0 0 0000

Türk dış politikası liberaldir

Türkiye'nin Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarı altında izlediği dış politika, bütün dünyanın ilgisini çekiyor ve farklı şekillerde yorumlanıyor.

Gerginleşen Türkiye-İsrail ilişkileri üzerine ABD'deki İsrail lobisi Türkiye'ye karşı bir kampanya başlattı. Bu lobinin müfrit sözcülerine göre Ankara "radikal İslamcı" bir politika izlemekte. The Economist dergisine kadar yayılan bir söyleme göre de, Ankara'nın politikası radikal olmasa da "hafiften İslamcı". Başkalarına göre Türk dış politikasına "Yeni-Osmanlıcılık" yön vermekte. Geçenlerde bir Fransız uzman Türkiye'nin "Yeni-Hilafetçi" politika izlediğini ileri sürdü. Yine başkalarına göre Türk dış politikasına, ABD, AB ve İsrail'e duyulan milliyetçi tepkiler yön vermekte. Ben bu analizlerin hiçbirine katılmıyorum. Bana göre, mimarlığını Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun yaptığı Türk dış politikası, her zaman tutarlı olmasa da, esas olarak liberal ilkelerden esinleniyor.

Her şeyden önce AKP hükümeti dış politikada, Avrupa Birliği (AB) üyeliğini temel hedef olarak aldı ve bu yönde çok önemli siyasi ve iktisadi reformlara imza attı. Böylelikle, bizzat AB sözcülerinin ifadesiyle, Türkiye'yi AB'ye yakınlaştırdı. Herkesin malumu olduğu üzere AB, hem ekonomik hem de siyasi anlamda tümüyle liberal bir proje. Türkiye'nin üyelik koşullarını yerine getirmedeki eksiklerinin hükümetin niyetsizliğinden çok, dışarıda AB'den gelen olumsuz sinyal ve engellemelerden, içeride de ulusalcı-milliyetçi, vesayetçi-militarist muhalefetin statükocu direnişinden kaynaklandığı çok açık.

Türkiye ekonomisi hiçbir zaman AKP iktidarı altında olduğu kadar piyasa ağırlıklı ve dış rekabete açık olmadı. Dış politikaya yön veren "komşularla sıfır problem" politikasının bir ayağı anlaşmazlıkları çatışarak-savaşarak değil konuşarak çözmek ise öteki ayağı da ekonomik entegrasyonun derinleştirilmesi. Gerek sorunları diyalog ve diplomasiyle çözmek, gerekse istikrar ve barışı ekonomik karşılıklı bağımlılığın artırılmasında aramak olsun, her ikisi de kesinlikle liberal ilkelerden esinlenen politikalar. Ankara'nın "komşularla sıfır problem" politikasıyla yetinmeyip, ortasında durduğu Balkan, Kafkasya ve Ortadoğu coğrafyasındaki, kendi istikrar ve güvenliğini de tehdit eden anlaşmazlıklara diyalog ve diplomasi yoluyla çözüm bulunmasına aktif katkı yapma çabası da, hiç şüphesiz "askeri çözüm"ü değil "siyasal çözüm"ü savunan liberal yaklaşıma dayanmakta.

AKP hükümetinin liberal ve küreselleşmeci politikaları, Türkiye sivil toplumundan da büyük bir destek görmekte. Türkiyeli işadamları bugün hemen bütün kıtalarda faal. Türkiyeli eğitimciler hemen bütün kıtalarda açtıkları okullar aracılığıyla Türkiye ile bulundukları ülkeler arasında gerek ticari gerekse kültürel ilişkilerin artmasına, karşılıklı anlayışın gelişmesine büyük katkıda bulunuyor.

AKP hükümetinin dış politika inisiyatiflerinin hepsinde başarılı sonuç aldığı elbette söylenemez. Kıbrıs sorunu çözülemedi, ama çözüm için BM'nin ve AB'nin desteklediği Annan Planı'na "hayır" diyen Türk tarafı değildi. Ermenistan ile normalleşme yolunda atılan adımlar henüz sonuç vermedi, ama düne nazaran bugün normalleşmeye çok daha yakınız. Yunanistan ve Suriye ile ikili sorunlar çözülmüş değil, ama bu ülkelerle savaş düşünülemez hale geldi. Belki hepsinden önemli olarak Irak'taki Kürdistan Bölge Yönetimi dahil öteki bütün komşularla ilişkiler iyileşti, karşılıklı ekonomik bağımlılık arttı.

AKP hükümetinin iç ve dış muhalifleri ne derse desin, Türkiye ilerleyen ekonomisi ve demokrasisiyle dış dünyada hiçbir zaman bugün olduğu kadar saygın, itibarlı bir yere sahip olmadı. AKP liderleri, özel hayatlarında hayli dindar, geçmişte İslamcı fikriyattan hayli esinlenmiş kimseler olabilir. Ne var ki bugün izledikleri politikalar İslamcılığın ya da milliyetçiliğin şu veya bu türünden değil, esas olarak liberal fikirlerden esinlenmekte.

Bu yazı 1,229 defa okundu.