0 0 0000

Kosova krizinde yeni perde

Amerika ve Avrupa, baştan bu yana Kosova'nın bağımsızlığına şiddetle karşı çıkan Rusya'nın, yapılacak müzakereler sonucunda zaman içinde bu tavrından vazgeçeceği varsayımı ile hareket etmiş, yaklaşık bir yıldır bütün diplomatik hesapları bu varsayıma dayandırmışlardı.

Bu varsayım ya da bu temelsiz beklentinin ne kadar anlamsız ve safiyane olduğunu anlamak için ne yazık ki bir yılın boşu boşuna geçmesi gerekiyormuş. Öyle de oldu ve Rusya, bu köşede defalarca yazdığımız gibi hareket ederek Kosova'nın bağımsızlığının yolunu açacak BM Güvenlik Konseyi kararını geçen cuma günü engelledi ve bağımsızlığın Konsey kararı ile asla mümkün olamayacağını bütün dünyaya gösterdi.

Bu durumu dünyaya açıklayan BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı Fransa Temsilcisi Jean Marc de la Sabliere'ye göre Kosova'nın bağımsızlığının yolunu açması öngörülen kararın alınması mümkün olmadığı için konu askıya alınmış bulunuluyor ve söz konusu karar tasarısının bir kere daha Güvenlik Konseyi'ne gelip gelmeyeceği de bilinmiyor.

Bu durumda, bağımsızlık konusu Rusya'nın kararlı veto tehdidi sonucu artık Güvenlik Konseyi'nin dışına taşınmış bulunuyor. Nitekim Sabliere, konunun bundan sonra Temas Grubu tarafından ele alınacağını söylüyor.

Temas Grubu denen grup malum Amerika, İngiltere, İtalya, Almanya, Fransa ve Rusya'dan meydana gelen altılı grup. Haberlere göre, bu grup, önümüzdeki çarşamba günü Viyana'da bir araya gelerek Kosova'nın bağımsızlık konusunu ele alacak ve herkesin kabul edebileceği bir formülü bulmaya çalışacak. Konunun Temas Grubu'na havale edilmesinin en önemli sebebi de bu grupta alınacak kararlarda hiçbir ülkenin veto hakkına sahip olmaması elbette. Amerika ve Avrupa, bu yolla Rus vetosunu devre dışı bırakarak bağımsızlığın yolunu bu defa Temas Grubu yoluyla açmayı planlıyorlar.

Rusya, Temas Grubu görüşmelerinde nasıl davranacak, önceden söylemesi zor; ama bize göre bugüne kadar vazgeçmediği tavrını yine ısrarla ve kararlılıkla sürdürecek. Bunun dışında bir tavrı benimsemesi hemen hemen ihtimal dışı; bunu da Rusya'yı az-çok bilen birisi olarak söylüyoruz.

'Rusya, Kosova'nın bağımsızlığına niye karşı çıkıyor?' diye sorarsanız, bunun pek çok sebebi var. Geleneksel Slav dayanışmasından Balkanlar'da yeniden nüfuz ve ağırlık kazanma hesaplarına, Amerika ve Avrupa karşısında Rusya'nın da büyük güç olduğunu gösterme arzusundan kendi içindeki ayrılıkçı akımlardan duyduğu endişelere kadar iç içe geçmiş birçok sebep söz konusu...

Ayrıca, bunlara ilaveten Rusya Güvenlik Konseyi kararıyla herhangi bir ülkenin toprak bütünlüğünün bozulmasına da emsal teşkil edeceği, bunun başka ülkelerin parçalanmasına yol açacağı gerekçesiyle milletlerarası hukuk bakımından da karşı çıkıyor ve bu konuda taraftar da buluyor.

Rusya'nın Kosova konusundaki değişmeyecek tavrı böyle olduğuna göre, bundan sonra ne olacak? Herhalde Temas Grubu, bir süre daha konuyla ilgilenecek, Rusya'yı ikna etmeye çalışacak. Bu ne kadar sürer bilmiyoruz; ama Kosova'nın bağımsızlığının bu yılın sonuna kadar mutlaka çözülmesi gerektiğine inanıyoruz; zira Kosovalıların sabrının tükenmekte olduğu aşikâr. Zaten Kosovalı yetkililer de bugünden kasım sonlarına doğru kendi başlarına bağımsızlıklarını ilan edip yollarına devam edeceklerini söylüyorlar.

Bu olduğu takdirde Kosova'nın tanınması meselesi ortaya çıkacak elbette. Bu durumda Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinin bağımsızlığı tanımaları halinde Kosova hukuken olmasa bile fiilen ya da de facto bağımsız bir devlet olarak sahneye çıkacak. Bu bağımsızlığı kimileri tanıyacak, kimileri tanımayacak. Muhtemelen aynı şey mesela Abhazya ya da Transdinyester için de söz konusu olabilecek.

Kosova konusu milletlerarası sistemde beklenmeyen değişikliklere yol açabilecek kadar önemli bir konu kısacası...

zaman

Bu yazı 874 defa okundu.