0 0 0000

Obama’nın korkusu

Eğer ABD Başkanlık seçimi için diğer ülke vatandaşlarının da oy kullanması mümkün olsa, herhalde Demokrat aday Barack Obama ezici bir üstünlükle yarışı kazanırdı. Nedeni, Obama’nın George Bush yönetimini sevmeyen dünyanın gözünde, Bush’un panzehiri gibi görülüyor olması. Bundan çok değil kırk yıl öncesine dek resmen ırk ayrımının mevcut olduğu ABD’nin ilk Afrika kökenli başkanı olma çabası bile insanlar için değişim işareti.
Ama kasım başında oy kullanacak olanlar Amerikan halkı. Acaba onlar seçim sloganını ‘değişim’ olarak belirleyen Obama’yı seçecekler mi?
Anketlere ve medyaya bakıp ‘evet’ demek yanıltıcı olabilir.
Cumhuriyetçi Parti’nin Vietnam Savaşı gazisi, eski tüfek adayı John McCain’in ve Bush’un devamcısı olacak görünen Cumhuriyetçi yönetim pek yarıştan kopmuş görünmüyor.
Bush’un son anda İran’a yapacağı bir ‘seçim’ müdahalesiyle McCain’e sürpriz destek vereceği iddiaları bir yana, aslında anketler dahi Obama ve McCain oyları arasındaki farkın kapanmakta olduğunu gösteriyor.
Obama, Demokratların adayı olmayı kesinleştirdiği yaz başında anketlere göre seçmenin yüzde 51 desteğine sahipti ve o noktada McCain’in desteği yüzde 36 görünüyordu.
Önseçimler sırasında daha halkçı ve barışsever bir çizgi izleyerek Demokrat Parti’nin ruhuna hitap etmeye çalışan Obama, McCain’le karşı karşıya kalınca daha merkezde siyaset izlemeye başlayınca, oyları da düşmeye başladı. McCain doğrusu açık sözlü bir politikacı. (Örneğin,  McCain şimdiye dek başkanlık yarışında açıktan açığa ‘Ermeni soykırım tasarısını imzalamayacağını’ ilan eden ilk Amerikalı siyasetçi oldu.) Bu siyasetini Irak ve İran konusunda da gösterdi. ABD askerlerinin Irak’tan işleri bitirmeden çekilmeyeceğini ve İran’ın nükleer programına karşı taviz verilmemesi gerektiğini söyledi.
Önseçimlerde Irak’tan çekilme, İran’la diyalog yanlısı olduğunu söyleyen Obama, adaylığı kesinleşince Irak’a gidip askeri başarıları övdü, İsrail’e gidip İran’a çaktı, Almanya’ya gidip, McCain’in deyişiyle bir popstar gibi sahne aldı. Ama dediğimiz gibi, oyları Alman halkı değil, Amerikan halkı kullanacak.
Haziranda duraklayıp gerilemeye başlayan Obama desteği, Gallup anketine göre geçtiğimiz hafta McCain’in yüzde 44’lük desteğinin yalnızca iki puan üzerinde, yüzde 46’ya indi.

Bradley etkisi
Ancak Amerikalı siyaset yorumcuları bu anketlerin de yalan söyleyebileceğini, daha doğrusu seçmenlerin anketörlere yalan söylemiş olabileceğine dikkat çekiyorlar. Yani Obama’ya oy vereceğini söyleyenlerin bir kısmı yalan söylüyor ve dolayısıyla Obama’ya destek anketlerde görünenin altında olabilir.
Buna Amerikan siyasetinde ‘Bradley Etkisi’ deniyor.
Deyim, siyahî politikacı Tom Bradley’in 1982 yılında Kaliforniya eyalet valiliği seçimlerini kaybedişinden alıyor. Yirmi yıl boyunca Los Angeles Belediye Başkanlığı’nı yürüten başarılı Demokrat siyasetçi, yapılan bütün anketlerde Cumhuriyetçi aday George Deukmajien’in önünde görünüyordu. Ama seçimin ertesi sabahı ‘beklendiği gibi Bradley’ manşetiyle çıkan San Francisco Chronicle gazetesi fena yanılmıştı. Çünkü seçimi 50 bin oy farkla (An-
tepli anne ve Erzurumlu babanın oğlu olan Ermeni asıllı ama) beyaz aday Dökmeciyan kazanmıştı.
Bazı beyaz seçmenlerin, anketörlere siyahî bir adaya oy vermeyeceklerini söylemekten hicap duydukları için, siyaseten düzgün görünmek adına yalan söyledikleri sonucuna varıldı.
Obama’nın şubat ayında Kaliforniya önseçimlerinde, anketlerde Hillary Clinton’un
13 puan önünde çıkarken, oylamada 10 puan gerisinde kalmasını da aynı nedene bağlayanlar var.
Obama’cılar ABD’nin bunları artık aştığını ve seçmenlerin Demokrat adayın ülkenin ilk siyahî başkanı olacağını söylüyorlar. Keza McCain’ciler de Obama’nın kaybetmesi halinde bunun rengine değil siyasi nedenlere bağlı olacağını söylüyorlar. Muhtemel zaferlerine bu gölgenin düşmesini istemiyorlar. Bir de örnek veriyorlar: Cumhuriyetçi Parti daha önce Colin Powell’a başkan adaylığı teklif etmiş, ancak bir önseçimi kazanmasına rağmen, Powell yarıştan çekilmişti. Oysa Powell’ın daha önce 1996’da Demokrat Parti’nin teklifini de aynı nedenle, Bradley Etkisi’nden çekindiği için reddettiği zamanında yazılıp çizilmiş.
Belki Obama’cılar da, McCain’ciler de haklı. Dedikleri çıkarsa, bu bir yönüyle ABD beyaz seçmeninin ırk ayrımı unsurunu genetik hafızasından ne kadar attığını da göstermiş olacak.

Radikal

Bu yazı 1,129 defa okundu.