0 0 0000

Kara Şahin'in intikamından da öte...

Tuhaf olan ne biliyor musunuz? Bush yönetimi, Afganistan ve Irak'ın ardından bu kez kara kıta Afrika'da Müslüman dünyaya karşı üçüncü bir cephe açıyor. Yaygın medya ise bu olayı 'birkaç Kaideci avı' olarak sunabiliyor. Oysa neresinden bakarsanız bakın, petrol tankeri trafiğinin en yoğun olduğu Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ne çıkan geçidin başını tutmuş Somali'de son yaşananlar, Ortadoğu'dan Çin'e uzanan coğrafyadaki güç dengelerini belirleyecek nitelikte.
Afrika Boynuzu ülkesi Somali'yi şu meşhur Hollywood yapımı 'Kara Şahin Düştü' filmiyle anımsarız. Hani 'iyiliksever' Amerikalı deniz piyadelerinin kuraklık ve kıtlık yüzünden sersefil halka yiyecek dağıtımını güvenceye almak için gittikleri rivayet edilen memleket... Bu vesileyle 1990'larda birkaç kırık kelam edilmiştir. Baba Bush'un başkanlığı nihayete ermeden son emirlerinden biri olan BM Barış Gücü şemsiyesindeki 'Umudu Tesis Operasyonu'nun pazarlanmasına atfen... Ya da kendini başkan ilan etmiş acımasız aşiret ağası general Aidit için satırlar aşkedilmiştir. Malum, 'Kara Şahin' avlayan Aidit'in adamlarıydı. Hoş o vakitler Amerikan ordusu, gıda yardımını filan bırakıp Aidit'in peşine düşmüştü lakin, şimdi Aidit'in Amerikan vatandaşlığı kazanıp deniz piyadesi bile olmuş oğlu, Bush yönetiminin savaş ağalarına kurdurduğu 'geçici hükümetin' bakanlarından biri olarak, ABD'yi anavatanını işgale çağırıyor. Biz hikâyedeki tuhaflıklara takılmayalım, Afrika Boynuzu'nda nüfusunun ancak yarısı Hıristiyan olan Etiyopya, Müslüman Eritre, Somali, Sudan, Kenya ve Cibuti'yi de kapsayacak bir savaşı olası kılan olayları anlamaya çalışalım.
Biraz muz biraz tahıl biraz kahve üreten ekonomisi neredeyse ilkel tarıma dayalı bu yoksul memleketin haritasını çizenler aslında İtalyan ve Britanyalı sömürge güçleri. Yani kuzeydeki Etiyopya'ya bağlı Ogaden bölgesiyle güneydeki Kenya'da yaşayan etnik Somalilileri saymayacaksınız! Sömürge dönemi sonrası belirsizliğe noktayı koyan, 1969'da ülkedeki altı temel aşiretin desteğiyle Muhammed Siad Barre'nin askeri dikta rejimi oluyor. Soğuk Savaş koşullarında önce sırtını Moskova'ya dayayıp, Marksizm ve Maoculuğa bir tutam Kuran ve hatta Mussolinicilik ekleyen Barre, Güney Yemen ve Etiyopya'daki komünist darbeler sonrası, Sovyetler kendisini kenara atınca, ABD'nin koluna kapitalist olarak giriveriyor. Keşfedilen petrol yatakları o vakitler Amerikan şirketlerine vaat ediliyor. Barre aşiret dengelerini manipüle etmeye dayalı politikalarla Somali'yi 1990'lara kadar bir devlet görüntüsü altında tutabiliyor. Lakin Soğuk Savaş'ın sonuyla dış desteğini yitirmekle kalmayıp, kendi aşireti dahil diaspora destekli muhalif gruplar birleşince 1991'de ülkeden kaçıveriyor. Geride iç savaş bırakarak...
Bu iç savaşın başrol oyuncuları, isimleri anılmaya değmeyecek aşiret ağaları. Bir de tabii, onların halkı canından bezdiren yağmaları ve çatışmalarına müdahil olmayan İslamcılar var. Diasporanın da desteğiyle Birleşik İslam Mahkemeleri (BİM) şemsiyesi altında toplanıyor, halka yardım götürüyor, savaş ağalarının el koyduğu yardımları dağıtıyor, sokak ortasında kimvurduya gidilen memlekette düzeni sağlıyorlar. Haliyle aşiret ağalarını safdışı ediyorlar. Aralarında Kaidecilerle bağları olan bir azınlık varsa dahi, Amerikan müttefiki Vahabi Suudi rejiminin yanında ılımlı kalıyorlar. Başında Libya'da hukuk eğitimi almış ılımlı bir öğretmen olan Şerif Şeyh Ahmed'in bulunduğu BİM, ısrarla Kaide'yle bağları olmadığını söylüyor. Ne gam! Bush yönetimi hükmünü kesmiş. Lakin Irak ve Afganistan'dan alınan dersler ışığında operasyon Etiyopya üzerinden yürütülüyor. 2004'te Kenya'da kurdurulmuş savaş ağalarından menkul geçici hükümet borusunu bir küçük kentte öttürürken, ABD'li komutan Abizaid'in ziyaret ettiği Etiyopya, geçen aralıkta Somali'yi işgale girişiyor. BM Güvenlik Konseyi'nden de ne hikmetse 'Somali'ye istikrar götürmek' bahanesiyle komşu ülkeleri barış gücü göndermeye çağıran bir karar tasarısı çıkarılıyor. Etiyopya işgaliyle geçici hükümet başkent Mogadişu'yu ele geçiriyor, BİM güneye sürülüyor ve ABD donanması tarafından kıstırılıyor. Hatta ABD ordusu 1998'deki Kenya ve Tanzanya elçilik saldırıları ile birkaç olaydan daha sorumlu tuttuğu üç Kaide zanlısını da bombalayıveriyor ya, sonradan 'Ne yapalım ölmemişler zaten çok da önemli değillerdi' açıklaması yapıyor.
Şimdilik ol hikâyat böyle. Lakin BİM Irak tipi gerilla savaşı başlatacağını söylerken, halk desteği olmayan savaş ağalarının istikrarlı bir hükümet kurması pek şüpheli. Halkın nefret ettiği Etiyopya, işgali uzatırsa, bölgesel savaş bile çıkabilir. Komşu ülkelerin ise barış gücü göndermeye hiç niyeti yok. Bush yönetiminin ılımlı İslamcılarla uzlaşmak yerine, kukla yönetim üzerinden Amerikan petrol şirketlerini ihya ettirip ettiremeyeceği, Hindistan ve Çin'e giden petrol tankerlerini kontrol eden stratejik bölgede yeni askeri üsler kurup kuramayacağını birlikte göreceğiz. Somali'nin bu kez hakikaten Kaide yuvası haline gelip gelmeyeceğini de öyle...

Rakikal

Bu yazı 698 defa okundu.