken laf buraya geldi: Anladık ki spiker arkadaş başkanlık sistemini diktatörlükle ya da despotlukla karıştırıyordu.
Alakası yok! Başkan da modern devletin ve hukukun kurallarıyla sarmalanmış bir yöneticidir.
Çağdaş başkanları, orta ve ilk çağların astığı astık, kestiği kestik, dediği dedik krallarıyla karıştırmamak gerekir.
Bir kişi başkan seçilir... Dört yıl görev yapar... Belki bir kez daha seçime girer... Kazanırsa dört yıl daha koltuğunda oturur... Sekiz yılın sonunda da evine döner.
Bunun nesi diktatörlük?
(Fenerbahçe hariç! Böyle sistem olmaz! Başkanın görev süresinin makul bir biçimde kısıtlanması gerekir. Faraza 10 yıl yeter de artar bile...)

***

Ben "tek adam kültürünün" yaygınlığı nedeniyle, bir tür başkanlık sistemini ilke olarak savunuyordum.
Peki, başkanlık sistemi Türkiye'ye uyar mı? İşte o ayrı bir tartışma.
Bence ABD tipi bir başkanlık sistemi Türkiye'ye uymaz. Çünkü hem siyasi geleneklerimiz, hem de kurumlarımız çok farklı.
Buna karşılık Fransa tipi bir "yarı başkanlık" sistemi olabilir. Ona geçişte de epey sıkıntı çekilir ama başkanlığa geçiş kadar sancılı olmaz.
Ben "teorik açıdan" yarı başkanlık sisteminin olabileceğini düşünüyorum.
Ama yine de en kolayı, en zahmetsizi, en masrafsızı mevcut sistemde oynamalar yapmak olacaktır.
Örneğin cumhurbaşkanının yetkileri çok fazla... Yüksek yargı, hükümetin işlerine fazla karışıyor... Üstelik de yüksek yargının kendisi denetim dışı... Askeriyenin sistem içindeki konumu ise baştan sona problemli...
Pratik açıdan bakarsak: Bizim derinlikli reformlara ihtiyacımız var.
Başkanlık sistemine geçerken harcayacağımız enerjinin çok daha azıyla bu reformları yapabiliriz.

Asıl önemli olan celladın bıçağı!
Dünkü soykırım konulu yazıma gelen mesajlardan sonra bir noktayı açmam gerektiğini düşündüm.
Şöyle demiştim: "Biz genellikle kurbanlara odaklandığımız için, Nazilerin kurduğu vahşet çarkını göz ardı ediyoruz."
Bunu sadece soykırımda yapmıyoruz...
Örneğin 1960 cuntasının emir-komuta mahkemesiyle darağacına gönderdiği Adnan Menderes ve arkadaşları...
"Demokrasi şehidi" diyoruz... Onları anıyoruz... Ne kadar değerli insanlar olduklarından söz ediyoruz... Bu arada da cuntacıları lanetliyoruz...
Halbuki projektörlerimizi sadece kurbanlara değil, canilere doğru da çevirmemiz gerek.
Eğer soykırımların, siyasi cinayetlerin, darbelerin önü alınacaksa... Kurbanları anmak, onlar için gözyaşı dökmek yetmez.

***
Bizim asıl bunu yapanları anlamamız gerekir:
Ne yaptılar? Niye yaptılar? Amaçlarına ulaşmak için hangi yöntemleri kullandılar? Kimlerle ittifak kurdular? Kimleri kandırdılar? Parayı nereden buldular? Ne tür propaganda teknikleri geliştirdiler? Tetikçileri kimlerdi?
Bu tip sorulara odaklanırsak, olaylara bakışımız değişir.
Ancak o zaman... "Prostatlı emekli askerler, bastonlarıyla mı darbe yapacak" dendiğinde birilerinin paçayı kurtarmaya çalıştığını anlarız.
"Savaşta Allah, Allah diye saldıran bir ordu, cami bombalamaz" dendiğinde sorarız: Bu adam niye bizi kandırmaya çalışıyor?
Kurbanın gözyaşından önce, celladın bıçağına bak!

sabah

Bu yazı 1,286 defa okundu.