0 0 0000

Mahkeme’den döner mi?

ANAYASA değişikliği ikinci turda da Meclis’ten geçerse Anayasa Mahkemesi iptal eder mi?
Bu sualin hazır siyasi cevapları vardır: Destekleyenlere göre Anayasa’ya uygundur, iptal edilmez... Karşı olanlara göre, aykırıdır, Anayasa Mahkemesi iptal edecektir!
Hatta YARSAV daha keskin bir siyasi tavırla “Anayasa’yı ihlal suçu”ndan bile bahsediyor.
Biliyorsunuz, “anayasaya aykırılık” başka şeydir, “anayasayı ihlal” başka şey... Birincisinin yaptırımı o yasanın iptal edilmesidir. İkincisinin yaptırımı ise ağırlaştırılmış müebbet hapistir!
Siyasi görüşler bir kenara, hukuk açısından bakalım...
Amerikalı Prof. Andrew Arato, arkadaşımız Devrim Sevimay’a şunları söyledi:
“Umarım Anayasa Mahkemesi böylesine sözde demokratik bir sürecin önünü tıkar...”
Arato, anayasa değişikliğinin Anayasa’daki değişmez maddelere aykırı olduğunu ileri sürerek şu sonuca varıyor:
“(Mahkeme’nin) gerisini tartışmasına bile gerek yok. Sadece Anayasa’ya aykırı olduğunu söyleyip yeniden görüşülmesini söylebilir..”

Acaba öyle mi?
Evvela “sözde demokratik” deyimi hukuki bir terim değildir, siyasi bir değerlendirmedir.
Arato zaten siyaset bilimciymiş, hukukçu değil.
Hukukçu olmadığı için, Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa’ya aykırı bulacağı bir değişikliği “Anayasa’ya aykırı olduğunu söyleyip yeniden görüşülmesini söyleyebilir..” diyor!
Halbuki sadece bizde değil, “anayasal yargı” sistemi bulunan bütün demokrasilerde anayasa mahkemeleri bir yasanın iptali için dava açıldığında ya “ret” ya da “iptal” kakarı verir!
Üçüncü bir şık yoktur!
Mahkeme bir yasanın “anayasaya aykırı olduğunu söyleyip yeniden görüşülmesini” asla isteyemez!
Öyle bir şey, anayasal yargıya yasama yetkisi vermek olurdu ki, hayal bile edilemez.
Bizim Anayasamız da Anayasa Mahkemesi’nin verebileceği kararları sayarken sadece “ret” ve “iptal”den bahseder. (Md. 149 ve 152)
Arato’nun görüşleri hukuki değildir, siyasidir.

Kuvvetler ayrılığı?
Türkiye’de Sabih Kanadoğlu, Ahmet Necdet Sezer gibi hukukçularla YARSAV ve CHP’nin görüşü, son anayasa değişikliğinin “kuvvetler ayrılığı, demokratik hukuk devleti” ilkelerine aykırı bulunarak “esas”tan inceleneceği ve iptal edileceği yönündedir. Daha önce de yazmıştım. (Milliyet, 27 Mart 2010)
Bu iddiaları hukuk açısından yanlış buluyorum.
Evvela anayasa değişiklikleri sadece şekil açısından incelenir ve Anayasa’nın kendisi “şekil”den neyi kastettiğini tanımlamıştır: oy sayısı, süreler gibi. (Md. 148)
Anayasa değişikliğiyle getirilen hükümlerin Anayasa’ya uygunluğunu inceleyemez! Yüce Mahkeme’nin kendisinin de bu yönde kararları vardır. (K: 2007 /68)

Türban örneği?
Diyeceksiniz ki, türbanla ilgili anayasa değişikliğini Mahkeme iptal etti!
O kararı çok vahim bir hata idi ama Mahkeme kendisinin daha önce yaptığı çok dar “laiklik” tanımlarını gerekçe göstermiştir.
Şimdi ise, Anayasa Mahkemesi’ne Meclis’in üye seçmesini 2003 yılında Mahkeme’nin kendisi istemişti; bunu mu iptal edecek?!
Yetkileri azaltılmış bir Adalet Bakanı’nın HSYK’da “Genel Kurul Başkanı” olmasını, adalet müfettişlerinin bakanlıktan alınıp Kurul’a bağlanması mı iptal edecek?!
Parti kapatma konusunda “hukuka uygunluk” denetimi aynen yargının yetkisinde kalırken, siyasi “yerindelik” denetiminin Meclis’te kurulacak komisyona bırakılmasını mı iptal edecek?!
Hem Mahkeme “şekil” denetimi dışında yetkisizdir; hem değişikliğin “esas”ı Anayasa’ya aykırı değildir. Önergede benim de yanlış bulduğum bazı ‘teknik’ yönler var ama bunlar iptal gerekçesi olamaz. Yüce Mahkeme’nin hukuka bu kadar aykırı davranacağına hiç ihtimal vermiyorum.

Bu yazı 1,044 defa okundu.