0 0 0000

İran’da günün tiyatrosu... Fayda ve zararları

Bu tiyatro biraz daha devam ederse petrol fiyatları bu anormal seviyeleri bir süre daha sürdürür. Petrol üreticilerine milyarlarca dolar kazandırır.
İran’da yeni bir ‘tiyatro’ oynanıyor. Baş aktörleri İran yönetimi ve İngiltere. Figüran olarak da İngiliz askerleri var. Bunların başında bir bayan asker geliyor.
Tiyatro deyip de geçmeyin... Petrol üreticilerine iyi para kazandıran ve İran yönetiminin arayıp da bulmadığı bir propagandayı sağlayan bir olay sözkonusu. (Bu arada bizim dışişleri de bu pastadan bir dilim kapıyor. Arabulucu rolünde... ‘Good guy’ oluyor.)
Esas odaklandığımız noktanın piyasalar olduğunu unutmamak kaydıyla bu tiyatroya biraz daha yakından bakalım.

İran karasuları

23 Mart’ta 15 İngiliz askeri İran tarafından körfezde tutuklandı. İran yönetimine göre bu askerler İran karasularını ihlal eden bir gemideydi ve tutuklanmaları da normaldi. (Yabancı bir ülkenin işgal gücüsünüz. Komşu ülkenin karasularını ihlal ediyorsunuz. Objektif olarak bakıldığında ortada bir soru işareti olduğu doğru.)
İran bu durumda İngiltere’den bu durumu kabullenip özür dilemesini istiyor.
Öte yandan İngiltere farklı bir durumdan söz ediyor. İngiliz hükümetine göre sözkonusu gemi İran karasularını ihlal etmiş değil. Tutuklama geçersiz. Askerlerin serbest bırakılmasını talep ediyor.
Olay karşılıklı propaganda savaşı ile büyüyor. İşin içine Birleşmiş Milletler vs giriyor.
Örneğin, askerler arasında bir bayan var. İran televizyonuna çıkıyor İran’ın haklı olduğunu vs söyleyip İngiltere’nin artık askerlerini Irak’tan çekmesi gerektiğini belirtiyor. Dün bu satırları yazarken bir ikinci İngiliz askeri İran televizyonuna çıkıyor ve İran tezinin doğruluğuna işaret eden sözler ediyor.
Televizyon...
Birleşmiş Milletler...
Ve diplomatik atraksiyonlar.
Tiyatro bu şekilde devam edip gidiyor.

Faydaları

İran ilişkileri esasta akılcı bir şekilde yürüten bir devlete sahip. Tiyatro diyoruz ama olan bitenlerin arkasında da bir mantık aranması gerekiyor. Mesele sadece popülist bir harekete pek benzemiyor.
Böyle bir olayın İran açısından faydaları ne?
Fazla uzağa gitmeye gerek yok. Petrol fiyatlarına bakın. Amerikan ekonomisindeki subprime olayı nedeniyle ABD’nin resesyona girmesi olasılığı artmıştı. Bu bütün oyuncuları korkutan bir şey. Ya Amerikalı tüketici harcamalarını kısarsa?.. Piyasaların hali duman. Özellikle de petrol piyasasının.
Böyle durumlarda spekülatif içgüdüler azalıyor ve petrol piyasası da bundan olumsuz etkileniyor.
Nitekim bu olaydan önce petrol fiyatları 60-62 dolar aralığındaydı ama bu seviye pek sağlam gibi de görünmüyordu. Amerika’da bir durgunluk başlasın... Petrol fiyatlarının 50 doların altını görmesi fazla zaman almayacaktı.
Ama onun yerine tiyatro başladı...
Ve petrol fiyatları bugün 66 dolarda!
Şimdi İran yönetimi bu uygulamayı tırmandırarak sürdürsün, televizyonlara her gün bir iki asker çıksın. Bunlar İngiltere’deki anne babalarına mektuplar yazıp İngiliz hükümetini eleştirsin. Anne babalar İngiltere’de hükümete baskı yapsın...
Dünya gazetelerinde... İnternette manşetler büyüsün.
Petrol fiyatları bu anormal seviyeleri bir süre daha sürdürür. Petrol üreticilerine milyarlarca dolar kazandırır.

Sonuç

Bir de şu var.
Bu çeşit sınır ihlalleri doğru olsa bile genelde herhangi bir krize yol açmıyor. İki devlet bu işi dışişleri bakanlıkları aracılığıyla sessiz bir şekilde çözümlüyor.
Bu sefer olay bir tiyatroya dönüştü.
Doğru veya yanlış... Ama sözkonusu askerlerin de bölge dışından binlerce kilometre uzakta kendileri ile ilgisiz ülkelerin topraklarında bir yabancı güç olarak bulunduğu da bir diğer gerçek. 

Star

Bu yazı 694 defa okundu.