0 0 0000

Kirayı en ucuz ödeme yolu

Neredeyse 40 senedir çalışan 1. düzeyden bir devlet memurunun kızıyım. Eskişehir’de kendi evimize nihayet sahip olduğumuz yıllarda, daha sonra Başbakanlık koltuğuna oturacak olan Tansu Çiller herkese iki anahtar vaadinde bulunduğunda babam tebessüm ederek “biz 20 senede ancak bir anahtar sahibi olduk, bilseydik boşuna bu kadar sıkıntıya girmezdik,” demişti… 90’lı yılların başından bu yana ailem oturduğu evin geçici sahibidir, malum “mal sahibi mülk sahibi, hani bunun ilk sahibi”.

Ev sahibi olmak o kadar önemlidir ki bizim memleketimizde herkes kiracı olmaktan biran önce kurtulmak ister. Ebeveynlerimizin dün tek bir memur maaşıyla yaptığını, bugün bizler çok daha fazlası elimize geçse de onların maddi ve manevi desteği olmadan başaramayız. Ev sahibi olacağız diye başvurduğumuz “Mortgage” gibi büyülü kelimeler nihayetinde dünyayı sarstığında, tek kendimizi değil herkesi bu enkazın altında bırakırız.

2006 yılı verilerine göre Türkiye’de uygunsuz yapılaşma dâhil ev sahipliği oranı %60 seviyesinde yani %40’mız kira ödüyoruz. Diğer bir veriye göre de Türkiye’de yaklaşık 13 milyon kiracı var. Bu verilerin ne kadar sağlıklı olduğu tartışılır çünkü kontratsız ev sahibi-kiracı ilişkisi mevcut. Bu ilişki en çok devleti ilgilendirdiği için kiraların elden ödenmesinin önü kesildi. Artık 500 TL ve üzerindeki meblağlarda kiracılar banka veya posta işletmesi kanalıyla ev sahiplerine ödeme yapacaklar.

Yeni uygulama ile ilgili akla gelen ilk endişe havale masrafları oldu. Doğal olarak bir bankaya gidip bir başkasının hesabına para yatırmak, ister eft ister havale olsun ciddi bir mali külfet. Bunu internet bankacılığı kullanarak yaparsanız birkaç banka dışında yine az veya çok yine para ödemek zorunda kalıyorsunuz.

Önce bankalar bu kira ödemelerinden para almayacaklarını söylemeye başladılar teker teker. Ama kira ödemek için o bankada hesabınız olmak zorunda, tabii ev sahibinizin de. Çünkü para almayacaklarını söyleyenler, “havale” ücreti almayacaklarını söylüyorlar, kimse eft’den bahsetmiyor. Kaldı ki bunun için hesap açtırdığınızda çok kıymetli bankalarımız zaten sizlerden “hesap işletim ücreti” başlığı altında yeterli miktarda havadan para kazanmış olacaklar. Yani her bir hesap onlar için bir kazanç kapısı. Bir an kuzu postuna bürünmüş kurt söylemi gibi geldi bana bunlar. Hadi bir güzellik yapıp ve hesap işletim ücreti de almayacaklarını söylesinler.

Tüketici derneklerinin ve medya mensuplarının bu konuya parmak basmaları ile bankaların bu açıklamalarının ardından Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Türkiye Bankalar Birliği'nden 'kiralardan havale ücreti almayın' talebinde bulundu. Ancak bankalar bu talebe Rekabet Kurumu'nun olumlu yaklaşmaması sebebiyle sıcak bakmadı. Bankalar Birliği yetkilileri Unakıtan'a tüm bankalar için böyle bir karar alınmasının Rekabet Kurumu'na takılabileceğini iletti.

Kiracı ev sahibi arasında bir sorun olduğunda, kiracı kirayı ödediğine ilişkin iddiasını ispatla yükümlü. Bu sebeple bu uygulama olumlu. Kayıt dışının kayıt altına alınması sebebiyle de ayrı bir önem taşıyor. Öyleyse bunun kiracı için en kolay yolunun bulunması gerekiyor. Burada devreye PTT giriyor.

PTT 500 ila bin TL arasındaki havalelerden 10 TL ücret alıyor. Bu da yılda 120 TL eder ki bu da bir para. Daha ekonomik olacak tek yol ise ev sahiplerinin gidip bir PTT’ye posta çeki hesabı açtırmaları. Herhangi bir ev sahibi posta çeki hesabı açtırırsa bu hesaba kiracının para yatırması durumunda alınacak ücret sadece 1 TL.

Posta çeki nedir?

Bir hesap sahibi tarafından, bir miktar paranın hesabına borç kaydı suretiyle, kendisine veya üçüncü bir şâhısa ödenmesi ya da üçüncü şahsın hesabına alacak kaydedilmesi hususunda, PTTBANK İşlem Müdürlüğüne verilen yazılı emre, posta çeki deniliyor. Bu hesabı açtırırken güven akçesi adı altında 5 TL para alınıyor sizden, hesabı kapattığınızda geri verilmek üzere.

Bu posta çeki hesabı aslında çok da kullanışlı. Örneğin tüm PTT merkezlerinden ücretsiz olarak çek hesabınızdaki paranızı çekebiliyor veya hesabınıza para yatırabiliyorsunuz. Periyodik Ödeme işlemi ile Çek Hesap Numarası bulunmayan kişilere (Büyük Mağazalar, Kira, Aidat v.b.) ait borçlarınızı PTTBank işlem Müdürlüğüne vereceğiniz talimat ile belirttiğiniz tarihte ödeyebiliyorsunuz. Üstelik posta çeki hesabına sahip olanlar arasında para ödemeleri hesaplar arasındaki aktarmalarla ücretsiz gerçekleşebiliyor. Emlak verginizi veya Türk Telekoma ait Haberleşme Faturalarınızı ödeyebiliyorsunuz. Kısacası posta çeki hesabı ev sahibi veya kiracı için hiçbir ek külfet yaratmayan sağlıklı bir uygulama üstelik Türkiye’nin her köşesinde erişilmesi en kolay kurum.

Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri, "Kiraların kayıt altına alınmasını önemsiyoruz. Gerekirse sokak sokak evleri tek tek dolaşıp, doğru beyanda bulunulup bulunulmadığını tespit edeceğiz" dese de bize pek inandırıcı gelmiyor ama bu konuda onlardan çok hatta uygulamadığı takdirde cezayı ödemek zorunda kalacak ev sahiplerinden çok kiracılara güveniyorum. Çünkü bu uygulama ev sahibinden çok onların güvencesi. Dedim ya kirayı ödediğine dair ispatı onlar yapmak zorunda. Hazır bunu tekrar etmişken bir önemli hatırlatma daha yapayım, ister banka ister PTT aracılığıyla gerçekleştirin ama ne olursa olsun bu ödemenizin açıklamasını net bir şekilde yazın: “Kasım ayı kira bedeli” gibi. Allah göstermesin ama oldur da mahkemelik falan olursanız ev sahibiniz “ya ben ona borç vermiştim de onu ödediydi” demesin.

Bu uygulama beni memnun etti, hele hele maaşları da kapsaması çok daha hoş. Dilerim sokak sokak evleri tek tek dolaşacak yetkililer işyerlerini de aynı şekilde dolaşırlar… Öyle olsa ne hoş olurdu değil mi?

Bu yazı 3,846 defa okundu.