0 0 0000

Livni ile barış olur mu?

İSRAİL Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’nin iktidardaki Kadima Partisi’nin yeni başkanı olarak seçilmesi, Ortadoğu’da barış olasılıklarını nasıl etkiler?

Bu sorunun yanıtı, her şeyden önce Livni’nin başbakan olup olmayacağına ve ne gibi bir hükümet kuracağına bağlı.

50 yaşındaki kadın politikacı, Başbakan Ehud Olmert’in bıraktığı parti başkanlığına gelmekle, ilk siyasal zaferini kazandı. Parti içindeki rakibi olan eski Genelkurmay Başkanı Gen. Şaul Mofez’i az farkla da olsa yenebilmiş olması, bir başarı.

Ama Livni’nin zor işi asıl şimdi başlıyor. Cumhurbaşkanı Şimon Peres hükümeti kurma görevini kendisine verecek. Bu, iki buçuk yıldan beri Olmert’in başında bulunduğu koalisyon hükümetini sil baştan kurması demek.

İsrail Meclisi Knesset’te temsil edilen irili ufaklı ve karşıt eğilimli pek çok parti arasında, ortak politikalar üzerinde uyum sağlayacak birkaçını seçip hükümet kurmak hiç de kolay değil. Bu yüzden koalisyonlar çoğu zaman pamuk ipliğine bağlı kalıyor.

Bayan “Temiz”!

Livni’nin liderliğini devraldığı Kadima, şu sırada güçlü değil. Bu merkez parti son zamanlarda (özellikle Lübnan harekâtı fiyaskosundan ve Olmert’in yolsuzlukla suçlanmasından sonra) epey destek yitirdi. Buna karşılık sağcı Likud’un ve başındaki Binyamin Netanyahu’nun popülaritesi giderek artıyor.

Livni dinamik, hırslı ve pragmatik bir politikacı olarak tanınıyor. Bir de, dürüst. Bu (hele Olmert’ten sonra) o kadar önemsenen bir nitelik ki halk kendisine “Bayan Temiz” adını takmış!

Ama bu nitelikler, giriştiği yeni siyasal serüvende başarılı olmasını garantilemez. Çoğu analist, “Bayan Temiz”in aynı zamanda siyasi deneyimden yoksun olduğuna işaret ediyorlar ve bu yüzden “siyasi kurtlar”ın cirit attığı bir ortamda Tzipi Livni’nin hükümet kurmakta ve hele hükümet etmekte çok zorlanacağını belirtiyor...

Livni’nin hükümeti kurması için 42 gün süresi var. Bu işi Likud ile yapamayacağına göre, yanına merkez-sol ve sağcı-dinci partileri alması gerekecek. Ama bakalım Livni, kendi programı üzerinde, bu farklı ve çelişkili eğilimli partilerle anlaşabilecek mi? Kâğıt üstünde anlaşsa da, belirlediği politikaları yaşama geçirebilecek mi?

Eğer Livni verilen süre içinde hükümeti kurmazsa, İsrail’in 90 gün içinde erken seçime gitmesi gerekecek. Kamuoyu araştırmaları şimdiden Likud’un önde gittiğini gösteriyor.

Her halükârda, yeni hükümet kuruluncaya kadar veya kurulmadığı takdirde martta yapılması kaçınılmaz hale gelecek olan erken seçimlere dek, Ehud Olmert başbakan olarak kalabilir. Bu da İsrail’de daha uzunca bir süre siyasi belirsizliğin hüküm süreceği anlamına gelir...

Herkesin yararına

Baştaki soruya dönersek, böyle bir belirsizlik ortamında, barış yönünde ciddi bir hareket (veya hareketlenme) beklemek hayal olur.

Livni Filistin ile barıştan yana. Olmert gibi “iki devlet” prensibini de benimsiyor. Suriye ile müzakerelere de (daha ihtiyatlı da olsa) taraftar. Mofaz öyle değil. Rakibi Netanyahu ise hiç değil...

Eğer Livni başbakan olursa ve uyumlu bir koalisyon kurabilirse, ve de yeni hükümet barış politikasını benimserse, gerek Filistin ile başlamış olan müzakere süreci, gerekse Suriye ile Türkiye’nin aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmeler, sürdürülebilir ve hatta geliştirilebilir...

Bu bakımdan Livni’nin, parti başkanlığı mücadelesini kazanmasının ardından, bundan sonraki raundlarda da aynı başarıyı göstermesi çok önemli. Sadece kendi ülkesi için değil, bölgenin barış ve huzuru için de...

milliyet

Bu yazı 1,053 defa okundu.