0 0 0000

Halkoylaması kapıda

Anayasanın şekline, lâfzına ve özüne aykırı bir yasa çıkardığında TBMM, bu hatayı kimin düzelteceğini biliyoruz: Anayasa Mahkemesi... Anayasayı koruma görevi 1961 Anayasası'ndan beri Anayasa Mahkemesi'ne ait; anayasaya aykırılık iddiasına muhatap yasaları şekil ve öz bakımından inceleyip denetleme yetkisi var mahkemenin...

Peki ya Anayasa Mahkemesi korumakla görevli olduğu anayasayı kendisi ihlâl ederse ne olacak?

Sorum havada gibi görünmesin; bir süredir böyle bir 'gerçeklik' ile karşı karşıyayız çünkü: Anayasa Mahkemesi'nin anayasa değişikliklerini yalnızca şekil bakımından inceleyebileceğini, öze/esasa ilişkin denetleme yapamayacağını âmir olduğu halde anayasamız, Anayasa Mahkemesi önüne getirilen anayasa değişikliği davalarında 'esasa ilişkin denetleme' de yapıyor ve karar da veriyor.

Meclis'ten çıkan 12 Eylül'de halkoylamasına sunulacak anayasa değişikliği paketinde yaptığı gibi... 'Esasa girmeye' karşı olduğu bilinen Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, "Evet, esasa ilişkin değerlendirme yaptık" demek zorunda kaldı kararı açıklarken...

Ak Parti sözcülerinin en sert sözcüklerle tepki vermeleri bu yüzden: Anayasa Mahkemesi bu kararıyla Meclis'in anayasayı değiştirme yetkisini kısıtlamış, kendisini yasama organının üstünde konuşlandırmış oluyor...

İhlâlin Anayasa Mahkemesi tarafından yapılabilmesi hukukî açıdan ciddi bir sorun; tam bir 'Et kokmasın diye tuzlarsın, tuz kokarsa ne olacak?' hali bu. Anayasa Mahkemesi'ni kokmayacak tuz haline getirmek lâzım, bunun yolu da yepyeni bir anayasadan geçiyor. Siyasilere düşen görev, mümkün olan en kısa zamanda, bunun yolunu açmaktır.

Kararın özüne bakıldığında, Anayasa Mahkemesi'nin, halkoylamasını sulandıracak kadar hukukun sınırlarını zorlamayı düşünmediği görülüyor. En çok tartışılan iki maddede 'kozmetik' sayılabilecek iki küçük düzeltmeyle yetindi mahkeme: Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) hukukçu olmayanların üyeliğinin önünü kesti; HSYK ile Anayasa Mahkemesi'ne üye veren kurumların yaptığı aday belirleme seçiminde yeni yönteme geçit vermedi, eski usulde ısrar etti.

Gerisi? Gerisine dokunmadı; TBMM'den 330'un üzerinde oyla geçen 26 değişiklik maddesinin 26'sı da 12 Eylül'de halkoylamasına sunulacak. Demokratikleşme ve hukuk devletine dönüşme yolunda atılan en ciddi adımlardan birini teşkil eden 'anayasa değişikliği paketi', halktan da destek alırsa, yürürlüğe girecek.

Şunu itiraf etmemiz gerekiyor: Anayasa, mahkemeye, anayasa değişikliklerini esastan da inceleme ve denetleme yetkisi vermiş olsaydı, açıklanan karar alkışlanmayı hak ederdi; yapılan düzeltmeler Meclis'ten geçen metnin mimarisini bozmuyor çünkü... Paketin iptali için Anayasa Mahkemesi'nin kapısını çalan CHP'liler ile değişikliklerin rejimi tehdit altına düşürdüğü iddiasını seslendirecek kadar gözü dönmüş destekçilerin karardan mutlu olmadığı görülüyor.

'Öze girmemesi gerektiği' mülâhazasını göz ardı edersek, Batı'daki benzerleri gibi bir karar almayı sonunda başarmış görünüyor Anayasa Mahkemesi...

Kişiler ve kurumlar için çok zor kazanılabilen bir şeydir itibar, buna karşılık en kolay ve en çabuk yitirilen de o oluyor. Anayasayla belirlenmiş görev alanı dışına taşabilen, dışarıdan telkinlere açık, siyasete müdahalenin aracı olmaktan çekinmeyen görüntüsü ile, bir süredir, ciddi bir 'imaj' sorunuyla karşı karşıyaydı Anayasa Mahkemesi... Halkoylamasının önünü açan kararı imaj tazelemesi için yetmez elbette; ancak bir yanlış karar daha, kurumu bütünüyle yaralardı.

Anayasa değişikliği paketi halktan da destek alırsa Anayasa Mahkemesi'nin yapısı da değişmiş olacak. Mahkeme bunu değerlendirmiş oldu. Akıllıca bir karar...

yenişafak

Bu yazı 1,201 defa okundu.