0 0 0000

Saddam’ın mirası

Siyasete yön verenlerin ölüm ya da kötü bir şöhretle dünyayı terk etmeleriyle kahraman olarak anılması arasında ince bir çizgi olduğunun yeni bir örneği karşısındayız. Bir zamanların kudretli diktatörü, darağacına giderken, büyük oyunun feda edilen bir taşının işlevini yerine getiriyor.

Sürecin yargılanma, hukuk, adalet gibi kavramlarla yan yana gelmesinin, işlediği suç ya da suçların cezasını çektiğinin söylenmesinin hiçbir anlamı yok. Bu kategoriye giren, yani oyuncu olmaları, hükmettikleri ülkelerin gücü ve konumu nedeniyle mümkün olmayan ülkeleri yönetenlerin ortak kaderi bu. Ya kahraman ya hain olurlar ama bu şöhretleri yaptıklarının ya da yapmadıklarının bir sonucu değildir. Mesela Bush’un aynı akıbete uğramamasının nedeni, masumiyeti değil, ülkesinin güçlü olmasıdır. Orada da feda edilen taşlar vardır ama metot farklıdır. Mesela ABD’de Kennedy idam edilmemiş ama birisi onu katletmiştir. Türkmenbaşı kalp krizine yenilmiştir. Siyaset gerektirdiğinde bir sebep zuhur etmektedir.

Bu nedenle siyasetçilerin ölümü sebepleriyle değil sonuçlarıyla değerlendirilmelidir. Irak’ta bölünmeye giden yolda ‘Saddam’ın idamı ne işe yarar’ sorusunun cevabı ‘Hangi suçu nedeniyle idam ediliyor’ sorusunu gereksiz hale getiriyor.

Bazıları Irak’ta bir Şii-Kürt ittifakının kurulduğunu ve bu idamla ittifakın pekişeceğini iddia ediyor. Buna gerekçe olarak cezanın Şiiler’e yönelik bir suç nedeniyle verilmiş olması gösteriliyor. Ancak Kürt olan Cumhurbaşkanı Talabani’nin sorumluluk almamış olması ve Kürtler’e yönelik Halepçe katliamının yargı sürecine dahil edilmemesinin bir Kürt-Sünni çatışmasını körüklememek niyeti taşıdığı göz ardı ediliyor.

Irak’ta uygulanan stratejinin ana hatlarının şu olduğu söylenebilir: Bölgede, aslında ABD karşıtı politika izleyen İran’a karşı bir Sünni cephesi oluşturulacak ve Kürtler’le Sünni Araplar aynı çatı altında bulunacaklardır. Bu nedenle Saddam’ın idamının tüm sorumluluğu Irak hükümetine ve onun egemen unsuru olan Şiiler’e yüklenecektir. Bugüne kadar Sünniler’in ABD’nin müttefiki olan Kürtler’e karşı kayıtsız kalıp ABD’ne daha az yakın olan Şiiler’le çatışması bu konuda iyi bir göstergedir. Irak’taki çatışmanın bir Sünni-Şii çatışması olarak sürmesi ve Kürtler’in, bir süre, bunun dışında kalması, daha sonra Sünni cepheye katılması beklenir. Bu durumda bir Türk-Kürt çatışması herhangi bir modele uymaz ve ihtimal dışıdır. Ancak Kürtler’in, Türkiye ile çatışmadan bölgede etkinliğinin artırılması politikası izlenir ve Güneydoğu’daki barış söylemleri bu politikanın bir parçasıdır. Çatışmadan kaçınmak ama etkinliği artırmak bu politikanın parolasıdır.

Bu politikanın zayıf yanı, mezhep farklılığına dayandığı için, İran’ı bütünleştirici bir etki yaratmasıdır ve kullanılması muhtemel bir Azeri-Fars ayrışmasını engellemesidir. Ben buna rağmen Şii-Sünni çatışmasının öncelikli olduğunu düşünüyorum.

Bu yazı 1,016 defa okundu.