0 0 0000

Bebek şampuanları, losyonları, pudraları zararlı mı?

Son senelerde hayatımıza giren binlerce kimyasal maddeden biri de fitalat olarak bilinen bileşikler. Bunlar sert plastiğe eklendiklerinde uzun polivinil moleküllerinin birbiri üzerinden kaymalarını sağlayarak o maddenin daha yumuşak olmasını, boya ve kokuların daha uzun süre dayanmalarını sağlıyorlar.

Fitalatlar hepimizin her gün kullandığı sayısız üründe bulunuyor. Meselâ,  yer karoları, streç filmler, boyalar, duş perdeleri, çocuk oyuncakları, tişört baskıları, yapay deri ve tırnak boyaları, saç jölesi, şampuan, oje, deodoran… gibi kozmetikler bunların başlıcaları. Bunlara bazı tıbbi malzemeleri de ekleyebiliriz.

Peki ama, bayram değil seyran değil, bu fitalatlar da nereden çıktı şimdi diye merak edenler için cevabım şu:

Washington Üniversitesi tarafından 2 ile 28 aylık 163 bebek üzerinde yapılan bir araştırmada, bebeklerin tümünün idrarlarında test edilen 9 çeşit fitalattan en az birinin bulunduğu ortaya çıktı. Hatta, bebeklerin yüzde 81’inin idrarlarında yediden fazla fitalat türü olduğu ve banyo ve temizlik ürünlerinin kullanımındaki artışa paralel olarak idrarda bulunan fitalat miktarının da arttığı belirlendi. Araştırmanın bir başka önemli sonucu da,  8 aylıktan daha küçük olan bebeklerin daha duyarlı olduklarının anlaşılması.

Journal of Pediatrics isimli tıp derginin son sayısında yayınlanan araştırmada, bebeklerin idrarındaki bu fitalatların bebek şampuan, pudra, losyon… gibi ürünlerden kaynaklandıkları da ispatlandı. Oysa, bugüne kadar fitalatların deri yoluyla değil, oyuncakların çiğnenmesi veya fitalat ihtiva eden ev tozlarının solunması suretiyle vücudumuza girdikleri düşünülüyordu.

Fitalatların zararı ne?

Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, hayatın erken döneminde maruz kalınan bazı fitalat türlerinin erkek üreme fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyebileceğini gösteriyor. Birçok fitalatın erkeklik hormonu olan testosteronu azalttıkları biliniyor. Ayrıca, fitalatların kızların erken buluğa ermelerine yol açabileceğini gösteren bulgular da var.

Birkaç sene önce İsveç’ de yapılan bir araştırmada evlerindeki tozlarda yüksek miktar da  fitalat bulunan çocuklarda astım, alerjik nezle ve egzama gibi hastalıkların daha fazla görüldüğü ve hastalık belirtilerinin daha şiddetli olduğu belirlenmişti.

Toronto Üniversitesi tarafından yapılan başka bir çalışmada da gebelikleri süresince toluen, fitalat ve formaldehit gibi kimyasalların çok kullanıldığı pedikür salonlarında çalışan kadınların çocuklarında dikkat eksikliği, öğrenme güçlüğü gibi zihinsel sorunların çok fazla görüldüğü ortaya çıkmıştı. O zamandan beri Kanada’ da bu tür salonlarda fitalatlar artık kullanılmıyor; toluen de kademeli olarak azaltılıp o da artık kullanılmayacak.

Fitalatlar yasaklanmalı mı?

Fitalatlar dünyanın birçok ülkesinde çok çeşitli üründe yaygın olarak kullanılıyor. Buna Amerika da dahil. Burada önemli bir nokta da, ürünlerin etiketlerinde fitalatların bulunduğunun bildirilmesinin zorunlu olmaması.

 

Sadece Avrupa Birliği ülkelerinde bu maddenin çocuk oyuncaklarında ve biberonlarında kullanılmasını yasak ve önümüzdeki senden itibaren böyle bir sınırlama Kaliforniya eyaleti için de geçerli olacak.

Gelelim neticeye

Fitalatların insan sağlığı için uzun vadede ne gibi olumsuzluklar yaratacağı henüz çok iyi bilinmiyor. Zararları tam olarak ispatlanmış olmasa da, tabiatta bulunmayan, insan yapısı bu kimyasal maddelerin zararsız olduğunu iddia etmek mümkün değil.

Üstelik, henüz anne sütü emen minicik bir bebeğin kanında, ona tamamen yabancı, gelecekte ne zarar vereceği bilinmeyen bir kimyasal maddenin bulunmasından huzursuzluk duymamak imkânsız.

Sağlık Bakanlığı’ nın bu konuda bir araştırması, düşüncesi var mı, doğrusu merak ediyorum.

 

 

Bu yazı 4,984 defa okundu.