En Sıcak Konular

Taha Akyol


Taha Akyol
0 0 0000

Yargı reformu?



BİZİM yargı kültürümüzde öncelikli kavram “yargı bağımsızlığı”dır. “Tarafsızlık” ise yeni yeni konuşuluyor!
1950-2006 arasında adli yıl konuşması yapan Yargıtay başkanları tam 439 defa “bağımsızlık” vurgusu yapmışlar. Ama “tarafsız” ve “yansız” kavramı ise 138’den ibarettir! Ve, bunun 49’u tek başına Sami Selçuk’a aittir!
Sami Selçuk’un 28 Şubat döneminin Yargıtay kararlarını, hele Yargıtay başsavcılarının ‘militan’ işlemlerini nasıl eleştirdiğini biliyoruz; farklı bir hukukçudur.
Bütün devrim geçiren ülkeler gibi bizde de yargı, “koruma kollama” misyonuyla yapılandırılmıştır. 27 Mayıs’ın oluşturduğu “taraflı” yapılanma, kurullar birbirini seçerek devam ettirilsin diye, hep “bağımsızlık” vurgusu yapılmış, “tarafsızlık” kültürü zayıf kalmıştır.
Demokrasinin birçok kavramları gibi, “tarafsızlık” kavramını da son yirmi yılda konuşmaya başladık.
Halbuki Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi şöyledir:
“Herkes; kanunla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız mahkemeden davasının adil bir şekilde ve makul süre içinde görülmesini talep etme hakkına sahiptir.”

Kanadoğlu çizgisi
Fakat bizim yargı sistemimizde geleneksel olarak “YARSAV çizgisi” hâkimdir. Sabih Kanadoğlu’nun birçok görüşünün yargı kararlarında doğrulanmasının sebebi işte bu “çizgi beraberliği”dir. Sayın Kanadoğlu’nun hukuk bilgisinin mesela Prof. Ergun Özbudun’dan yahut Sami Selçuk’tan iyi olması değildir.
Mesele, yorum ve “taraf” meselesidir.
27 Mayıs’ın kurduğu birbirini seçen bağımsız mekanizmalar, yüksek yargıya büyük çoğunlukla “Kanadoğlu çizgisi”nde hukukçular seçmiştir.
Kritik yargı kararlarının büyük tartışmalara yol açması, artık çoğulculaşan ve hukuk ufku da genişleyen Türkiye’de bu çizginin egemenliğini taşımanın çok zorlaştığını gösteriyor. Bu yüzden adalete güven de zedeleniyor.
Aksi görüşün egemenleşmesi de aynı derecede yanlış olur.
İşte, yargı reformunun ilkesini bu noktadan hareketle düşünmek gerekir.

Nasıl bir HSYK?
Çözüm, “taraflara eşit mesafede” bir yapılanma kurmaktır. Bu da ancak, adli ve idari yargıya hiçbir şekilde dokunmadan, idari bir kurul olan HSYK’nın yapısını çağın ölçülerine göre ‘genişletmek’le mümkündür.
Bu “geniş temsil” kavramında yüksek yargı ile Adalet Bakanlığı anlaşmışlardır. Kavga bunun nasıl olacağı konusundadır.
“Geniş temsil”, yani bugünkü ‘birbirini seçme’ (kooptasyon, oligarşi) sistemini artık bırakmak... Bunun yerine, sayısı artacak HSYK üyelerini değişik kaynaklardan seçmek...
Danıştay eski Başkanı Nuri Alan’ın çok doğru bir tespiti var:
“Kurullar, üye sayısı azaldıkça sübjektifleşir, üye sayısı çoğaldıkça objektifleşir.”
HSYK’daki “beş üye” sistemine kim objektif diyebilir? Dünyada örneği var mı?
Hem üye sayısı artmalı, hem kaynak çeşitliliği sağlanmalıdır: HSYK’ya sadece yüksek yargı değil, birinci sınıf hâkimlerle belli ölçüde Cumhurbaşkanı, adalet akademisi, belli vasıftaki avukatlar üye seçmelidir.
Batı’da parlamentolar da üye seçiyor.
Yüksek yargı madem “geniş temsil”e evet diyor, bunun nasıl sağlanacağını da açıklamalıdır. O zaman reform yolu açılabilir.
Ancak geniş tabanlı ve o sayede çeşitli görüşlerin birbirini denetlediği, çok üyeli bir HSYK “tarafsız hakem” güvenini verebilir.
Bugünkü haliyle HSYK “taraf”tır zaten, “tarafsız hakem” değil.

milliyet



Bu yazı 1,006 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 7 Kasım 2011 KCK ve hukuk
    • 30 Temmuz 2011 Afrika kampanyası
    • 29 Temmuz 2011 Stalinist milliyetçilik!
    • 22 Temmuz 2011 AKP’li bakan İnönü’yü övüyor
    • 20 Temmuz 2011 ‘Makas açılıyor’
    • 18 Temmuz 2011 Totalitarizmi eleştirmek
    • 12 Temmuz 2011 Anayasa da böyle yapılır
    • 7 Temmuz 2011 ‘Usta’ kabine
    • 1 Temmuz 2011 CHP Meclis’e
    • 27 Haziran 2011 Anayasa yapmak
    • 7 Haziran 2011 AKP, CHP, MHP uzlaşır mı?
    • 30 Mayıs 2011 Kürt meselesi nereye?
    • 27 Mayıs 2011 Hukuk ve yargı açısından 27 Mayıs
    • 26 Mayıs 2011 Proje savaşı
    • 19 Mayıs 2011 Ergenekon ve PKK
    • 12 Mayıs 2011 Demirel ve CHP
    • 11 Mayıs 2011 MHP
    • 18 Nisan 2011 2023 Vizyonu
    • 2 Nisan 2011 ‘Bizden yana adalet!’
    • 25 Mart 2011 Türkiye’nin rolü?

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    6,009 µs